Αποχαιρετώντας τον δικό μας Quino
Δεν είναι μυστικό πως αγαπάω τα κόμικς. Μεγάλωσα μαζί τους, δραπέτευα στις σελίδες τους, βρήκα φίλες ζωής που με ανάθρεψαν πολιτικά – όπως η Μαφάντα, που σήμερα ορφάνεψε. Και που είμαστε φίλες παιδικές. Είχαμε βλέπεις τόσα κοινά…
Οι πατεράδες μας γεννήθηκαν την ίδια χρονιά, και ο Κίνο και ο μπαμπάκας μου, το 1932. Κι εμείς όμως, η Μαφάλντα κι εγώ, γεννηθήκαμε την ίδια χρονιά. Εκείνη στις σελίδες του Πριμέρα Πλάνα, εγώ στην κλινική του Σκληρού, στην Πετρούπολη. Αγαπήσαμε μαζί τον κόσμο, περάσαμε και οι δύο παιδικά χρόνια με το φόβο της χούντας: ο Κίνο σταμάτησε να δημοσιεύει τις ιστορίες της το 1973, όταν τέτοιες φωνές, σαν του ανυπότακτου, πανέξυπνου μικρού κοριτσιού δεν γίνονταν πιά ανεκτές στην Αργεντινή. Οι απορίες της ήταν απορίες μου, χωνόμουν στις σελίδες της και δεν ήθελα να βγω. Μοιάζαμε, το ήξερα πριν να ξέρω τι θα έκανα στη ζωή μου. Και με επηρρέασε πολύ. Έμαθα να αγαπάω ότι αγαπούσε. Την ένοιαζαν οι τόποι που οι άλλοι βλέπαν μακρινούς, η υδρόγειος ήταν το παιγνίδι και ο καϋμός της, ήταν αριστερή πριν ακόμη καταλάβει τι σημαίνει αυτό – είχε την αίσθηση του δικαίου, το πείσμα της αλήθειας και το καθαρό μάτι του παιδιού: εξασκημένο πια όμως γιατί το παιδί πίσω από τις ατάκες της ήταν ο Κίνο, η γενιά της στέρησης και του εμφυλίου – στην περίπτωσή της, του Ισπανικού εμφυλίου που έδιωξε την οικογένεια του μικρούλη Χοακίν από την Ισπανία στην Αργεντινή.
Δεν υπάρχει κανείς που να γνώρισε τη Μαφάλντα και να μην την αγάπησε, θα μου πεις. Δεν υπάρχει κανείς που να γνώρισε τη Μαφάλντα, το Νάντο, τη Σουζανίτα, το Μανωλίτο, το Φελίπε και να μη θυμάται κάποιες από τις πανέξυπνες, πολιτικές με έναν άμεσο και αστείο τρόπο, ατάκες που μας χάρισε ο Κίνο. Ένα ακόμη από τα σημαντικά τέκνα της μεγάλης αργεντίνικης σχολής των κόμικς, ο Quino μας, κατά κόσμον Χοακίν Σαλβαδόρ Λαβάντο Τεόν, που έφυγε από τη ζωή, αφήνοντας πίσω ένα τεράστιο καλλιτεχνικό έργο, το οποίο αγαπήθηκε σε κάθε άκρη της γης. Και μια ηρωίδα οικουμενική και πάντα φρέσκια, τη Μαφάλντα. Που την αγαπήσαμε γιατί έκρινε χωρίς να κρίνει, γιατί τόνιζε το άδικο και το κακό μέσα από το γέλιο, γιατί στέριωσε στις καρδιές μας επειδή ποτέ δε μας είπε ψέμματα. Και στις καρδιές, και στο νου. Ποιός δεν έχει αγαπημένη ατάκα από τη Μαφάλντα; ποιός δε θυμάται αυτό ή εκείνο και δεν το μοιράζεται, κάποτε και ως πολιτική κριτική;
Φυσικά και έχω αγαπημένες ατάκες. Εκείνη που ο μικρός φιλελές Μανωλίτο λέει πως «τα λεφτά δεν κάνουν την ευτυχία αλλά κάνουν μια πολύ καλή απομίμηση», ας πούμε. Κι εκείνη που, η μαμά της Μαφάλντας βγάζει βόλτα το Νάντο στο πάρκο, συναντούν μία κυρία στο παγκάκι, η κυρία κρατά μια μεγάλη σακούλα μπισκότα και προσφέρει ένα στον μικρό. Τι λέμε στην κυρία, Νάντο; ρωτάει η μαμά. «Τσιγκούνα!» απαντάει το μικρό σκάνδαλο, που έμοιασε της αδελφής του. Ήταν και εκείνο που, γυρίζει ο πατέρας κατάκοπος, ιδρωμένος, ξεγραβατωμένος, από τη δουλειά και η Μαφάλντα ρωτάει τη μαμά: «Μαμά, γιατί κάθε πρωί στέλνουμε το μπαμπά στο γραφείο, και το μεσημέρι μας επιστρέφουν αυτό;». Κι αυτή που θυμήθηκε σήμερα η Λένα, αυτό το παντοτεινό, μπροστά στην υδρόγειο: «Από ποια μεριά χρειάζεται σπρώξιμο για να πάει μπροστά αυτός ο κόσμος;».