Σπύρος Σακελλαρόπουλος

των Σπύρου Σακελλαρόπουλου και Μανώλη Χουμεριανού
Μέσα από πρωτογενές υλικό των σοβιετικών αρχείων παρουσιάζεται η στάση του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου στην αποτυχημένη εξέγερση του 1931 ενάντια στην Βρετανική Αποικιοκρατία. Αναδεικνύονται οι αντιφάσεις και ολιγωρίες του ΚΚΚ στη διάρκεια της εξέγερσης και παρουσιάζεται η θέση της Κομιντέρν για τα γεγονότα.  H θέση του άρθρου είναι πως μια σειρά από συνολικότερα προβλήματα που αντιμετώπιζε η Κομιντέρν εκείνη την περίοδο (αποτυχία δεύτερης νικηφόρας επανάστασης στην Ευρώπη, άνοδος του φασισμού, χαρακτηριστικά των αντιαποικιοκρατικών αγώνων) θα έχουν δημιουργήσει το έδαφος για να ακολουθήσει τη συγκεκριμένη αντιφατική γραμμή το Κομμουνιστικό Κόμμα Κύπρου (ΚΚΚ).     

Στο παρόν κείμενο εξετάζεται η σχέση της εξέγερσης του 1821 και των Ρωμιών της Κύπρου από δύο πλευρές. Η πρώτη σχετίζεται με τις εξελίξεις που επέφερε η επανάσταση στο νησί και δεύτερη με το πώς οι Έλληνες της Κύπρου συνδέθηκαν με την ελληνική επανάσταση.

Greece, especially after the fall of so-called “existing socialism”, has been transformed into a recipient country for immigrants. An examination, employing Marxist methodology, is undertaken of the social stratification of the foreign labour force in Greece before (2001) and during (2017) the crisis. The changes are highlighted and their causes investigated. In addition to this, a comparison is made between  the social stratification of the country's total workforce and that of the foreign workers (2017), and an interpretation offered of the differences that emerge.

Ο Νίκος Πουλαντζάς επιχειρεί να εμβαθύνει και να εκλαϊκεύσει με το συγκεκριμένο άρθρο βασικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στο τελευταίο του βιβλίο Το Κράτος, η Εξουσία, Ο Σοσιαλισμός. Αναδεικνύει το ειδικό φαινόμενο του Αυταρχικού Κρατισμού και υπογραμμίζει τη σημασία που έχει ως απάντηση η χάραξη ενός δημοκρατικού δρόμου προς το σοσιαλισμό. Την πορεία αυτή την προσεγγίζει ως μια δύσκολη «συνάντηση» μιας κυβέρνησης σοσιαλιστών- κομμουνιστών με τα νέα κοινωνικά κινήματα. Επηρεασμένος από τις εξελίξεις της δεκαετίας του ‘70 και τη σταδιακή υποχώρηση της κομμουνιστικής αριστεράς θεωρεί πως μπορούν οι λαϊκοί αγώνες να μετασχηματίσουν το σύνολο των κρατικών μηχανισμών. Με αυτό τον τρόπο, όμως, υποβαθμίζει τον ταξικό χαρακτήρα του καπιταλιστικού κράτους και τον ιδιαίτερο ρόλο του σκληρού πυρήνα του.    
 

Του Σπύρου Σακελλαρόπουλου

Στο άρθρο αρχικά  συζητείται  η θέση πως το κράτος είναι μια συνάρθρωση ιδεολογικών και κατασταλτικών μηχανισμών και η θέση σύμφωνα με την οποία το κράτος είναι ένα όργανο. Στη συνέχεια ακολουθεί η κριτική προσέγγιση των ισχυρισμών του Althusser και του Πουλαντζά υπό το πρίσμα της  θέσης ότι το κράτος είναι το αποτέλεσμα ενός συσχετισμού δυνάμεων στο πλαίσιο ενός συγκεκριμένου τρόπου παραγωγής αλλά και ότι υπάρχει ένα όριο στις αλλαγές που μπορεί να γίνει μέσα στον καπιταλιστικό σύστημα. Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι πως  και οι αγώνες εγγράφονται στο εσωτερικό του κράτους, και το κράτος έχει ταξικό πρόσημο. Η αδυναμία του Πουλαντζά είναι πως ενώ σωστά επισημαίνει, κάνοντας κριτική στον Αλτουσέρ, πως η εργαλειακή αντίληψη  του κράτους δεν απαντά στο ερώτημα γιατί αν το κράτος είναι εργαλείο η αστική τάξη επιλέγει αυτό το κράτος και όχι κάποιο άλλο που θα της διασφάλιζε μεγαλύτερη κατανομή του πλούτου, από την άλλη εμφανίζεται αδύναμος να εξηγήσει πως η αστική τάξη μπορεί και εξουσιάζει με τη συγκεκριμένη μορφή κράτους. Ταυτόχρονα δεν τονίζει πως η εγγραφή των λαϊκών αγώνων στο εσωτερικό του Κράτους μπορεί σε μια χρονική στιγμή να παίρνει τη μορφή λαϊκών κατακτήσεων αλλά σε δεύτερο χρόνο το Κράτος μπορεί να κατορθώσει να ενσωματώσει αυτή τη δυναμική μεταλλάσσοντάς την σε στοιχείο αναπαραγωγής της εξουσίας του κεφαλαίου (πχ το κράτος πρόνοιας ως παράμετρος αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης, ή η καθολική ψηφοφορία ως νομιμοποιητική διαδικασία).   Ίσως το βασικό πρόβλημα για τις θέσεις του Πουλαντζά να είναι η μετατόπιση των απόψεών του από την «ανάγκη συντριβής της κρατικής μηχανής» στη δυνατότητα σταδιακής μετεξέλιξης του κράτους σε σοσιαλιστική κατεύθυνση μέσα από την ένταση της ταξικής πάλης. Από την πλευρά του ο Αλτουσέρ ενώ εμμένει στη διαδικασία επαναστατικής ρήξης με το αστικό κράτος τραβάει το ραβδί προς την άλλη πλευρά μη αναγνωρίζοντας την ύπαρξη δύο γεωγραφιών στο εσωτερικό του κράτους όπου στη μια υπεισέρχεται η ταξική πάλη ενώ η άλλη μένει αλώβητη. Καταλήγει έτσι σε μια υποτίμηση της σημασίας της εκτύλιξης επιμέρους λαϊκών αγώνων καθώς και στις δυνατότητες που υπάρχουν, για όσο το επιτρέψει ο εκάστοτε ταξικός συσχετισμός δύναμης, για απόσπαση κατακτήσεων από τις κυριαρχούμενες τάξεις.

The recent emergence of the COVID pandemic which continues globally, apart from its given medical-biological consequences, presents significant aspects, with which this article will deal with.
 

Abstract
Employing primary material from the Soviet archives, a presentation is offered of theattitude of the Communist Party of Cyprus (CPC) to the failed revolt of 1931 against British colonialism. The CPC’s contradictions and shortcomings are exposed through outlining the course of the revolt, along with a presentation of the Comintern’s position on these events. The argument put forward is that there were a number of more general problems facing the Comintern at this time that paved the way for the CPC’s pursuit of this specific contradictory line. Among these general problems were the failure to achieve a further revolutionary breakthrough in Europe, the rise of fascism and the characteristics of the anti-colonial struggles of that time.
 

Στο παρόν κείμενο εξετάζεται η ζωή και η πολιτική διαδρομή του Νίκου Βαβούδη μέσα από τη χρήση σοβιετικών και ελληνικών αρχείων. Αναδεικνύεται η ένταξή του κομμουνιστικό κίνημα από πολύ μικρή ηλικία στη Μυτιλήνη καθώς και η δράση του στο συνδικαλισμό στον Πειραιά, η μετέπειτα εκπαίδευσή του στην ΕΣΣΔ αλλά και η στράτευσή του στο πλευρό των Δημοκρατικών στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο.  Η επιστροφή του στην Ελλάδα τον βρίσκει στο πολύ νευραλγικό πόστο  του ανταποκριτή πληροφοριών από την Ελλάδα προς την έδρα του ΚΚΕ στο Βουκουρέστι και αντίστροφα. Ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις ήταν κάτι περισσότερο αφού λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών της παρανομίας λειτουργούσε και σαν καθοδηγητής των παράνομων οργανώσεων. Σε αυτό συνέβαλε και η εκτίμηση με την οποία τον περιέβαλαν οι Σοβιετικοί αλλά και η ηγεσία του ΚΚΕ. Οι μετά θάνατον κατηγορίες που του αποδόθηκαν για «χαφιεδισμό», τόσο δικό του όσο και του Ν. Πλουμπίδη, σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρίνονταν στην αλήθεια,  αλλά αντανακλούσαν το κλίμα της ήττας της εποχής και της εύκολης ανεύρεσης ενόχων. Ωστόσο και η έκθεση αποκατάστασής του που συντάχθηκε από την «αντιζαχαριαδική» πλευρά λίγα χρόνια αργότερα, περισσότερο  αποσκοπούσε στη νομιμοποίηση της πλευράς Κολιγιάννη παρά στην ανάδειξη των πραγματικών αιτίων που οδήγησαν στη σπίλωση ενός πολύ σημαντικού αγωνιστή.

Αν θελήσει κανείς να επικεντρωθεί στις πιο σημαντικές εξελίξεις στη διεθνή σκηνή των τελευταίων εβδομάδων θα μπορούσε να αναφέρει την πραγματοποίηση του Βrexit, τα πρόσφατα γεγονότα στη Συρία με την προσπάθεια των δυνάμεων του Άσαντ να καταλάβουν την Ιντλτίμπ και την παλινδρόμηση στη Λιβύη μεταξύ της έντασης των πολεμικών αντιπαραθέσεων και των προσπαθειών διεθνούς μεσολάβησης. Η κοινή συνισταμένη των τριών αυτών γεγονότων, πέραν το ότι επηρεάζουν πολύ περισσότερους διεθνείς παράγοντες από αυτούς που με μια πρώτη ανάγνωση φαίνεται να αφορούν, είναι πως αναδεικνύεται ο κυριαρχικός ρόλος του Έθνους- Κράτους.
 

Abstract
The aim of this article is to present and criticize Althusser’s and Poulantzas’ key positions on the State and its mechanisms. To begin with there is a discussion on the notion that the State is an aggregation of Ideological and Repressive Apparatuses and on the position according to which the State is an instrument. This is followed by a rejection of Althusser’s and Poulantzas’ claims in the light of the thesis that the State is the material outcome of a correlation of forces  in the context of a specific mode of production but that there is a limit to the changes that may be made within the capitalist mode of production.
 
Key words
Marxism, State, Poulantzas, Althusser
 

Το παρόν άρθρο ασχολείται με την ταυτόχρονη συνύπαρξη δύο κομμουνιστικών κομμάτων στην κυπριακή πολιτική ζωή (Κομμουνιστικό Κόμμα Κύπρου και ΑΚΕΛ, όπου το πρώτο αποτελεί παράνομο τμήμα του δεύτερου).

(γράφτηκε στις 23 Ιουνίου του 2013)

Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 εισήλθε στο λεξιλόγιο των ελλήνων πολιτικών ταγών η έννοια της «αξιολόγησης» των Πανεπιστημίων. Σύμφωνα με τη συλλογιστική που αναπτύχθηκε, και αναπαράχθηκε κατά κόρον από τα ΜΜΕ, τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι πολύ χαμηλού επιπέδου και η μόνη λύση σε αυτό το πρόβλημα  είναι η «αξιολόγησή» τους έτσι ώστε να βελτιωθεί η ποιότητά τους.

This article presents a critique of the thesis positing the emergence of a transnational bourgeoisie and transnational state as outlined in the work of William Robinson. Given the Marxist character of Robinson’s views, the present critique shares common ground methodologically, rejecting, however, notions such as so- called globalization or exploitation of one country by another, lack of national identity of multinational corporations,formation of a “global” proletariat and the need for manifestation of social resistance at the “global” level.On the contrary, this articleemphasizes concepts such as non-territorial imperialism, the reproduction of capitalist exploitation and domination exclusively within the context of national formations and the key role of the state in the capitalist mode of production. It is within that framework that the reasons for the establishment of so-called “supranational” organizations can best be interpreted.
 

Critical Sociology vol 35, no1, pp. 57-78, 2009.

The aim of this article is to illustrate why the notions of mode of production and of social formation are still necessary for understanding the transformations taking place in the modern phase of imperialism.The basic object is to demonstrate the enduring significance of the Leninist theory of imperialism as a method used to analyse the current era of the capitalist development. What we have been witnessing over the last years is not the emergence of a new mode of production or the transition to a new stage of capitalism, so-called globalization, but merely imperialism in its modern phase.

Rethinking Marxism vol 27 no1, pp. 85-106, 2015
(in collaboration with Panagiotis Sotiris)

During the 1990’s ‘globalization’ emerged as the most convenient term to describe world affairs. However, during the current decade imperialism has made an impressive come-back, both in political and theoretical debates. This had to do with the political conjuncture and the emergence of an aggressive American (or under American leadership) military interventionism, beginning with the war in Afghanistan, the brutal occupation of Iraq, the plans for a military strike against Iran.

Δημοσιεύτηκε στη νέα Σελίδα στις 11/3/2018


Ενα από τα σημαντικότερα ζητήματα που έχουν απασχολήσει τη δημόσια σφαίρα τα τελευταία χρόνια είναι το κατά πόσο η εφαρμογή των μνημονίων και οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης συνέβαλαν ή όχι στη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Αυτό που θα δείξουμε σε αυτή τη σύντομη παρέμβαση είναι ότι αφενός αυξήθηκαν οι κοινωνικές ανισότητες αλλά ότι αφετέρου υπήρξαν ανακατατάξεις και στο εσωτερικό των ευπορότερων στρωμάτων.

Του Κώστα Ράπτη 
Υπάρχουν οι επίσημες τοποθετήσεις, υπάρχει και η ανεπίσημη φιλολογία. Στο επίσημο επίπεδο, η Άγκυρα επιμένει να στοχοποιεί τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, όπως προκύπτει και από τις νέες δηλώσεις του Μεβλούτ Τσαβούσογλου την Τρίτη.

Παναγιώτης Σωτήρης
Οι φοιτητικές εκλογές έρχονται να συμπληρώσουν την εικόνα για την κατάσταση πνευμάτων στη νεολαία

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Γίνεται τόση συζήτηση σήμερα για τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, που κανείς δεν δίνει σημασία στις όλο και σοβαρότερες «κυρώσεις» που επιβάλλει η Φύση στους ανθρώπους, παντελώς αδιάφορη για τα καμώματά τους.

Παναγιώτης Σωτήρης

Η επικείμενη ανατροπή της ιστορικής απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ που νομιμοποίησε τις αμβλώσεις, έρχεται να υπογραμμίσει τα βαθύτερα προβλήματα της αμερικανικής δημοκρατίας

Νίκος Μπογιόπουλος
Στην «σωστή» πλευρά της ιστορίας, αυτήν που ξεπλένει ακόμα και τον ναζισμό, προστέθηκε ένας ακόμα. Ο και συγγραφέας Γιώργος Σκαμπαρδώνης.

Παναγιώτης Σωτήρης

Η αναμενόμενη νίκη του Εμανουέλ Μακρόν στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών της δεν αναιρεί το γεγονός ότι η Γαλλία είναι αντιμέτωπη με ένα νέο τοπίο

Παναγιώτης Σωτήρης
Το παράδειγμα της Amazon δείχνει πώς μπορούμε να έχουμε ένα νέο κύμα συνδικαλισμού

Ολγα Στέφου
Γράμματα από το νοσοκομείο
 

 Παναγιώτης Σωτήρης

Τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των γαλλικών εκλογών δείχνουν μια χώρα πιο διαιρεμένη, οργισμένη και συγκρουσιακή

Παναγιώτης Σωτήρης
Η στάση των Δυτικών κυβερνήσεων παραπέμπει περισσότερο σε μια προσπάθεια να βγει ηττημένη η Ρωσία παρά σε μια σχετικά γρήγορη ειρήνευση

 Παναγιώτης Παπαδομανωλάκης

Η εστία πυρός με τη Ρωσία αναγκάζει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, να αναδιπλωθεί στα μέτωπα του στην Λατινική Αμερική και την Μέση Ανατολή, με την ελπίδα να διεμβολίσει τη συμμαχία των λαών απέναντι στον μονοπολισμό.

Θάνος Καμήλαλης
Το πόρισμα της έρευνας των μεγαλύτερων διεθνών οργανώσεων Τύπου στην Ευρώπη, για την κατάσταση των ΜΜΕ και της Ενημέρωσης στην Ελλάδα, που καταγράφει το πώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη προσπαθεί να «ελέγχει το μήνυμα», είναι απλά συγκλονιστικό. Δεν έχει σημασία αν έχεις συνηθίσει να ζεις μέσα στον κόσμο όπου βασιλεύει η «Λίστα Πέτσα». Δεν έχει σημασία αν όλα αυτά μας φαίνονται «κανονικότητα». Τόση «κανονικότητα», που είναι προφανές ότι η έρευνα για την ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα, δεν θα παίξει στη συντριπτική πλειοψηφία των ΜΜΕ της Ελλάδας. Έτσι συμβαίνει με την κατρακύλα. Δεν είναι ποτέ αλματώδης, έρχεται με αργά αλλά σταθερά βήματα, μέρα με την ημέρα, μέχρι που βρίσκεσαι ξαφνικά σε ένα δυσώδες τοπίο και δεν ξέρεις πότε έφτασες εδώ. Η ειρωνεία μάλιστα είναι πώς αυτή η γλαφυρή αποτύπωση του τοπίου έρχεται τη στιγμή που γίνεται τόσος ντόρος για «ελευθερία και δημοκρατία», από όψιμους «μαχητές».
 

Λευτέρης Χαραλαμπόπουλος
Η κ. Κεραμέως θέλει να επαναφέρει προτάσεις που θα προκαλέσουν μόνο αναστάτωση στα Πανεπιστήμια χωρίς να έχουν κάποιο θετικό αποτέλεσμα

Κωνσταντίνος Πουλής
Υπάρχει ένας μιντιακός χώρος, κατ' όνομα κεντρώος, που καταλαμβάνεται από υπερασπιστές του επίσημου λόγου που μιλούν στο όνομα του ορθού λόγου, της επιστήμης και του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας. Σε κάθε δημόσια συζήτηση, αυτός ο χώρος ισχυρίζεται ότι εκπροσωπεί την κοινωνία απέναντι στα άκρα και ότι αποτελεί τη φωνή της λογικής. Στην πραγματικότητα, είτε πρόκειται για τα μνημόνια, είτε για την πανδημία, είτε για τη Ρωσία του Πούτιν, δεν υπάρχει πιο συστηματικά εμπρηστικός, διχαστικός λόγος από τις σκιαμαχίες που κατασκευάζει το ακραίο κέντρο ανάλογα με το πώς βολεύεται σε κάθε περίσταση.

Ολγα Στέφου
Η γροθιά του Γουίλ Σμιθ που σημάδεψε τα φετινά Οσκαρ
Τα φετινά Όσκαρ ήταν ο Γουίλ Σμιθ. Όχι η βράβευσή του, αλλά η επίθεση προς τον Κρις Ροκ, ο οποίος χυδαία ειρωνεύτηκε τη σχεδόν γυμνό κεφάλι της Τζάντα Σμιθ, η οποία χάνει τα μαλλιά της από αλωπεκία.

Λαμπρινή Θωμά

Μερικές από τις σεισμικές δονήσεις που έφερε στην παγκόσμια σκηνή η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, σε ένα τοπίο που αλλάζει με ακόμη ταχύτερους ρυθμούς.

Γεωργία Κριεμπάρδη
Ένας 20χρονος, 30χρονος στην Ελλάδα του σήμερα δε ζει τα νιάτα του. Μετράει λογαριασμούς, βγάζει από το καλάθι του σούπερ μάρκετ, όσο ψάχνει και δεύτερη δουλειά για να πληρώσει το ενοίκιο. Δεν είναι για όλους έτσι. Είπαμε, ο κόσμος είναι άδικος και κάποιοι σίγουρα δεν είμαστε με εκείνους που βιώνουν ...καταπληκτική ποιότητα ζωής.

Στρατής Μπουρνάζος
Εν αρχή ήταν «μόνο» η λογοκλοπή Πατούλη, μια υπόθεση αρκούντως εξοργιστική και σοβαρή από μόνη της. Και ύστερα ήρθαν η εξωφρενική απάντηση του μαινόμενου λογοκλόπου που κατηγορεί την Αυγή και τον ΣΥΡΙΖΑ, το εξώδικο που εξαπέστειλε, η σιωπή της πλειονότητας των ΜΜΕ και, τέλος, η ντροπιαστική κάλυψη προς τον λογοκλόπο, που παρέχουν ο πρόεδρος της Ιατρικής Αθηνών και η τριμελής επιτροπή της διατριβής. Και όλα αυτά είναι ακόμα χειρότερα και από την ίδια τη λογοκλοπή.

Ολγα Στέφου

Οι υγειονομικοί είναι σε απόγνωση. Σε κάθε βάρδια υπάρχουν δύο νοσηλευτές και τρεις γιατροί, πράγμα ανήκουστο για την προ κόβιντ εποχή

Φλόρι Κύκια
Στους παράξενους καιρούς που ζούμε τα Τίρανα έδωσαν τον παλμό λαϊκής εξέγερσης, με τους διαδηλωτές να φωνάζουν:«Αν δεν πέσουν οι τιμές, θα πέσει η κυβέρνηση»

Παναγιώτης Σωτήρης

Όσο δεν αναπτύσσονται μεγάλης κλίμακας διπλωματικές προσπάθειες θα ξεδιπλώνεται η λογική των στρατιωτικών επιχειρήσεων και το δράμα θα συνεχίζεται

Βασίλης Σ. Κανέλλης
Μετά από τόσα χρόνια κρίσης, φτώχειας, διάρρηξης του κοινωνικού ιστού, η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αντέξει κι άλλες σκοτεινές περιόδους