Σπύρος Σακελλαρόπουλος

Στο παρόν κείμενο εξετάζεται η ζωή και η πολιτική διαδρομή του Νίκου Βαβούδη μέσα από τη χρήση σοβιετικών και ελληνικών αρχείων. Αναδεικνύεται η ένταξή του κομμουνιστικό κίνημα από πολύ μικρή ηλικία στη Μυτιλήνη καθώς και η δράση του στο συνδικαλισμό στον Πειραιά, η μετέπειτα εκπαίδευσή του στην ΕΣΣΔ αλλά και η στράτευσή του στο πλευρό των Δημοκρατικών στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο.  Η επιστροφή του στην Ελλάδα τον βρίσκει στο πολύ νευραλγικό πόστο  του ανταποκριτή πληροφοριών από την Ελλάδα προς την έδρα του ΚΚΕ στο Βουκουρέστι και αντίστροφα. Ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις ήταν κάτι περισσότερο αφού λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών της παρανομίας λειτουργούσε και σαν καθοδηγητής των παράνομων οργανώσεων. Σε αυτό συνέβαλε και η εκτίμηση με την οποία τον περιέβαλαν οι Σοβιετικοί αλλά και η ηγεσία του ΚΚΕ. Οι μετά θάνατον κατηγορίες που του αποδόθηκαν για «χαφιεδισμό», τόσο δικό του όσο και του Ν. Πλουμπίδη, σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρίνονταν στην αλήθεια,  αλλά αντανακλούσαν το κλίμα της ήττας της εποχής και της εύκολης ανεύρεσης ενόχων. Ωστόσο και η έκθεση αποκατάστασής του που συντάχθηκε από την «αντιζαχαριαδική» πλευρά λίγα χρόνια αργότερα, περισσότερο  αποσκοπούσε στη νομιμοποίηση της πλευράς Κολιγιάννη παρά στην ανάδειξη των πραγματικών αιτίων που οδήγησαν στη σπίλωση ενός πολύ σημαντικού αγωνιστή.

Αν θελήσει κανείς να επικεντρωθεί στις πιο σημαντικές εξελίξεις στη διεθνή σκηνή των τελευταίων εβδομάδων θα μπορούσε να αναφέρει την πραγματοποίηση του Βrexit, τα πρόσφατα γεγονότα στη Συρία με την προσπάθεια των δυνάμεων του Άσαντ να καταλάβουν την Ιντλτίμπ και την παλινδρόμηση στη Λιβύη μεταξύ της έντασης των πολεμικών αντιπαραθέσεων και των προσπαθειών διεθνούς μεσολάβησης. Η κοινή συνισταμένη των τριών αυτών γεγονότων, πέραν το ότι επηρεάζουν πολύ περισσότερους διεθνείς παράγοντες από αυτούς που με μια πρώτη ανάγνωση φαίνεται να αφορούν, είναι πως αναδεικνύεται ο κυριαρχικός ρόλος του Έθνους- Κράτους.
 

Abstract
The aim of this article is to present and criticize Althusser’s and Poulantzas’ key positions on the State and its mechanisms. To begin with there is a discussion on the notion that the State is an aggregation of Ideological and Repressive Apparatuses and on the position according to which the State is an instrument. This is followed by a rejection of Althusser’s and Poulantzas’ claims in the light of the thesis that the State is the material outcome of a correlation of forces  in the context of a specific mode of production but that there is a limit to the changes that may be made within the capitalist mode of production.
 
Key words
Marxism, State, Poulantzas, Althusser
 

Το παρόν άρθρο ασχολείται με την ταυτόχρονη συνύπαρξη δύο κομμουνιστικών κομμάτων στην κυπριακή πολιτική ζωή (Κομμουνιστικό Κόμμα Κύπρου και ΑΚΕΛ, όπου το πρώτο αποτελεί παράνομο τμήμα του δεύτερου).

(γράφτηκε στις 23 Ιουνίου του 2013)

Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 εισήλθε στο λεξιλόγιο των ελλήνων πολιτικών ταγών η έννοια της «αξιολόγησης» των Πανεπιστημίων. Σύμφωνα με τη συλλογιστική που αναπτύχθηκε, και αναπαράχθηκε κατά κόρον από τα ΜΜΕ, τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι πολύ χαμηλού επιπέδου και η μόνη λύση σε αυτό το πρόβλημα  είναι η «αξιολόγησή» τους έτσι ώστε να βελτιωθεί η ποιότητά τους.

This article presents a critique of the thesis positing the emergence of a transnational bourgeoisie and transnational state as outlined in the work of William Robinson. Given the Marxist character of Robinson’s views, the present critique shares common ground methodologically, rejecting, however, notions such as so- called globalization or exploitation of one country by another, lack of national identity of multinational corporations,formation of a “global” proletariat and the need for manifestation of social resistance at the “global” level.On the contrary, this articleemphasizes concepts such as non-territorial imperialism, the reproduction of capitalist exploitation and domination exclusively within the context of national formations and the key role of the state in the capitalist mode of production. It is within that framework that the reasons for the establishment of so-called “supranational” organizations can best be interpreted.
 

Critical Sociology vol 35, no1, pp. 57-78, 2009.

The aim of this article is to illustrate why the notions of mode of production and of social formation are still necessary for understanding the transformations taking place in the modern phase of imperialism.The basic object is to demonstrate the enduring significance of the Leninist theory of imperialism as a method used to analyse the current era of the capitalist development. What we have been witnessing over the last years is not the emergence of a new mode of production or the transition to a new stage of capitalism, so-called globalization, but merely imperialism in its modern phase.

Rethinking Marxism vol 27 no1, pp. 85-106, 2015
(in collaboration with Panagiotis Sotiris)

During the 1990’s ‘globalization’ emerged as the most convenient term to describe world affairs. However, during the current decade imperialism has made an impressive come-back, both in political and theoretical debates. This had to do with the political conjuncture and the emergence of an aggressive American (or under American leadership) military interventionism, beginning with the war in Afghanistan, the brutal occupation of Iraq, the plans for a military strike against Iran.

Δημοσιεύτηκε στη νέα Σελίδα στις 11/3/2018


Ενα από τα σημαντικότερα ζητήματα που έχουν απασχολήσει τη δημόσια σφαίρα τα τελευταία χρόνια είναι το κατά πόσο η εφαρμογή των μνημονίων και οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης συνέβαλαν ή όχι στη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Αυτό που θα δείξουμε σε αυτή τη σύντομη παρέμβαση είναι ότι αφενός αυξήθηκαν οι κοινωνικές ανισότητες αλλά ότι αφετέρου υπήρξαν ανακατατάξεις και στο εσωτερικό των ευπορότερων στρωμάτων.

Δημοσιεύτηκε στις 6 Ιουνίου 2016 στο www.ektosgrammis.gr

Στη διάρκεια του 2015 είχαμε την πραγματοποίηση τριών πανεθνικού χαρακτήρα εκλογικών αναμετρήσεων που η κάθε μία έχει από μόνη της ιδιαίτερη σημασία για τις πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού.  Έχοντας παρέλθει ένα μικρό χρονικό διάστημα που μας επιτρέπει να δούμε με απόσταση αυτές τις εξελίξεις θα επιχειρήσουμε   με το συγκεκριμένο άρθρο όχι τόσο την εξαγωγή αμιγώς πολιτικών συμπερασμάτων αλλά την ανάδειξη των διαφορών στην κοινωνική γεωγραφία της ψήφου και μέσω αυτής την ερμηνεία ορισμένων πλευρών του εκλογικού αποτελέσματος.

This article examines the structure of contemporary society of the Republic of Cyprus in the theoretical context of the Marxist model. The decisive role in determining social stratification at the theoretical level is assigned to the concepts of exploitation and domination.

Το Κυπριακό ζήτημα είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα κι αυτό για δύο λόγους: Αφενός γιατί εμπλέκονται πολλοί παράγοντες (ε/κ κοινότητα, τ/κ κοινότητα, Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία, ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ένωση, ΟΗΕ). Αφετέρου γιατί το γεγονός πως δεν έχει, εδώ και δεκαετίες, καταληχθεί μια λύση που να βρίσκει σύμφωνους, καταρχάς, τους κατοίκους του νησιού αποδεικνύει από μόνο του τη δυσκολία του ζητήματος.

Η δικτατορία των Συνταγματαρχών αποτελεί το αποτέλεσμα της  αντιφάσεων των μετεμφυλιακών δομών εξουσίας και ανάδειξης του στρατού σε σχετικά αυτοτελές κέντρο εξουσίας που εξέφραζε την πιο επιθετική στρατηγική του αστικού συνασπισμού εξουσίας. Η λήξη του εμφυλίου πολέμου το 1949 θα βρει τη συντηρητική δεξιά νικήτρια, την κομμουνιστική αριστερά νικημένη και το Στρατό, λόγω της καθοριστικής συμμετοχής του στην τελική έκβαση του πολέμου, αλλά και λόγω της ειδικής βαρύτητας ακροδεξιών και αντικομμουνιστικών ιδεολογημάτων στη διαμόρφωση της κυρίαρχης ιδεολογίας, να επιτυγχάνει την ανεξαρτησία του έναντι των υπολοίπων κέντρων της αστικής εξουσίας (Παλάτι, Κοινοβούλιο).

Nepal, a small Asian country situated between India and China, experienced a bloody civil war which lasted from 1996 to 2006. The aim of this article is to identify the factors that led to this civil confrontation and the conditions under which an initially small leftist party, the CPN-Maoist, won the leadership of the popular layers, emerged as the hegemonic rival to the autocratic royal power and modified the balance of forces, contributing to the abolition of the monarchy and the transformation of Nepal into a secular state. For all this to become comprehensible, however, what is required is that one embark on a detailed presentation of the political and social history of Nepal, subsequently highlighting the particular issues that have put their stamp on this specific course of social development.

Κώστας Ράπτης

Υποχώρηση των δυνάμεων του στρατάρχη Χάφταρ στη δυτική Λιβύη, με εγκατάλειψη (που εκ των υστέρων εμφανίζεται ως τακτική κίνηση) του κύριου αεροδρομίου που έλεγχε στην περιοχή. Ενισχυμένη αυτοπεποίθηση της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης Σαράτζ στην Τρίπολη. Επικοινωνία Τραμπ-Μακρόν με αντικείμενο και την λιβυκή κρίση. Κοινή πρωτοβουλία των υπουργών Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ και της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου για κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη. Καταγγελίες για μεταφορά από την Τουρκία χιλιάδων ανταρτών της Συρίας στο λιβυκό έδαφος, αλλά και για αεροσκάφη σοβιετικής κατασκευής που έχουν τεθεί στην διάθεση του Χάφταρ, προφανώς από τη Μόσχα. Τηλεδιάσκεψη του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια με τον Αμερικανό πρεσβευτή στην Τρίπολη. Συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας υπό τον Ερντογάν. Απειλές του Χάφταρ ότι θα στοχοθετήσει ευθέως με την αεροπορία του τις τουρκικές δυνάμεις που στηρίζουν την κυβέρνηση Σαράτζ.

Θάνος Καμήλαλης
Ο υπουργός Εσωτερικών, Τάκης Θεοδωρικάκος, υποστήριξε την Τρίτη ότι «δεν μπορεί να εγγυηθεί» για την προστασία θέσεων εργασίας στις επιχειρήσεις, γιατί «καπιταλισμό έχουμε». Ο υπουργός Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης, συμπλήρωσε ότι «το κράτος δεν μπορεί να παρεμβαίνει νομοθετικά για τις επιχειρήσεις», γιατί «καπιταλισμό έχουμε και ευτυχώς». Προφανώς οι παραπάνω διακηρύξεις δεν ισχύουν. Μια χαρά παρεμβαίνει το κράτος και στον καπιταλισμό, το ερώτημα είναι για ποιους, για πόσους και πότε.

Ολγα Στέφου
Αν δικαιωθεί η άδικα χαμένη Ελένη Τοπαλούδη θα πρόκειται για μια ιστορική νίκη της ελληνικής Δικαιοσύνης στο πεδίο της αξιοπιστίας και των δικαιωμάτων των γυναικών.
 

Γιώργος Αλεξάτος
Επρόκειτο για ένα ξάφνιασμα. Ούτε δέκα χρόνια δεν είχαν περάσει από την πολιτικο-στρατιωτική συντριβή του 1949 και τον τερματισμό του Εμφυλίου. Κι όμως, η διωκόμενη και καθημαγμένη Αριστερά φαινόταν όχι μόνο να έχει ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις της, αλλά και να αναδεικνύεται στην κύρια έκφραση της λαϊκής αντίθεσης στο «κράτος της Δεξιάς» και το καθεστώς της αμερικανοκρατίας.

Παναγιώτης Σωτήρης
Η απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας ήρθε να υπενθυμίσει τα όρια της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της όποιας κοινής ευρωπαϊκής αντιμετώπισης της κρίσης

Γράφει ο Γιώργος Θαλάσσης
Επί 23 χρόνια που ήμουν διευθυντής γυμνασίου στη Σχολή Μωραΐτη αντιστάθηκα πολύ έντονα στις φωτογραφήσεις και τις μαγνητοσκοπήσεις κάθε είδους, με εξαίρεση για τις σχολικές γιορτές και τις θεατρικές παραστάσεις και πάντα με αυστηρές προδιαγραφές.

Αντιφασιστική νίκη, Νύχτα της Ευρώπης, τυμβωρύχοι της Marfin
Του ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Παναγιώτης Σωτήρης
Η περίφημη φράση της Μάργκαρετ Θάτσερ ότι «δεν υπάρχει κοινωνία» μπορεί να υποδήλωνε τον ακραία κοντόθωρο μεθοδολογικό και αξιακό ατομικισμό μιας εκδοχής νεοφιλελευθερισμού

Διαγραφή κρατικών χρεών, η επόμενη πρόκληση για την ΕΕ

Του ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Βασίλης Σ. Κανέλλης
Χρειάζονται άμεσες αποφάσεις για την οικονομία. Αλλά αυτή τη φορά στο επίκεντρο πρέπει να μπει ο άνθρωπος, ο εργαζόμενος, ο μικροεπιχειρηματίας, ο επαγγελματίας, ο επιστήμονας. Και η κυβέρνηση σ' αυτό το μέτωπο θα κριθεί περισσότερο

Έλενα Ακρίτα
Είμαστε εμείς. Τα παιδιά της χούντας.

Ολγα Στέφου
Ας αφήσουμε τις θεωρίες κι ας επικεντρωθούμε σε βασικά προβλήματα: Στα νοσοκομεία που χρειάζονται ενίσχυση και στην ανυπακοή μας, που πρέπει να τιθασεύσουμε

Ανδρέας Κοσιάρης
Τις τελευταίες εβδομάδες διακινούνται εκ νέου στον Τύπο σενάρια για την υποτιθέμενη εργαστηριακή προέλευση του νέου κορονοϊού SARS-CoV-2, σενάρια που φαίνεται να πηγάζουν από την προσπάθεια της κυβέρνησης Τραμπ να αποτινάξει κάθε ευθύνη για τους περισσότερους από 50.000 θανάτους από την ασθένεια CoViD-19 στις ΗΠΑ.

Γιώργος Π. Παυλόπουλος
Η ανακοίνωση αποχώρησης της EXXON MOBIL από την Κύπρο την περασμένη βδομάδα είναι το πρώτο βήμα σε μια αλυσίδα ενεργειών που αναμένονται το επόμενο διάστημα να εξελιχθεί στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής της ανατολικής Μεσογείου. Επίσημα, η αποχώρηση αποδόθηκε στις δυσκολίες λόγω κορονοϊού, τα πραγματικά αίτια όμως είναι βαθύτερα. Οι εξελίξεις είναι τόσο ραγδαίες που το ήδη προβληματικό σχέδιο για το ελληνικό και κυπριακό “ενεργειακό Ελντοράντο” στην ανατολική Μεσόγειο οδηγείται σε αναβολή για μεγάλο διάστημα ή σε ακύρωση.

Πέτρος Παπακωνσταντίνου
Αναλυτές και διανοούμενοι προσπαθούν να ανιχνεύσουν τη δυναμική του ισχυρότερου σοκ που γνώρισε ο πλανήτης στα μεταπολεμικά χρόνια.

Γιώργος Αλεξάτος
Όταν τα ξημερώματα της Παρασκευής 21 Απριλίου 1967 οι κάτοικοι της Αθήνας αντίκριζαν τα τεθωρακισμένα και τις στρατιωτικές περιπόλους στους κεντρικούς δρόμους της πρωτεύουσας, ενώ από τα ραδιόφωνα αντηχούσαν εμβατήρια, λίγοι ήταν αυτοί που ξαφνιάζονταν. Κι αυτό γιατί, ήδη από το βασιλικό πραξικόπημα του Ιουλίου 1965, η ολοκλήρωση της αντιδημοκρατικής εκτροπής, με τη επιβολή δικτατορίας, αποτελούσε σχεδόν καθημερινό θέμα συζήτησης.

του Σπύρου Αλεξίου
Τυπικά, η «Υπόθεση Πατσίφικο» ήταν μια διπλωματική και πολιτική κρίση μεταξύ Ελλάδας και Μεγάλης Βρετανίας που ανέκυψε με αφορμή την επίθεση Αθηναίων κατά της περιουσίας του, βρετανικής υπηκοότητας, Εβραίου Δον Πατσίφικο, προξένου της Πορτογαλίας.