Σπύρος Σακελλαρόπουλος

Αν θελήσει κανείς να επικεντρωθεί στις πιο σημαντικές εξελίξεις στη διεθνή σκηνή των τελευταίων εβδομάδων θα μπορούσε να αναφέρει την πραγματοποίηση του Βrexit, τα πρόσφατα γεγονότα στη Συρία με την προσπάθεια των δυνάμεων του Άσαντ να καταλάβουν την Ιντλτίμπ και την παλινδρόμηση στη Λιβύη μεταξύ της έντασης των πολεμικών αντιπαραθέσεων και των προσπαθειών διεθνούς μεσολάβησης. Η κοινή συνισταμένη των τριών αυτών γεγονότων, πέραν το ότι επηρεάζουν πολύ περισσότερους διεθνείς παράγοντες από αυτούς που με μια πρώτη ανάγνωση φαίνεται να αφορούν, είναι πως αναδεικνύεται ο κυριαρχικός ρόλος του Έθνους- Κράτους.
 

Abstract
The aim of this article is to present and criticize Althusser’s and Poulantzas’ key positions on the State and its mechanisms. To begin with there is a discussion on the notion that the State is an aggregation of Ideological and Repressive Apparatuses and on the position according to which the State is an instrument. This is followed by a rejection of Althusser’s and Poulantzas’ claims in the light of the thesis that the State is the material outcome of a correlation of forces  in the context of a specific mode of production but that there is a limit to the changes that may be made within the capitalist mode of production.
 
Key words
Marxism, State, Poulantzas, Althusser
 

Το παρόν άρθρο ασχολείται με την ταυτόχρονη συνύπαρξη δύο κομμουνιστικών κομμάτων στην κυπριακή πολιτική ζωή (Κομμουνιστικό Κόμμα Κύπρου και ΑΚΕΛ, όπου το πρώτο αποτελεί παράνομο τμήμα του δεύτερου).

(γράφτηκε στις 23 Ιουνίου του 2013)

Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 εισήλθε στο λεξιλόγιο των ελλήνων πολιτικών ταγών η έννοια της «αξιολόγησης» των Πανεπιστημίων. Σύμφωνα με τη συλλογιστική που αναπτύχθηκε, και αναπαράχθηκε κατά κόρον από τα ΜΜΕ, τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι πολύ χαμηλού επιπέδου και η μόνη λύση σε αυτό το πρόβλημα  είναι η «αξιολόγησή» τους έτσι ώστε να βελτιωθεί η ποιότητά τους.

This article presents a critique of the thesis positing the emergence of a transnational bourgeoisie and transnational state as outlined in the work of William Robinson. Given the Marxist character of Robinson’s views, the present critique shares common ground methodologically, rejecting, however, notions such as so- called globalization or exploitation of one country by another, lack of national identity of multinational corporations,formation of a “global” proletariat and the need for manifestation of social resistance at the “global” level.On the contrary, this articleemphasizes concepts such as non-territorial imperialism, the reproduction of capitalist exploitation and domination exclusively within the context of national formations and the key role of the state in the capitalist mode of production. It is within that framework that the reasons for the establishment of so-called “supranational” organizations can best be interpreted.
 

Critical Sociology vol 35, no1, pp. 57-78, 2009.

The aim of this article is to illustrate why the notions of mode of production and of social formation are still necessary for understanding the transformations taking place in the modern phase of imperialism.The basic object is to demonstrate the enduring significance of the Leninist theory of imperialism as a method used to analyse the current era of the capitalist development. What we have been witnessing over the last years is not the emergence of a new mode of production or the transition to a new stage of capitalism, so-called globalization, but merely imperialism in its modern phase.

Rethinking Marxism vol 27 no1, pp. 85-106, 2015
(in collaboration with Panagiotis Sotiris)

During the 1990’s ‘globalization’ emerged as the most convenient term to describe world affairs. However, during the current decade imperialism has made an impressive come-back, both in political and theoretical debates. This had to do with the political conjuncture and the emergence of an aggressive American (or under American leadership) military interventionism, beginning with the war in Afghanistan, the brutal occupation of Iraq, the plans for a military strike against Iran.

Δημοσιεύτηκε στη νέα Σελίδα στις 11/3/2018


Ενα από τα σημαντικότερα ζητήματα που έχουν απασχολήσει τη δημόσια σφαίρα τα τελευταία χρόνια είναι το κατά πόσο η εφαρμογή των μνημονίων και οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης συνέβαλαν ή όχι στη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Αυτό που θα δείξουμε σε αυτή τη σύντομη παρέμβαση είναι ότι αφενός αυξήθηκαν οι κοινωνικές ανισότητες αλλά ότι αφετέρου υπήρξαν ανακατατάξεις και στο εσωτερικό των ευπορότερων στρωμάτων.

Δημοσιεύτηκε στις 6 Ιουνίου 2016 στο www.ektosgrammis.gr

Στη διάρκεια του 2015 είχαμε την πραγματοποίηση τριών πανεθνικού χαρακτήρα εκλογικών αναμετρήσεων που η κάθε μία έχει από μόνη της ιδιαίτερη σημασία για τις πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού.  Έχοντας παρέλθει ένα μικρό χρονικό διάστημα που μας επιτρέπει να δούμε με απόσταση αυτές τις εξελίξεις θα επιχειρήσουμε   με το συγκεκριμένο άρθρο όχι τόσο την εξαγωγή αμιγώς πολιτικών συμπερασμάτων αλλά την ανάδειξη των διαφορών στην κοινωνική γεωγραφία της ψήφου και μέσω αυτής την ερμηνεία ορισμένων πλευρών του εκλογικού αποτελέσματος.

This article examines the structure of contemporary society of the Republic of Cyprus in the theoretical context of the Marxist model. The decisive role in determining social stratification at the theoretical level is assigned to the concepts of exploitation and domination.

Το Κυπριακό ζήτημα είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα κι αυτό για δύο λόγους: Αφενός γιατί εμπλέκονται πολλοί παράγοντες (ε/κ κοινότητα, τ/κ κοινότητα, Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία, ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ένωση, ΟΗΕ). Αφετέρου γιατί το γεγονός πως δεν έχει, εδώ και δεκαετίες, καταληχθεί μια λύση που να βρίσκει σύμφωνους, καταρχάς, τους κατοίκους του νησιού αποδεικνύει από μόνο του τη δυσκολία του ζητήματος.

Η δικτατορία των Συνταγματαρχών αποτελεί το αποτέλεσμα της  αντιφάσεων των μετεμφυλιακών δομών εξουσίας και ανάδειξης του στρατού σε σχετικά αυτοτελές κέντρο εξουσίας που εξέφραζε την πιο επιθετική στρατηγική του αστικού συνασπισμού εξουσίας. Η λήξη του εμφυλίου πολέμου το 1949 θα βρει τη συντηρητική δεξιά νικήτρια, την κομμουνιστική αριστερά νικημένη και το Στρατό, λόγω της καθοριστικής συμμετοχής του στην τελική έκβαση του πολέμου, αλλά και λόγω της ειδικής βαρύτητας ακροδεξιών και αντικομμουνιστικών ιδεολογημάτων στη διαμόρφωση της κυρίαρχης ιδεολογίας, να επιτυγχάνει την ανεξαρτησία του έναντι των υπολοίπων κέντρων της αστικής εξουσίας (Παλάτι, Κοινοβούλιο).

Nepal, a small Asian country situated between India and China, experienced a bloody civil war which lasted from 1996 to 2006. The aim of this article is to identify the factors that led to this civil confrontation and the conditions under which an initially small leftist party, the CPN-Maoist, won the leadership of the popular layers, emerged as the hegemonic rival to the autocratic royal power and modified the balance of forces, contributing to the abolition of the monarchy and the transformation of Nepal into a secular state. For all this to become comprehensible, however, what is required is that one embark on a detailed presentation of the political and social history of Nepal, subsequently highlighting the particular issues that have put their stamp on this specific course of social development.

Παναγιώτης Σωτήρης
Οι πραγματικοί στυλοβάτες της κοινωνίας αντιμετωπίστηκαν συχνά ως οι αποτυχημένοι της ζωής, αυτοί που δεν μπόρεσαν να «σταδιοδρομήσουν» επαρκώς ή να ξεφύγουν από τον αγώνα της επιβίωσης

Μελέτης Μελετόπουλος
Αγαπημένος αστικός μύθος όσων προσεγγίζουν το 1821 ιδεολογικά και όχι μέσα από τα γεγονότα, είναι ότι η Επανάσταση ηττήθηκε στρατιωτικά από τον Ιμπραήμ και διασώθηκε χάρις στην παρέμβαση των τριών στόλων στο Ναυαρίνο. Τα γεγονότα όμως διαψεύδουν κατηγορηματικά αυτό το μηχανικά επαναλαμβανόμενο αλλά παραπλανητικό αφήγημα.

Της Φαίης Ρέτσα
Μετά τις τελευταίες εξελίξεις στη χώρα λόγω της εξάπλωσης της επιδημίας όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα έκλεισαν και η ζωή μας κλήθηκε να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες. Τα περισσότερα σχολεία έχουν πια μπει στη διαδικασία να προσφέρουν εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Η αλήθεια είναι πως από τις εγκυκλίους του υπουργείου παιδείας για αυτή τη διαδικασία απουσιάζει το κομμάτι της πρωτοβάθμιας που αφορά τη προσχολική αγωγή. Παρ’ όλα αυτά υπάρχει μεγάλη συζήτηση για το αν τα παιδιά στη προσχολική αγωγή μπορούν να ενταχθούν σε μια τάξη e-class. Κάποια ιδιωτικά σχολεία το κάνουν πολύ οργανωμένα εφαρμόζωντάς το και στην προσχολική αγωγή.
 

 

…και η επερχόμενη κοινωνική σύγκρουση
 

Του Κώστα Ράπτη Στη βόρεια Ιταλία, μαίνεται η υγειονομική κρίση, με τις χιλιάδες νεκρών από τον κορονοϊό. Όμως τα βλέμματα της ιταλικής κυβέρνησης στρέφονται σταδιακά με ολοένα και μεγαλύτερη ανησυχία στην νότια Ιταλία, όπου η καραντίνα δημιουργεί εκρηκτικό κοινωνικό κλίμα.

Παναγιώτης Σωτήρης
Όσο περνούν οι μέρες και συνεχίζονται τα περιοριστικά μέτρα και οι απαγορεύσεις για να αντιμετωπιστεί η πανδημία του νέου κοροναϊού, τόσο πιο σαφείς γίνονται και οι εκτιμήσεις για τις οικονομικές επιπτώσεις. Αυτό αφορά τόσο τη χώρα μας όσο και την παγκόσμια οικονομία.Όσο περνούν οι μέρες και συνεχίζονται τα περιοριστικά μέτρα και οι απαγορεύσεις για να αντιμετωπιστεί η πανδημία του νέου κοροναϊού, τόσο πιο σαφείς γίνονται και οι εκτιμήσεις για τις οικονομικές επιπτώσεις. Αυτό αφορά τόσο τη χώρα μας όσο και την παγκόσμια οικονομία.
 

Σ.Ρομπόλης - Β.Μπέτσης

H εξάπλωση της πανδημίας του κορονοϊού σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο αποδόμησε, μεταξύ των άλλων, τη παθολογία της διεθνούς και της ευρωπαϊκής οικονομίας, δηλαδή την λιτότητα. Ταυτόχρονα, αποκάλυψε με τον πιο εύληπτο τρόπο τις συνέπειες των δογματικών και λανθασμένων νεοφιλελεύθερων πολιτικών στην οικονομία, το κοινωνικό κράτος και τα συστήματα δημόσιας υγείας. Επιπλέον, ανέδειξε την θεμελιώδη αντίφαση, με την έννοια ότι προβλήματα διεθνούς κατάστασης, όπως η πανδημία του κορονοϊού, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, οι βίαιες κλιματολογικές αλλαγές και οι διεθνείς χρηματοπιστωτικές και οικονομικές κρίσεις να αντιμετωπίζονται με εργαλεία και πολιτικές εθνικής, κατά βάση, εμβέλειας.
 

Σταύρος Δ. Μαυρουδέας
Σήμερα η ανθρωπότητα βρίσκεται στη δίνη της πανδημίας του κοροναϊού με συνέπεια μία τεράστια υγειονομική κρίση. Ταυτόχρονα όμως η παγκόσμια οικονομία μπαίνει σε μία υφεσιακή τροχιά που πλέον από όλες σχεδόν τις πλευρές χαρακτηρίζεται ως οικονομική κρίση. Δικαιολογημένα λοιπόν μπορούμε να μιλήσουμε για μία διπλή κρίση, τόσο υγειονομική όσο και οικονομική. Προφανώς η πρώτη έχει άμεση προτεραιότητα καθώς συνεπάγεται μαζικές απώλειες ανθρώπινων ζωών. Όμως εκτός από τις άμεσες επιπτώσεις της σε ανθρώπινες ζωές έχει επίσης και σημαντικότατες οικονομικές επιπτώσεις. Αυτές οι οικονομικές επιπτώσεις έχουν σημαντικές συνέπειες στην κοινωνική ευημερία, και αυτό έχει επίσης έμμεσες συνέπειες – αν και όχι άμεσα θανάσιμες – στην υγεία.

Tου Μάριο Ντράγκι
Η πανδημία είναι μια ανθρώπινη τραγωδία δυνητικά βιβλικών αναλογιών. Πολλοί σήμερα ζουν με το φόβο της ζωής τους ή με το πένθος των αγαπημένων τους. Οι δράσεις που αναλαμβάνουν οι κυβερνήσεις για να αποτρέψουν τον ιό μέσω των συστημάτων υγείας είναι γενναία και αναγκαία. Πρέπει να υποστηριχθούν.

Γιώργος Παππούς

«Το δημόσιο χρέος θα πρέπει να αυξηθεί. Αλλά η εναλλακτική -μόνιμη καταστροφή της παραγωγικής ικανότητας και εξ αυτού του λόγου του δημοσιονομικού χώρου- θα είναι πολύ πιο μεγάλο πλήγμα για την οικονομία…

 

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου

Το ΥΠΕΠΘ, σε συνεργασία με τις διοικήσεις των Πανεπιστημίων, θα πρέπει να δημιουργήσουν άμεσα προγράμματα επιμόρφωσης για τους διδάσκοντες στη χρήση εργαλείων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης

Γιώργος Παππούς
Το γεγονός ότι η τηλεδιάσκεψη του Eurogroup τελείωσε μέσα σε μόλις μιάμιση ώρα, ενώ υπήρχε η αίσθηση ότι θα κρατήσει ως τα ξημερώματα λόγω των έκτακτων συνθηκών, τα λέει όλα. Οι Ευρωπαίοι για μια ακόμα φορά λειτουργούν σαν να μη συμβαίνει τίποτε.
 

 Γιώργος Νικολαΐδης
Στο τέλος της βδομάδας που πέρασε η γειτονική χώρα μάλλον φάνηκε να φτάνει την κορύφωση των θυμάτων της από την τρέχουσα επιδημία του κορονοϊού: με πάνω από 6.000 νεκρούς (1) είναι πλέον μακράν η χώρα με τα περισσότερα θύματα στον κόσμο υπερκεράζοντας κατά πολύ την Κίνα στην οποία η επιδημία ξεκίνησε αλλά και κάθε άλλη χώρα του πλανήτη.

Το παράδειγμα της Ιταλίας, αλλά και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και άλλες χώρες, δείχνει πόσο απροετοίμαστες ήταν οι περισσότερες αναπτυγμένες χώρες για την πανδημία

του Θάνου Καμήλαλη
Στην υπόθεση του κορονοϊού υπάρχει μονίμως μία λεπτή γραμμή μεταξύ δύο επικίνδυνων και κοινωνικά εγκληματικών άκρων. Υπάρχει, για παράδειγμα, η γραμμή ανάμεσα στην αδιαφορία και τη συνεχή διασπορά φόβου. Ούτε μιλάμε για «μια απλή γρίπη», ούτε περιμένουμε στωικά τα στρατιωτικά οχήματα με τα πτώματα όπως σε μία περιοχή της Ιταλίας. Υπάρχει επίσης το ζήτημα των ευθυνών, η ατομική, η συλλογική και η πολιτική. Δυστυχώς και λόγω μίας συντονισμένης επίθεσης των τελευταίων ημερών, που θα συνεχιστεί, ελλοχεύει ο κίνδυνος να ασχολούμαστε μόνο με την πρώτη και να ξεχάσουμε τις υπόλοιπες. Μαζέψτε το υψωμένο σας δάχτυλο παρακαλώ.