Παρεμβάσεις

Ο Τόλιος με συνεκτικό τρόπο εξηγεί πως λόγω της εκδήλωσης της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης θα πρέπει στη χώρα μας να υιοθετήσουμε την αθέτηση πληρωμών του δημόσιου χρέους. Και σε αυτούς τους συλλογισμούς δεν καταλήγει αυθαίρετα. Πρώτα παρουσιάζεται η μορφή της παγκόσμιας κρίσης, στη συνέχεια εξηγείται πως για τις χώρες του ευρώ αυτό παίρνει τη μορφή κρίσης της ευρωζώνης, έπειτα ερμηνεύεται η ελληνική κρίση και η ειδική της μορφή ως κρίση χρέους, μετά εξηγείται η θεωρία του «απεχθούς» χρέους και τελευταίο, αλλά όχι έσχατο, παρουσιάζονται οι αναγκαίες κοινωνικο- πολιτικές προϋποθέσεις διεξόδου από την κρίση. Το ενδιαφέρον επίσης είναι πως ο συγγραφέας δεν αγνοεί τις αντίθετες απόψεις που υπάρχουν, ειδικά για τη διαχείριση του χρέους και την έξοδο από το ευρώ, αλλά συνδιαλέγεται μαζί τους  επιχειρώντας να δείξει την αξία και την αποτελεσματικότητα των δικών του επιχειρημάτων.

Ποιο είναι το κεντρικό πλαίσιο των επιχειρημάτων που αναπτύσσει ο Τόλιος; Η παγκόσμια κρίση είναι προιόν των αντιφάσεων του καπιταλισμού και ως τέτοια εκτείνεται και στην ευρωζώνη. Ειδικά η χώρα μας μέσα σε αυτό το κρισιακό περιβάλλλον έχει εμπλακεί σε μια παγίδα χρέους από την οποία δεν θα μπορέσει να απεμπλακεί, αλλά θα χρησιμοποιείται για τη συνεχή επιβολή αέναων μνημονίων λιτότητας. Η λύση για τον Τόλιο είναι η άρνηση πληρωμών που θα αποτελέσει  τον πιο επιτυχημένο τρόπο για να αποτραπεί η εξαθλίωση του ελληνικού λαου. ΚΙ αυτό γιατί είναι απαραίτητη η ανάγκη αξιοποίησης των χρεολυσίων που θα φτάσουν τα 60 δις το 2014.

Ο συγγραφέας είναι ειλικρινής, δεν υπόσχεται επίγειους παραδείσους. Αναγνωρίζει πως δεν υπάρχουν ούτε εύκολες λύσεις ούτε ανώδυνες επιλογές αλλά υποστηρίζει πως αν δεν γίνει υιοθέτηση ριζοσπαστικών μέτρων τότε οι εξελίξεις μπορεί να είναι δραματικές.

Η θέση μας είναι πως πρόκειται για ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο που πλουτίζει τη σύγχρονη συζήτηση γύρω από την κρίση και ιχνηλατεί τη δυνατότητα μιας εναλλακτικής διαδρομή για τον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό. Αυτό στο οποίο μπορούμε όλοι οι εντός της Αριστεράς να συμφωνήσουμε είναι να πως την άνοιξη του 2010 ο ελληνικός λαός, μετά από χρόνια, ξαναστράφηκε στην Αριστερά ελπίζοντας πως θα του δώσει μια δυνατότητα υλοποιήσιμης  διεξόδου από την κρίση. Αυτή η ευκαιρία χάθηκε τότε γιατί η αριστερά δεν κατόρθωσε να προτείνει ένα μάχιμο πρόγραμμα εξόδου από την κρίση αδυνατώντας να κατανοήσει πως αυτό δεν μπορούσε να επιλυθεί ούτε με την επίκληση του επίγειου παραδείσου της λαϊκής εξουσίας ούτε με την αδυναμία αξιολόγησης του ρόλου που διαδραματίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ευρώ στη σημερινή κρίση. Ωστόσο η πολιτική του Μνημονίου έφτασε σε, αναμενόμενο, αδιέξοδο και τώρα ο κόσμος είναι πολύ επιδεκτικός στο να ακούσει  άλλες προτάσεις. Κι εδώ είναι η σημαντική προσφορά του βιβλίου του Τόλιου. Διότι βάζει στο κέντρο της προβληματικής του το αίτημα της αθέτησης πληρωμών ενός χρέους που, κατά τον συγγραφέα, σε συντριπτικό βαθμό είναι επαχθές και γι’ αυτό δεν πρέπει να πληρωθεί.

Από τη δική μας πλευρά θα τονίζαμε πως τότε αρχίζουν τα δύσκολα. Γιατί από τη στιγμή που σταματά η εξυπηρέτηση του χρέους η πορεία μπορεί να είναι ελπιδοφόρα αλλά για να τελεσφορήσει θα πρέπει να υπερβεί πολλά εμπόδια. Η στάση πληρωμών θα οδηγήσει την Ελλάδα εκτός ΟΝΕ και το πιο πιθανό και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κι αυτό όχι μόνο γιατί η παραμονή εντός αυτών των μηχανισμών δε θα είναι προς όφελος των λαικών στρωμάτων, αλλά και γιατί  οι ίδιοι αυτοί οι θεσμοί δεν θα δεχτούν την παραμονή της Ελλάδας ύστερα από μία στάση πληρωμών.  Σε αυτή την περίπτωση η χώρα θα έχει να αναμετρηθεί με πολύ σημαντικά θέματα και  η αριστερά θα είναι υποχρεωμένη να δώσει σαφείς κατευθύνσεις σχετικά με το τι παραγωγικό μοντέλο θα πρέπει να ακολουθηθεί, σε τι βάση και με τι μορφή οργάνωσης της παραγωγής, τι θα εισάγει (και από ποιους), τι θα εξάγει (και σε ποιους), σε ποιο βαθμό θα υπάρξουν κρατικοποιήσεις του ιδιωτικού τομέα και πολλά ανάλογα θέματα (ύψος μισθών, κοινωνικές παροχές, καταναλωτικό πρότυπο, σχέσεις πόλης / υπαίθρου)  

Σε κάθε περίπτωση όλα αυτά αποτελούν ερωτήματα ανοικτά τα οποία ωστόσο θα πρέπει να  απαντηθούν σύντομα από τις δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς. Αυτή τη φορά τουλάχιστον, όταν τα λαικά στρώματα στρέψουν την προσοχή τους προς την Αριστερά, εκείνη να είναι έτοιμη να δώσει μια σαφή και συγκεκριμένη λύση σε ρήξη με την κυρίαρχη αστική και πολιτική και τους αντίστοιχους υπερεθνικούς οργανισμούς.