Παρεμβάσεις

Κτηνωδία και γελοιότητα στην Ελλάδα του 2011 (με αφορμή τις πρόσφατες αποφάσεις του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών)

Του Σπύρου Σακελλαρόπουλου

 Στην εξαιρετική βρετανική σειρά της δεκαετίας του ’80 «Μάλιστα κ. Υπουργέ», υπάρχει ένα επεισόδιο όπου ο πρωταγωνιστής Υπουργός πληροφορείται πως έχει δημιουργηθεί ένα νοσοκομείο που διακρίνεται με την παγκόσμια πρωτοτυπία πως δε δέχεται ασθενείς! Το εκπληκτικότερο όλων είναι πως με όποιον αρμόδιο επικοινωνεί, εκείνος του εκθειάζει την άριστη λειτουργία του Νοσοκομείου: άρτιος λογιστικός έλεγχος των δαπανών, σύγχρονα κτίρια, υπερειδικευμένο προσωπικό, το νοσοκομείο περιβάλλεται από ένα καταπληκτικό δάσος κλπ! Τίποτε, όμως, από όλα αυτά δεν κατορθώνει να πείσει τον Υπουργό ο οποίος συνεχίζει να διατυπώνει την ένσταση «Μα τι μου λέτε; Είναι δυνατόν να υπάρχει νοσοκομείο που να μη δέχεται ασθενείς;»

Η μόνη διαφορά του επεισοδίου αυτού με την πρόσφατη απόφαση του ΙΚΥ να μη δώσει φέτος υποτροφίες εσωτερικού σε υποψήφιους διδάκτορες και μεταδιδακτορικούς ερευνητές, είναι πως στην πρώτη περίπτωση ήταν ο Υπουργός που είχε αντιρρήσεις στο να μην επιτελεί ένα ίδρυμα την αποστολή για την οποία είχε δημιουργηθεί. Αντίθετα στα καθ’ ημάς είναι το Υπουργείο Παιδείας που έλαβε αυτή την κοσμοιστορική απόφαση: από εδώ και πέρα θα έχουμε έναν οργανισμό υποτροφιών που δε θα δίνει υποτροφίες! Και το καλό είναι διπλό: από τη μια δε θα δίνονται λεφτά για υποτροφίες και από την άλλη ποιος λόγος να λειτουργεί το συγκεκριμένο ίδρυμα; Ας το κλείσουμε για να γλιτώσουμε και τα πάσης φύσης λειτουργικά κόστη!

Για να σοβαρευτούμε (;) η συγκλονιστική αυτή απόφαση στηρίχτηκε σε δύο επιχειρήματα: α) στο γεγονός πως είναι περίοδος λιτότητας και κατά συνέπεια θα πρέπει να υπάρξουν περικοπές β) στο ό,τι μέσω των ευρωπαϊκών προγραμμάτων δόθηκαν πιο πολλές υποτροφίες εσωτερικού απ’ ότι είχαν δοθεί πέρισυ από το ΙΚΥ[1]. Κι όλα αυτά όταν το ίδιο το Υπουργείο ευαγγελίζεται το όραμά του για το ελληνικό πανεπιστήμιο της αριστείας!

Και βέβαια και τα δύο «επιχειρήματα» είναι έωλα. Οι υποτροφίες δίνονται ακριβώς για να βοηθηθούν οι άνθρωποι που θέλουν να σπουδάσουν περαιτέρω ώστε να ανταποκριθούν στις δύσκολες και απαιτητικές σημερινές οικονομικές συνθήκες. Κατά συνέπεια πρώτα και κύρια σε περιόδους κρίσης θα έπρεπε να αναπτύσσονται υποστηρικτικοί οικονομικοί θεσμοί. Το δεύτερο «επιχείρημα» είναι σε δύο σημεία προβληματικό. Καταρχήν οι μεταδιδακτορικές υποτροφίες του ΙΚΥ δίνονταν από κονδύλια της ΕΕ, κατά συνέπεια από πού θα κάνει περικοπές το Υπουργείο; Έπειτα, υποτροφίες για υποψήφιους διδάκτορες, όπως ο Ηράκλειτος, είχαν ξαναδοθεί παράλληλα με τις υποτροφίες του ΙΚΥ.

Και το ερώτημα που προκύπτει είναι: δεδομένου πως η Ελλάδα, απ’ ότι όλα δείχνουν, θα συνεχίσει να βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα της οικονομικής κρίσης, τι θα γίνει όταν δεν θα υπάρχουν τα ευρωπαϊκά κονδύλια; Πολύ απλά τότε είναι που θα φανεί η πραγματική όψη της πολιτικής του Υπουργείου. Θα θεωρούνται χαμένα τα χρήματα που θα δίνονται «γενικώς και αορίστως» σε υποτροφίες και θα «ενθαρρυνθούν» οι ενδιαφερόμενοι να τα αναζητήσουν από ιδιωτικούς φορείς. Είναι προφανές πως κανένας ιδιώτης δεν θα δώσει τα χρήματά του για διεξαγωγή έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες, ενώ  όποιος στις θετικές επιστήμες λαμβάνει υποτροφία από μια εταιρεία θα πρέπει με το έργο του να προωθήσει τα προϊόντα της (αλλιώς γιατί η συγκεκριμένη επιχείρηση να τον χρηματοδοτήσει;)  Αυτό, για το Υπουργείο Παιδείας, ονομάζεται η αναβάθμιση της έρευνας και αριστεία!

Επαναλαμβάνουμε: αν η κατάσταση δεν ήταν τόσο θλιβερή θα ήταν απλώς γελοία…