Τι είναι και τι θέλει το Κομμουνιστικό Κόμμα Νεπάλ (μαοϊκό)
Τι είναι και τι θέλει το Κομμουνιστικό Κόμμα Νεπάλ (μαοϊκό)
του Σπύρου Σακελλαρόπουλου[1]
1) Αντί προλόγου
Το συγκεκριμένο άρθρο επιχειρεί να διαφωτίσει την προέλευση, τις βασικές θέσεις και τη στρατηγική του Κομμουνιστικού Κόμματος Νεπάλ (μαοϊκού). Η επιλογή αυτή έγινε γιατί εκτιμούμε πως πρέπει να τύχει τους ενδιαφέροντός μας μια ένοπλη εξέγερση που καθοδηγείται από ένα μαοϊκό κομμουνιστικό κόμμα και η οποία μέσα σε 9 χρόνια έχει κατορθώσει να εξαπλωθεί στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Ωστόσο, και δεδομένου του περιορισμένου χώρου του Εκτός Γραμμής, δεν είναι δυνατό να επεκταθούμε και σε άλλα ζητήματα σχετικά με το Νεπάλ, όπως η ιστορία, το κοινωνικό πλαίσιο, το πολιτικό σύστημα, η οικονομία, οι διεθνείς σχέσεις. Κάτι τέτοιο, μολονότι θα φώτιζε πολύ περισσότερο τον αγώνα του μαοϊκού κομμουνιστικού κόμματος, θα απαιτούσε μια πολύ πιο εκτεταμένη ανάλυση η οποία δεν μπορεί να υπάρξει στο πλαίσιο ενός πολιτικού περιοδικού. Για το λόγο αυτό επιλέξαμε αφενός μια σύντομη παρουσίαση των ιστορικών εξελίξεων των τελευταίων δεκαετιών και αφετέρου μια περιεκτική περιγραφή των κοινωνικο- οικονομικών δεδομένων, έτσι ώστε να μπορέσουμε να επικεντρωθούμε στο βασικό μας αντικείμενο που είναι ο αγώνας των νεπαλέζων κομμουνιστών.
2) Εισαγωγή
Το Νεπάλ αποτελεί ένα φτωχό ασιατικό κράτος που βρίσκεται μεταξύ Ινδίας και Κίνας στη Ν. Ασία. Ιδιαίτερα επηρεασμένο από τα ιδεολογικά ρεύματα που κυριάρχησαν και κυριαρχούν στην ευρύτερη περιοχή, διακρίνεται από την εξάπλωση της ινδουιστικής θρησκείας καθώς και από κοινωνική διαστρωμάτωση βασισμένη στο σύστημα των καστών. Σε γενικές γραμμές αποτελεί μια αγροτική κοινωνία με έντονη ανισότητα στην κατανομή της γης με αποτέλεσμα ένα πολύ σημαντικό τμήμα του πληθυσμού να ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας- ορισμένοι υπολογισμοί το προσδιορίζουν στο 42%, άλλοι το ανεβάζουν στο 70%. Το γεγονός της παραδοσιακής του δομής σχετίζεται και με τις διακρίσεις που υφίσταται ο γυναικείος πληθυσμός αλλά και οι χαμηλές κάστες όπως είναι οι dalits.
Σημαντικό ρόλο στη εξέλιξη του Νεπάλ έπαιξε το γεγονός πως από το 1816 μέχρι το 1923 αποτελούσε βρετανικό προτεκτοράτο υπό τη διοίκηση αρμοστή. Το 1924 θα ανακηρυχθεί σε ανεξάρτητο κράτος, ωστόσο η επιρροή της Ινδίας, μετά την ανεξαρτητοποίηση και της τελευταίας, θα είναι φανερή δεδομένου πως το μεγαλύτερου μέρος του εξωτερικού εμπορίου κατευθύνεται προς τη χώρα αυτή.
Από το 1816 μέχρι και σήμερα ανώτατος άρχοντας είναι ο Βασιλιάς , μόνο που η πραγματική εξουσία του τελευταίου γνώρισε πολλές διακυμάνσεις και ιδιαίτερα από το 1846 μέχρι το 194 την πραγματική εξουσία την είχε η οικογένεια των Rana τα μέλη της οποίας εναλλάσσονταν στην θέση του πρωθυπουργού. Από το 1950 που έληξε η κυριαρχία των Rana ξεκίνησε μια έντονη διαπάλη στο εσωτερικό της νεπαλέζικης κοινωνίας σχετικά με την εγκαθίδρυση συντάγματος και πολυκομματικής δημοκρατίας- σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε και η ίδρυση του κόμματος του Κονγκρέσου αλλά και του Κομμουνιστικού Κόμματος,. Τελικά το 1959 θα δημιουργηθεί το πρώτο πολυκομματικό σύνταγμα, ωστόσο ένα χρόνο μετά ο Βασιλιάς Μαχέντρα θα το καταργήσει και θα απαγορεύσει τη λειτουργία των πολιτικών κομμάτων. Το 1962 θα υιοθετηθεί το σύστημα κυριαρχίας παντσαγιάτ όπου μέσω της συμμετοχής των καστών σε διαφορετικά γεωγραφικά επίπεδα (χωριό, πόλη, περιφέρεια) εκλέγεται σε εθνικό επίπεδο η βουλή των αντιπροσώπων (κάτω βουλή), ενώ το εθνικό συμβούλιο (άνω βουλή) αποτελείται από εκπροσώπους του Βασιλιά. Το ιδιότυπο αυτό σύστημα θα διατηρηθεί μέχρι το 1990 όπου το ξέσπασμα μαζικών εκδηλώσεων διαμαρτυρίας θα εξαναγκάσει το Βασιλιά να αποδεχτεί τη λειτουργία των κομμάτων και να προκηρύξει πολυκομματικές εκλογές για το 1991. Από εκεί και πέρα και μέχρι το 2002 τα κόμματα θα εναλλάσσονται στην εξουσία, μεταξύ αυτών και το ένα, και στη συνέχεια δύο, ρεβιζιονιστικά κόμματα, χωρίς, ωστόσο, να πραγματοποιούνται πραγματικές αλλαγές βελτίωσης της ζωής των λαϊκών στρωμάτων, πόσο μάλλον να εκκινούν διαδικασίες δημιουργίας καινούριου συντάγματος το οποίο θα περιόριζε τις υπερεξουσίες του Βασιλιά. Από το 2002 ο Βασιλιάς θα καταργήσει το υπάρχον κοινοβούλιο και από το Φλεβάρη του 2005 θα απαγορέψει τη λειτουργία των κομμάτων αναδεικνυόμενος στην μοναδική πηγή εξουσίας στο Νεπάλ. Απέναντι σε αυτή την κατάσταση θα έρθει να αντιταχθεί, ένοπλα, το ΚΚΝ (μαοϊκό.)
3) Η ιστορική εξέλιξη του ΚΚΝ (μαοϊκού).
Οι απαρχές της δημιουργίας του ΚΚΝ (μαοϊκού) βρίσκονται στη θυελλώδη δεκαετία του '60 όπου σφοδρές εσωτερικές διαμάχες χαρακτήριζαν την εσωτερική ζωή του ΚΚΝ. Το γεγονός της επιβολής δικτατορίας από τον Βασιλιά Mahendra έχει συντελέσει στη δημιουργία δύο ομάδων εντός του Κόμματος. Από τη μια πλευρά ήταν εκείνοι οι οποίοι επιδίωκαν μια συμμαχία με τον Βασιλιά και από την άλλη εκείνοι που επιδίωκαν την επαναλειτουργία του Κοινοβουλίου. Η διαφορά αυτή θα ενταθεί ύστερα από τη διαμάχη μεταξύ Κίνας και ΕΣΣΔ όπου η φιλοβασιλική ομάδα θα συνταχθεί με τη Μόσχα και οι υπόλοιποι με το Πεκίνο. Η εξέλιξη αυτής της αντιπαράθεσης θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία, από τους Singh και Lama το 1974, ενός νέου πιο ριζοσπαστικού κομμουνιστικού κόμματος, του Κομμουνιστικού Κόμματος Νεπάλ (Τέταρτο Συνέδριο), αφού θεωρήθηκε πως η δική τους γραμμή είχε υπερισχύσει στο τέταρτο συνέδριο του ενιαίου κόμματος.
Η βασική διαφωνία αποτελούσε προέκταση της διαπάλης της προηγούμενης δεκαετίας. Τα υπολείμματα του ΚΚΝ θεωρούσαν πως οι κομμουνιστές θα έπρεπε να συμμαχήσουν και με τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις για την κατάργηση της δικτατορικής μοναρχίας, ενώ το Τέταρτο Συνέδριο ήταν αντίθετο, ζητώντας ταυτόχρονα την εκλογή Συντακτικής Συνέλευσης με σκοπό την απόκτηση Συντάγματος (σε αντιδιαστολή με τις ομάδες που χρησιμοποιούσαν τον τίτλο του ΚΚΝ που ζητούσαν απλώς την επαναλειτουργία του κοινοβουλίου). Η βασική στρατηγική του Τέταρτου Συνεδρίου αποσκοπούσε στη δημιουργία ενός λαϊκού κινήματος το οποίο, στην κατάλληλη στιγμή, θα μπορούσε να πάρει τη μορφή ένοπλής εξέγερσης.
Το Τέταρτο Συνέδριο θα αποτελέσει την πιο σημαντική συνιστώσα μεταξύ των νεπαλέζικης αριστεράς μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '80 όπου ένα τμήμα με ηγέτη τον M. Bikram θα αποσχιστεί και θα δημιουργήσει το ΚΚΝ (Masal- που σημαίνει πυρσός στα νεπαλέζικα). Ωστόσο και αυτό το κόμμα, μετά από δύο χρόνια θα διασπαστεί σε ΚΚΝ (Mashal) και σε ΚΚΝ (Masal). Στο πρώτο αρχίζει να αναδεικνύεται σε βασικό στέλεχος ο P. Dahal, σημερινός Πρόεδρος του ΚΚΝ (μαοϊκού)- γνωστός και με το όνομα Prachanda, ενώ στο δεύτερο αναδύεται η μορφή του B. Bhattarai, σημερινού ιδεολογικού υπεύθυνου του ΚΚΝ (μαοϊκού).
Οι εξελίξεις στο Νεπάλ θα επιταχυνθούν ύστερα από τη λαϊκή εξέγερση του 1990 που θα έχει ως αποτέλεσμα την προκήρυξη εκλογών. Η εξέγερση αυτή ήταν αποτέλεσμα της συμμαχίας μεταξύ του κεντροδεξιού κόμματος του Κονγκρέσου και της ενωμένου αριστερού μετώπου στο οποίο συμμετείχαν επτά αριστερά κόμματα μεταξύ των οποίων και το Τέταρτο Συνέδριο. Σε αντίθεση με τη μητρική οργάνωση οι δύο διασπάσεις θα αρνηθούν να συμμετάσχουν στο μέτωπο αυτό, συγκροτώντας από κοινού με άλλες μικρές ακροαριστερές ομάδες,. το Ενωμένο Εθνικό λαϊκό Κίνημα. Οι διαχωρισμοί αυτοί θα χάσουν τη σημασία τους από τη στιγμή που θα τεθεί το ζήτημα, μέσα σε συνθήκες λαϊκές εξέγερσης, της στρατηγικής του κινήματος. Εκεί θα υπάρξει μια συμφωνία μεταξύ των ακροαριστερών οργανώσεων πως ο στόχος δεν είναι απλά η κατάθεση ενός συνταγματικού κειμένου εκπονημένου από την πλευρά του κατεστημένου, αλλά η εκλογή Καταστατικής Συνέλευσης με αποστολή την ψήφιση ενός Συντάγματος ου θα εκπορεύεται από το Λαό. Το αποτέλεσμα θα είναι η ένωση, τον Νοέμβριο του 1990, του Τέταρτου Συνεδρίου, του Masal και του Mashal σε ένα ενιαίο κόμμα, το ΚΚΝ (Ενιαίο Κέντρο) με γενικό γραμματέα τον P. Dahal (Prachanda). Στις εκλογές που θα διεξαχθούν το νεοϊδρυθέν κόμμα θα κατέβει με πολιτική έκφραση το Ενωμένο Λαϊκό Μέτωπο., καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση με εννιά έδρες, μετά το κόμμα του Κονγκρέσου (110 έδρες) και το ΚΚΝ (ενοποιημένο Μαρξιστικό- Λενινιστικό) (69 έδρες)[2].
Το Ενιαίο Κέντρο θα πραγματοποιήσει την πρώτη του συνδιάσκεψη ένα χρόνο αργότερα όπου θα γίνει αποδεκτή η πρόταση για τη διεξαγωγή παρατεταμένου ένοπλου αγώνα[3] στην πορεία για μια νέα δημοκρατική επανάσταση. Το Κόμμα είχε καταλήξει στο συμπέρασμα πως οι φεουδαρχικές παραγωγικές σχέσεις και η ιμπεριαλιστική εκμετάλλευση αποτελούν τα βασικά στοιχεία στην πρόοδο του Νεπάλ. Η αναπτυξιακή διαδικασία θα πραγματοποιηθεί μόνο όταν η νεπαλέζικη κοινωνία απελευθερωθεί από τις φεουδαρχικές σχέσεις παραγωγής. Για να γίνει αυτό εφικτό είναι αναγκαία η πραγματοποίηση της αστικής δημοκρατικής επανάστασης
Το βασικό αυτό πλαίσιο στρατηγικής εξειδικεύτηκε στις ακόλουθες κατευθύνσεις:
αντίθεση στο μοναρχικό πολυκομματικό κοινοβουλευτικό σύστημα και επιτάχυνση της προπαγανδιστικής δράσης υπέρ ενός Νέου Δημοκρατικού Συστήματος.
οικοδόμηση ενός επαναστατικού, μαχητικού και νέου τύπου Κομμουνιστικού Κόμματος
δημιουργία ενός Επαναστατικού Ενωμένου Μετώπου ως εργαλείου πάλης και εμβρυακής μορφής της νέας εξουσίας.
έναρξη προετοιμασιών για τον Λαικό Πόλεμο.
ανάπτυξη πατριωτικού και δημοκρατικού κινήματος ενάντια στη φεουδαρχία, τον ιμπεριαλισμό και τον ινδικό επεκτατισμό.
επιτάχυνση της ταξικής πάλης στις αγροτικές περιοχές επικεντρώνοντας στο σύμφωνο η γη στους καλλιεργητές.
ανάπτυξη ταξικών και μαζικών οργανώσεων υπό την καθοδήγηση του Κόμματος καθώς και ανάπτυξη λαϊκού κινήματος.
μέριμνα για την επέκταση του κόμματος στις φτωχότερες τάξεις, τις καταπιεσμένες εθνικές ομάδες, φυλές και κάστες και στις αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές.
προτεραιότητα στην παράνομη δουλειά και στην δουλειά στις αγροτικές περιοχές, πέρασμα σε δεύτερη μοίρα της νόμιμης δουλειάς και της δουλειάς στις αστικές περιοχές με ταυτόχρονη συνεργασία των δύο μορφών δραστηριοτήτων.
Ωστόσο, όταν προκηρύχθηκαν οι εκλογές του 1994 το Ενιαίο Κέντρο βρέθηκε διασπασμένο σε δύο τάσεις, η μια με αρχηγό τον Prachanda και η άλλη με αρχηγό τον N. Lama, οι οποίες χρησιμοποιούν το ίδιο όνομα. Η διάσπαση θα έχει αντανάκλαση και στο Ενωμένο Λαϊκό Μέτωπο όπου ο Battharai θα συνταχθεί με την πλευρά του Prachanda. Τελικά η εκλογική επιτροπή θα αναγνωρίσει την πτέρυγα του Lama και ο Battharai θα καλέσει σε εκλογικό μποϋκοτάζ. Το 1995 η πλευρά των Prachanda και Battharai θα συγκαλέσει την τρίτη πλατιά ολομέλεια όπου θα αποφασιστεί ο ένοπλος αγώνας ενώ το Κόμμα θα πάρει και το σημερινό του όνομα ΚΚΝ (μαοϊκού). Τον Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου η κεντρική επιτροπή του κόμματος υιοθετεί το Σχέδιο για την ιστορική έναρξη του λαϊκού πόλεμου το οποίο αναφέρει πως "ο παρατεταμένος πόλεμος θα στηρίζεται στην στρατηγική της περικύκλωσης της πόλης από την περιφέρεια σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες της χώρας μας. Το κόμμα για μια ακόμη φορά επαναλαμβάνει την αιώνια δέσμευση στη θεωρία του παρατεταμένου πολέμου όπως αναπτύχθηκε από τον Μάο ως την παγκόσμια και ακατανίκητη θεωρία του πολέμου". Σε ότι αφορά τις τάξεις στηρίγματα της νεοδημοκρατικής επανάστασης[4] το ΚΚΝ (μαοϊκό) αναφέρει: α) το προλεταριάτο β) τους αγρεργάτες, γ) τους μεσαίους αγρότες δ) τους πλούσιους αγρότες ε) τη μικροαστική τάξη στ) την εθνική αστική τάξη. Ο συνασπισμός αυτός θα έχει να αντιταχθεί στο κυρίαρχο μπλοκ που αποτελείται από τη Φεουδαρχία, από τη μονοπωλιακή μεταπρατική αστική τάξη και τους γραφειοκράτες καπιταλιστές. Στο στρατιωτικό επίπεδο ο πόλεμος αναμένεται να περάσει από τρεις φάσεις: στην πρώτη φάση θα κυριαρχεί ο στρατηγικός αμυντισμός και ο τακτικός επιθετισμός, ενώ η μέθοδος του ανταρτοπολέμου θα έχει βασικό ρόλο. Επιπλέον, βάρος θα δίνεται στην ανάπτυξη τοπικών στρατιωτικών βάσεων. Στη δεύτερη φάση ο αντίπαλος θα έχει βρεθεί σε στρατιωτικό αδιέξοδο και στην τρίτη φάση, που θα αποτελεί και την κορύφωση προς τη νίκη, θα κυριαρχεί ο στρατηγικός επιθετισμός και ο τακτικός αμυντισμός.
Μετά από αυτή την απόφαση ο Bhattarai παρουσίασε, στις 4/2/96 στην κυβέρνηση συνασπισμού μια λίστα με 40 αιτήματα σχετικά με τον εθνικισμό, τη δημοκρατία και τις συνθήκες της ζωής. Τα αιτήματα αυτά περιλάμβαναν:
Κατάργηση των συμφωνιών με την Ινδία σχετικά με "την ειρήνη και τη φιλία" και το μοίρασμα του νερού των ποταμών που βρίσκονται στα δυτικά σύνορα.
Θέσπιση της άδειας εργασίας για τους ξένους, κυρίως για τους ινδούς εργαζόμενους που δουλεύουν στο Νεπάλ.
Ακύρωση όλων των προνομίων της βασιλικής οικογένειας
Εκπόνηση νέου συντάγματος μέσα από Καταστατική Συνέλευση
Εθνικοποίηση της ιδιοκτησίας των "κομπραδόρων και γραφειοκρατών καπιταλιστών"
Ανακήρυξη του Νεπάλ ως κοσμικού κράτους, και
διευθετήσεις σχετικά με τη βελτίωση της ζωής στα χωριά μέσω κατασκευής δρόμων, παροχής πόσιμου νερού και ηλεκτρισμού καθώς και πλήρη διασφάλιση της ελευθερίας της γνώμης και της ελευθεροτυπίας.
Η μη απόκριση στη συγκεκριμένα αιτήματα θα οδηγήσει το ΚΚΝ (μαοϊκό) στην εκδήλωση στρατιωτικών επιχειρήσεων στις 13/2/96 σε έξι από τις 75 περιφέρειες της χώρας…
4) Στη δίνη του Εμφυλίου
Αν και οι πρώτες επιχειρήσεις θα ξεκινήσουν κάπως δειλά, μη δημιουργώντας ιδιαίτερα προβλήματα στην κεντρική εξουσία, στη συνέχεια τα πράγματα θα αλλάξουν και το ΚΚΝ (μ) θα κατορθώσει να αποκτήσει το έλεγχο ορισμένων περιφερειών. Το ενδιαφέρον είναι πως στις περιοχές αυτές θα γίνει προσπάθεια δημιουργίας πρακτικών παράλληλης εξουσίας,. Έτσι, στο δυτικό Νεπάλ δημιουργούνται συνεργατικές κοινωνίες, εφαρμόζονται μορφές συλλογικής καλλιέργειας της γης, γέφυρες και δρόμοι κατασκευάζονται, θεσπίζονται περιπολίες για την ασφάλεια των κατοίκων, δημιουργούνται λαϊκά δικαστήρια για την επίλυση των διαφορών. Ταυτόχρονα ανοίγουν σχολεία για την εκπαίδευση των παιδιών, θεσπίζονται θεσμοί ελέγχου του αλκοολισμού, της βίας απέναντι στις γυναίκες αλλά και της διαφθοράς. Διενεργούνται τοπικές εκλογές, αποδίδονται ίσα δικαιώματα στις γυναίκες, καταργείται το σύστημα των καστών, δίνεται αυτονομία στις καταπιεσμένες εθνικές ομάδες συγκροτούνται θεσμοί ελέγχου της τοπικής ανάπτυξης, υπάρχει μέριμνα για την ιατρική περίθαλψη, ενώ αναπτύσσεται νέο σύστημα φορολόγησης Γενικά το Κόμμα προσπαθεί να εμφυτεύσει στη συνείδηση των κατοίκων μορφές και πρακτικές μιας διαφορετικής οργάνωσης της κοινωνίας.
Αρχικά οι μορφές αυτές αυτοκυβέρνησης πραγματοποιούνται σε 5 περιφέρειες, πολύ σύντομα σε 17, και αργότερα σε 22. Το αποτέλεσμα θα είναι στις αρχές του 2004 να ξεκινήσει η προσπάθεια συγκρότησης θεσμών παράλληλης εξουσίας σε υπερτοπικό επίπεδο. Έτσι, μετά την ολοκλήρωση των εκλογών επιτροπών σε τοπικό επίπεδο, περιφερειακές λαϊκές κυβερνήσεις άρχισαν να λειτουργούν σε διαφορετικά μέρη της χώρας (Thawang, Bheri- Karnali) ενώ ο σχεδιασμός προβλέπει επέκταση σε πολύ περισσότερες (Seti- Mahakali, tharuwan, Tamuwan, Tamang, Kirat, Madhesh κλπ). Για το λόγο αυτό το Ενωμένο Λαϊκό Επαναστατικό Συμβούλιο έχει εκδώσει ένα σύνολο κατευθύνσεων σχετικά με τη διοίκηση τω τοπικών λαϊκών εξουσιών με ειδικές αναφορές στο τοπικά σώματα, στη γενική διοίκηση, στη δημόσια ασφάλεια, στις αγροτικές μεταρρυθμίσεις, στη διαχείριση των δασών, στη βιομηχανία, στη δημόσια υγεία, στη δημόσια εκπαίδευση, στην ανάπτυξη των φυσικών υποδομών, του λαϊκού πολιτισμού, και του κοινωνικού κράτους, στο εμπόριο και τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, στις λαϊκές κουπερατίβες. Ταυτόχρονα, έχει εκπονηθεί και Λαϊκός Νομικός Κώδικας βάση του οποίου θα διοικείται η νέα δημοκρατική λαϊκή εξουσία.(υπολογίζεται πως σήμερα ελέγχουν πάνω από τα 2/3 της χώρας).
Η επικράτηση των μαοϊκών δυνάμεων στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας και η εγκαθίδρυση λαϊκών κυβερνήσεων σε σημαντικό τμήμα δεν πρέπει να προκαλούν εντύπωση. Το ΚΚΝ (μαοϊκό) μπόρεσε να δώσει απαντήσεις σε πραγματικά προβλήματα των λαϊκών στρωμάτων και γι' αυτό συνάντησε τόσο ευρεία αποδοχή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το 85% των νεπαλέζων είναι αγρότες, απελπιστικά φτωχοί οι οποίοι έπεφταν θύματα εκμετάλλευσης από διεφθαρμένους κρατικούς αξιωματούχους, κτηματίες και δανειστές. Τα μέλη των κατώτερων καστών καθώς και οι καταπιεσμένες εθνικές ομάδες βίωναν συστηματικές διακρίσεις- απότοκο του αυστηρού συστήματος καστικής διαστρωμάτωσης. Οι γυναίκες αποτελούσαν άτομα δεύτερης κατηγορίας. Μέσω το βασιλικού ελέγχου στον Στρατό και μια καταπιεστική μοναρχία ήταν βαθιά ριζωμένη στις βασικές κοινωνικές δομές. Η μαοϊκή επανάσταση επιχείρησε να βάλει ένα τέλος σε όλα αυτά εκπνέοντας με τις διακηρύξεις αλλά και με τις πρακτικές της, εκατομμύρια καταπιεσμένων.
5) Ποια είναι η σημερινή κατάσταση
Το ΚΚΝ (μαοϊκό) προωθεί μιας ευέλικτη πολιτική τακτική θέτοντας ορισμένα μίνιμουμ στοιχεία πολιτικής συμφωνίας: διεξαγωγή συσκέψεων στρογγυλής τραπέζης, προσωρινή κυβέρνηση και εκλογή Συνταγματικής Συνέλευσης. Με βάση αυτά τα αιτήματα το Κόμμα προσήλθε δύο φορές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με αντιπροσώπους της Κυβέρνησης του Νεπάλ. οι οποίες, ωστόσο, οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο δεδομένης της άρνησης της αποδοχής από την άλλη πλευρά, της Συνταγματικής Συνέλευσης. Ωστόσο το Κόμμα συνεχίζει να υποστηρίζει την διεξαγωγή ελευθέρων εκλογών, ύστερα από την αμοιβαία αδρανοποίηση (demobilization) των δύο αντιμαχόμενων στρατών, κάτω από την εποπτεία του ΟΗΕ και διεθνών οργανισμών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι προτάσεις για το περιεχόμενο του νέου Συντάγματος αφορούν τα ακόλουθα επίπεδα:
Α) Πολιτικό
Πλήρης λαϊκή κυριαρχία, κοσμικό κράτος, εκλεγμένη βουλή αντιπροσώπων που θα αποτελεί και το ανώτερο αντιπροσωπευτικό σώμα, αναδιοργάνωση του ενοποιημένου εθνικού στρατού, πρόβλεψη για εθνική και περιφερειακή αυτονομία μαζί με δικαίωμα αυτοκαθορισμού, πρόβλεψη συνταγματικών αλλαγών και η βελτίωση των υπαρχουσών ανάλογα με τη λαϊκή θέληση, διασφάλιση της πολυκομματικής δημοκρατίας, εκλογές ανά τακτά χρονικά διαστήματα, δικαίωμα ψήφου στους ενήλικους πολίτες, διασφάλιση θεμελιωδών δικαιωμάτων όπως η ελευθερία του λόγου και η ελευθεροτυπία, πρόβλεψη ειδικών δικαιωμάτων για τις γυναίκες και τις καταπιεσμένες κάστες κλπ (dalits).
Β) Οικονομικό
Αναδιανομή της γης βάση της αρχής "η γη στους καλλιεργητές", αυτοδύναμη εθνική βιομηχανική πολιτική, προώθηση και ανάπτυξη του εθνικού κεφαλαίου, διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης εθνικής πολιτικής για τη σωστή εκμετάλλευση των εθνικών πηγών κλπ.
Γ) κοινωνικό
Ανάπτυξη μηχανισμού αυστηρών κυρώσεων για κερδοσκοπία, διαφθορά και λαθρεμπόριο, ανάπτυξη εθνικού συστήματος επιστημονικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, καθολική υγειονομική περίθαλψη, πρόβλεψη κρατικής μέριμνας για τους άπορους, τους ηλικιωμένους και τα παιδιά, κατάργηση όλων των μορφών εκμετάλλευσης, διάκρισης και ατίμωσης στις γυναίκες και τους dalits, διασφάλιση κατώτερου μισθού και συμμετοχή των εργαζομένων στη διαχείριση της βιομηχανίας, διασφάλιση της διανοητικής και ακαδημαϊκής ελευθερίας και των επαγγελματικών δικαιωμάτων, προώθηση της δημοκρατικής και επιστημονικής κουλτούρας στη θέση της φεουδαρχικής και ιμπεριαλιστικής αντιδραστικής κουλτούρας, σχέδιο ολοκληρωμένης εθνικής ανάπτυξης υποδομών, διασφάλιση πλήρους απασχόλησης για όλους, εκπλήρωση των αιτημάτων των ταξικών και μαζικών οργανώσεων κλπ
Δ) Εξωτερική πολιτική
-Ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική διατήρησης φιλικών σχέσεων με όλες τις χώρες στη βάση της ειρηνικής συνύπαρξης.
-Κατάργηση όλων των ανισότιμων συνθηκών του παρελθόντος και σύναψη νέων συνθηκών και συμφωνιών σε νέα βάση
-Προώθηση καλών γειτονικών σχέσεων με την Ινδία και την Κίνα με κοινή συνεργασία στα πεδία της χρήσης των φυσικών πόρων, του εμπορίου και των μεταφορών προς αμοιβαίο όφελος, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτερότητα των οικονομικών, πολιτικών, πολιτιστικών, ιστορικών και γεωγραφικών σχέσεων με τις χώρες αυτές.
Αυτό που πρέπει να παρατηρήσουμε, είναι πως παρά τη συμβιβαστική διάθεση που χαρακτήρισε την πολιτική του ΚΚΝ (μαοϊκού), η αντίθετη πλευρά εμμένει ακόμα και σήμερα στην άρνηση προκήρυξης εκλογών για τη συγκρότηση Συνταγματικής Συνέλευσης, μολονότι οι μαοϊκές δυνάμεις δεν θέτουν ζήτημα κατάργηση του θεσμού της Μοναρχίας. Στην πραγματικότητα αυτό που κάνει ο Βασιλιάς είναι προσπαθεί να συνεχίσει να διοικεί τη χώρα λειτουργώντας περισσότερο ως ένας νέος Λουδοβίκος Βοναπάρτης. Την 1/2/05 απαγόρευσε τη λειτουργία των κομμάτων, (έτσι κι αλλιώς η βουλή έχει πάψει να λειτουργεί από το 2002), και διέταξε τη φυλάκιση των σημαντικότερων πολιτικών στελεχών της χώρας. Το γεγονός αυτό λειτούργησε καταλυτικά για τα κοινοβουλευτικά πολιτικά κόμματα με αποτέλεσμα να γίνονται, το τελευταίο διάστημα, προσπάθειες για κοινό μέτωπο όλων των πολιτικών κομμάτων, συμπεριλαμβανομένου του ΚΚΝ (μαοϊκού), με σκοπό την άρση των απαγορεύσεων και την προκήρυξη εκλογών για Συνταγματική Συνέλευση.
6) Αντί επιλόγου
Το συγκεκριμένο άρθρο έχει ως σκοπό να πληροφορήσει για τη δράση του ΚΚΝ (μαοϊκού). Είναι προφανές πως δεν μπορεί να εξαντληθεί το ζήτημα ούτε σε όλες του τις διαστάσεις, ούτε να αναπτυχθούν πλευρές τις οποίες θα μπορούσαμε να δούμε πιο κριτικά (πχ το ζήτημα της συμμαχίας με μερίδες της αστικής τάξης, το κατά πόσο μπορεί να εφαρμοστεί η μαοϊκή σύλληψη του παραπεταμένου πολέμου στην περίπτωση του Νεπάλ, η έννοια του φεουδαρχικού τρόπου παραγωγής που υιοθετεί το ΚΚΝ (μαοϊκό) σε αντιπαράθεση με αυτή του ασιατικού τρόπου παραγωγής κλπ). Ωστόσο το γενικό συμπέρασμα παραμένει: Η ενδεχόμενη νίκη του ΚΚΝ (μαοϊκού) θα τροποποιήσει συσχετισμούς, θα δείξει πως δεν είναι αδύνατη η κοινωνική μεταβολή, θα πολλαπλασιάσει τα προβλήματα για τους απανταχού ιμπεριαλιστές, θα γεμίσει αισιοδοξία τα αριστερά κινήματα σε ολόκληρο τον κόσμο! Η ιστορία δεν τελειώνει ποτέ!
Βιβλιογραφία
Loocke Van Jan Hollants- Liz Philipson, 2002, Repoprt of the EC Conflict Prevention Assessment Mission. Nepal, European Union
Maoist Movement in Nepal, Anand Swaroop Verma, New Delhi 2001.
Μάο- Τσε - Τουνγκ , Η Νέα Δημοκρατία, Ιστορικές εκδόσεις, Αθήνα 1975.
Μάο - Τσε- Τουνγκ, Ο παρατεταμένος Πόλεμος, Ιστορικές Εκδόσεις Αθήνα 1976.
Onesto Li, A Refutation of Harper's article on the Maoists in Nepal. Telling lies in Kathmandu, Revolution #007, 26/6/2005, http://insnorg/?p=1367.
Prachanda, Abrief Introduction to the Policies of the CPN (Maoist), http://www.cpnm.org/new/English/documents/information-bulletin8.htm
Some important Documents of Communist Party of Nepal (Maoist), , Janadisha Publications, Nepal 2004.
Tapa Deepak, "Day of the Maoist", Himal South Asia vol 14 no5, http://www.stratmag.com/issue2Dec-1/page06htm
[1]Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον Μανόλη Αρκολάκη για τόσο για την πολύτιμη, σε σχετικό υλικό, αρωγή του, όσο και για τις ενδιαφέρουσες συζητήσεις συνετέλεσαν αποφασιστικά στη συγγραφή του παρόντος άρθρου.
[2]Το ΚΚΝ (ενοποιημένο Μαρξιστικό Λενινιστικό) δημιουργήθηκε από την ένωση του ΚΚΝ (μ-λ) με τα υπολείμματα του πάλαι ποτέ σοβιετόφιλου ΚΚΝ καθώς και ορισμένες αριστερές ομάδες. Για την ιστορία αναφέρουμε πως το ΚΚΝ (μ-λ) δημιουργήθηκε ύστερα από μια εξέγερση που σημειώθηκε το 1974 στην περιοχή της Jhapa όταν ορισμένοι νεαροί ακτιβιστές ξεκίνησαν καμπάνια με σκοπό την εξάλειψη του ταξικού εχθρού στην περιοχή αυτή.. Η εξέγερση κατεστάλη πολύ σύντομα, το δε Τέταρτο Συνέδριο δεν δίστασε να την καταδικάσει. Ωστόσο, οι ηγέτες του κινήματος της Jhapa θα κατορθώσουν να δημιουργήσουν το ΚΚΝ (μ-λ) που το 1990 θα έχει φτάσει να αποτελεί την πιο μαζική αριστερή οργάνωση στο Νεπάλ. Το 1998 40 από τους 90 βουλευτές που διέθετε το ΚΚΝ (ενοποιημένο μαρξιστικό λενινιστικό) θα αποχωρήσουν και θα δημιουργήσουν, ξανά, το ΚΚΝ (μ-λ). Σε κάθε περίπτωση αυτό που πρέπει να υπογραμμιστεί είναι πως και τα δύο κόμματα στην ουσία αποτελούν σοσιαλδημοκρατικές παραλλαγές οι οποίες ως βασική μέριμνα είχαν τη νομή της εξουσίας ερχόμενες πάντα σε συμφωνίες με τον Βασιλιά.
[3]Για το ζήτημα του παρατεταμένου πολέμου ο Μάο αναφέρει πως "ο παρατεταμένος πόλεμος θα περάσει τρία στάδια στην εξέλιξή του. Το πρώτο στάδιο καλύπτει το στάδιο της στρατηγικής επίθεσης του εχθρού και της στρατηγικής μας άμυνας. Στο στάδιο αυτό η κύρια μορφή των στρατιωτικών επιχειρήσεων είναι που πρέπει να υιοθετήσουμε είναι παρτιζάνικος πόλεμος και ο πόλεμος θέσεων. Το δεύτερο στάδιο θα είναι το στάδιο της στρατηγικής άμυνας του εχθρού και της προπαρασκευής για τη στρατηγική μας αντεπίθεση. Πρόκειται για το στάδιο της στρατηγικής ισορροπίας. Ο εχθρός στο τέλος του πρώτου σταδίου, θα υποχρεωθεί εξαιτίας της ανεπάρκειας σε ανθρώπινες δυνάμεις και της δικής μας σταθερής αντίστασης να καθορίσει τα τελικά σημεία στη στρατηγική του επίθεση. Όταν ο εχθρός φτάσει εκεί θα αρχίσει το επόμενο στάδιο: Σε αυτό ο εχθρός θα τερματίσει τη στρατηγική του επίθεση και θα περάσει στην προσπάθεια της διαφύλαξης των περιοχών που έχε καταλάβει.. Στο στάδιο αυτό η κύρια μορφή του πολέμου θα είναι ο παρτιζάνικος πόλεμος και δευτερεύουσα μορφή ο πόλεμος ελιγμών. Το τρίτο στάδιο θα είναι το στάδιο της στρατηγικής μας αντεπίθεσης και της στρατηγικής υποχώρησης του εχθρού.. Κύρια μορφή πολέμου στο στάδιο αυτό θα είναι ο πόλεμος ελιγμών, αλλά και ο πόλεμος θέσεων θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Σε αντίθεση με το δεύτερο στάδιο όπου ο παρτιζάνικος πόλεμος αποτελεί την κύρια μορφή των στρατιωτικών επιχειρήσεων, στο τρίτο στάδιο ο τελευταίος θα διαδραματίσει πάλι βοηθητικό ρόλο συμπληρώνοντας τον πόλεμο ελιγμών και τον πόλεμο θέσεων..
[4]Η θέση περί εγκαθίδρυσης μιας "Νέας Δημοκρατίας" έχει διατυπωθεί από τον Μάο: «Η λαοκρατική δημοκρατία της Κίνας που εμείς θέλουμε τώρα να χτίσουμε δεν μπορεί παρά να είναι μια λαοκρατική δημοκρατία κάτω από τη δικτατορία της συμμαχίας όλων των αντιμπεριαλιστικών και αντιφεουδαρχικών δυνάμεων που καθοδηγούνται από το προλεταριάτο. αυτή είναι μια νέου τύπου λαοκρατική δημοκρατία, ή μια δημοκρατία των γνήσιων επαναστάσεων" η οποία διαφέρει τις αστικές δημοκρατίες των καπιταλιστικών χωρών, καθώς και από τις σοσιαλιστικές δημοκρατίες που αναπτύχθηκαν στην ΕΣΣΔ. Η δεύτερη μορφή δεν μπορεί να εφαρμοσθεί στις επαναστάσεις των αποικιακών και μισοαποικιακών χωρών. γι αυτό χρειάζεται μια τρίτη μορφή, η νέα λαοκρατική δημοκρατία. "Η σημερινή Κίνα μπορεί να υιοθετήσει ένα σύστημα λαϊκών Συνελεύσεων- την εθνική συνέλευση των αντιπροσώπων του λαού, τις επαρχιακές συνελεύσεις του λαού, τις λαϊκές συνελεύσεις των περιοχών, τις λακές συνελεύσεις των περιφερειών, μέχρι και τις συνελεύσεις πόλεων και χωριών- κι αυτές οι συνελεύσεις να εκλέγουν στα διάφορα επίπεδα τα κυβερνητικά τους όργανα». Η δημοκρατία που θα οικοδομήσουμε στην Κίνα πρέπει να είναι μια νέα δημοκρατία τόσο από πολιτκή όσο και από οικονομική άποψη. Οι μεγάλες τράπεζες, οι μεγάλες βιομηχανίες και εμπορικές επιχειρήσεις πρέπει να γίνουν κρατική ιδιοκτησία αυτής της δημοκρατίας.. Η δημοκρατία αυτή θα υιοθετήσει μερικά απαραίτητα μέτρα για να δεσμεύσει τη γη των γαιοκτημόνων και να τη μοιράσει στους αγρότες που είτε δεν έχουν καθόλου είτε έχουν πολύ λίγη....Η νεο- δημοκρατική κουλτούρα είναι επιστημονική. Αντίθετα στις κάθε είδους φεουδαρχικές ιδέες, και στο μυστικισμό, υποστηρίζει την αναζήτηση της αλήθειας στα γεγονότα, υποστηρίζει την αντικειμενική αλήθεια και την ενότητα μεταξύ θεωρίας και πράξης. Από αυτή την άποψη η επιστημονική σκέψη του κινέζικου προλεταριάτου μπορεί να δημιουργήσει ένα αντιμπεριαλιστικό, αντιφεουδαρχικό και αντιμυστικιστικό ενιαίο μέτωπο μαζί με τους αστούς υλιστές και τους φυσικούς επιστήμονες που εξακολουθούν να είναι ακόμα προοδευτικοί"