«Κι εμάς τι λόγος μας πέφτει;»
Από το Σάββατο, τον γύρο όλων των Μέσων κάνει ένα βίντεο στο οποίο απεικονίζεται νεαρός σερβιτόρος, που εργάζεται σε γνωστό beach bar της Ρόδου, να μεταφέρει δίσκο με φαγητά στους λουόμενους… σχεδόν κολυμπώντας. Ο σερβιτόρο φαίνεται να μπαίνει στη θάλασσα, με το νερό να φτάνει περίπου έως τον λαιμό, ώστε να παραδώσει την παραγγελία σε παρέα που βρισκόταν πάνω σε μια ξύλινη πλατφόρμα (μέσα στη θάλασσα) (!). Όπως ήταν φυσικό, το βίντεο έγινε viral, αναγκάζοντας τον υπουργό Εργασίας αλλά και τον υπουργό Ναυτιλίας να προβούν σε δηλώσεις.
Ο νέος υπουργός Εργασίας, Άδωνις Γεωργιάδης, σχολίασε τις εικόνες ντροπής, λέγοντας συγκεκριμένα: «ζήτησα άμεσο έλεγχο από την επιθεώρηση εργασίας. Στείλαμε κλιμάκιο που πήγε σε δύο ώρες και δε διαπιστώθηκαν παραβάσεις. Αυτό που βλέπετε δεν υπάρχει κείμενη διάταξη που να το απαγορεύει». Ωστόσο, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργαζομένων Επισιτισμού – Τουρισμού, Γιώργος Χότζογλου, τονίζει στο enikos.gr ότι «μπορεί μετά την επίσκεψη κλιμακίου του ΣΕΠΕ στην επιχείρηση να μην βρέθηκαν παραβιάσεις όσον αφορά στα εργασιακά, ώστε να δικαιολογείται κάποιο διοικητικό πρόστιμο, ωστόσο, υπάρχει κατάφωρη παραβίαση των διατάξεων για την προστασία της Υγείας και της Ασφάλειας των εργαζομένων. Δεν μπορεί ένας εργαζόμενος να μπαινοβγαίνει στο νερό επί οκτώ ώρες, θα πάθει υποθερμία, ενώ αν συμβεί κάτι, είναι πολύ πιο δύσκολα διαχειρίσιμη η κατάσταση μέσα στο νερό».
Επιπλέον, το υπουργείο Ναυτιλίας αναφέρει πως «κατόπιν εντολής του υπουργού, το Λιμεναρχείο Ρόδου προέβη σε έλεγχο στην εν λόγω επιχείρηση, στην περιοχή Αγία Μαρίνα, όπου διαπιστώθηκαν παραβάσεις που σχετίζονται με την παράνομη κατάληψη θαλάσσιου χώρου από επικαθήμενες κατασκευές από μέταλλο και ξύλο. Επιβλήθηκαν σχετικά πρόστιμα. Ανάλογες παραβάσεις είχαν διαπιστωθεί και σε προγενέστερους ελέγχους στις 16.05.2023 και 21.06.2023 και είχαν σχηματισθεί σχετικές δικογραφίες».
Μετά τον σάλο που ξέσπασε, ενημερώθηκε ο αρμόδιος εισαγγελέας, ο οποίος θα λάβει καταθέσεις από τους εμπλεκόμενους και τους εργατικούς φορείς.
«Δεν με ενοχλεί αυτός ο τρόπος σερβιρίσματος»
«Επιλογή του εργαζομένου» ήταν να μπει μέσα στη θάλασσα για να σερβίρει, ισχυρίζεται ο ιδιοκτήτης του beach bar.
Ο σερβιτόρος που εικονίζεται στο βίντεο, απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις του κλιμακίου, είπε πως δεν έχει κανένα πρόβλημα με αυτού του είδους το σερβίρισμα που του αποφέρει φιλοδώρημα, το οποίο φθάνει ακόμα και τα 200 ευρώ.
Οι εργαζόμενοι του μαγαζιού εξέδωσαν ανακοίνωση, με την οποία υποστηρίζουν πως δεν υπάρχει κανένας εξαναγκασμός στη δουλειά τους εκεί. «Δεν εργαζόμαστε με συνθήκες μεσαίωνα όπως ειπώθηκε από μέσα μαζικής ενημέρωσης ούτε εκβιαζόμαστε ούτε εξαναγκαζόμαστε να κάνουμε πράγματα που δεν επιθυμούμε κατά την εκτέλεση των καθηκόντων μας. Αντίθετα: Το beach bar στο οποίο εργαζόμαστε, στελεχώνεται από νέους ανθρώπους στο οποίο οι περισσότεροι εργαζόμαστε ήδη πολλά χρόνια, έχουμε κέφι και διάθεση για δουλειά, μεταξύ μας επικρατεί φιλικό κλίμα και πνεύμα συνεργασίας για κοινό όφελος, παίρνουμε πρωτοβουλίες και μοιραζόμαστε ιδέες τις οποίες όλοι μαζί πραγματοποιούμε. Λειτουργούμε ως ομάδα, αντιμετωπίζουμε την εργασία μας σαν δική μας δουλειά και όλοι προσπαθούμε για το καλύτερο, ακριβώς επειδή έχουμε πολύ καλές συνθήκες εργασίας και καλές οικονομικές απολαβές» ανέφεραν, μεταξύ άλλων.
Η μεγάλη εικόνα
Σ’ αυτό το περιστατικό υπάρχουν δύο κομμάτια προς συζήτηση.
Το ένα αφορά το νομικό πλαίσιο. Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, όλες οι επιχειρήσεις εφόσον απασχολούν έστω και έναν εργαζόμενο πρέπει να έχουν τεχνικό ασφάλειας, ο οποίος έχει, μεταξύ άλλων, την υποχρέωση: να μεριμνά ώστε οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση να τηρούν τους κανόνες υγείας και ασφάλειας της εργασίας και να τους ενημερώνει και καθοδηγεί για την αποτροπή του επαγγελματικού κινδύνου που συνεπάγεται η εργασία τους. Για τις μικρές επιχειρήσεις, κάτω των 50 ατόμων, τον ρόλο του αυτόν έχει ο ίδιος ο εργοδότης, ο οποίος οφείλει να εκπαιδευτεί και να πιστοποιηθεί γι’ αυτό. Επίσης, σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία του 2010 (ν.3850), η οποία δεν έχει αλλάξει ούτε από τον νόμο 4808/21, ο εργοδότης υποχρεούται: να έχει στη διάθεσή του μια γραπτή εκτίμηση των υφιστάμενων, κατά την εργασία, κινδύνων για την ασφάλεια και την υγεία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν ομάδες εργαζομένων που εκτίθενται σε ιδιαίτερους κινδύνους. Η εκτίμηση αυτή πραγματοποιείται από τον τεχνικό ασφάλειας και τον γιατρό εργασίας.
Όσο για τις ξύλινες πλατφόρμες που είναι τοποθετημένες μέσα στη θάλασσα, προς… τέρψη των λουόμενων είναι παράνομες και επιβλήθηκαν τα σχετικά πρόστιμα.
Το δεύτερο σημαντικό σημείο που αξίζει να σταθούμε είναι το ηθικό και οι συνθήκες εργασίας εν έτει 2023.
Έναν χρόνο πριν, λίγο πριν την έναρξη της καλοκαιρινής σεζόν, στην εκπομπή «Κοινωνία Ώρα Press» είχαμε ανοίξει τον φάκελο «εργασιακή κακοποίηση». Αναγνώστες-ακροατές μοιράστηκαν μαζί μας τις δικές τους εμπειρίες. Εκφοβισμός, λεκτική και ψυχολογική κακοποίηση, καταπάτηση δικαιωμάτων, χειροδικίες, εξουθένωση εργαζομένων είναι μερικά απ’ όσα συνθέτουν το παζλ του εργασιακού τοπίου. Όσο για την εργασία σεζόν, Συγκατοίκηση σε αρουραίους», «ξαπλώνω, κοιμάμαι και ο ύπνος είναι γλυκός. Έλα όμως που ξύπνησα, γιατί ένα ποντίκι αποφάσισε να μου φάει το αυτί», «είχα ατύχημα με το μηχανάκι μαζί με έναν ακόμη υπάλληλο, χρειάστηκα ράμματα, και δεν μου επέτρεψε να κάνω γιατί θα έπρεπε να βρίσκομαι σε ακινησία και είχε πολλή δουλειά την επόμενη μέρα», «μου είπε ότι υπογράφω πρόσληψη και θα έχω ένσημα και γύρισα χωρίς ούτε ένα ένσημο», «12 ώρες την ημέρα, χωρίς κανένα ρεπό» «όποτε ερχόταν έλεγχος, με έκρυβαν»: είναι μερικά απ’ όσα έχουν περιγράψει εργαζόμενοι στο ΤΡΡ.
Η φετινή σεζόν ξεκίνησε με 80.000 κενές θέσεις, ενώ πέρυσι με 55.000. Και αν αναρωτιούνται οι εργοδότες γιατί, την απάντηση θα τη βρουν στο βίντεο που κυκλοφόρησε με τον σερβιτόρο στη Ρόδο.
Υπάρχει το φιλελεύθερο επιχείρημα πως αν εργοδότης και εργαζόμενος έχουν συμφωνήσει κάποια πράγματα, όπως πχ ο δεύτερος να σερβίρει ακόμα και κολυμπώντας, δεν πέφτει λόγος σε κανέναν. Πράγματι, σε ποιον πέφτει λόγος όταν δύο ενήλικες συμφωνούν κάτι; Κι όμως, μας πέφτει. Μας πέφτει γιατί αυτός ο εργαζόμενος, για να μιλήσουμε μόνο για το εν λόγω περιστατικό, ακόμα κι αν συμφώνησε γι’ αυτόν τον τρόπο εργασίας, δεν το έκανε γιατί του αρέσει να κολυμπάει και θέλει να δροσίζεται. Το έκανε για τα επιπλέον χρήματα και τα φιλοδωρήματα των εύπορων λουόμενων, όπως είπε. Μας πέφτει λόγος γιατί δεν πρόκειται στην πραγματικότητα για υγιή συμφωνία, αλλά είναι στη βάση του κέρδους με όποιο κόστος και δυστυχώς ένας νέος άνθρωπος που θέλει να επιβιώσει στην Ελλάδα θα αναγκαστεί να δεχτεί ακόμη και να… κολυμπήσει. Δε θα χρειαζόταν να αυτο-εξευτελιστεί. Η συζήτηση είναι γιατί ένας άνθρωπος επιλέγει να λειτουργεί έτσι.
Εργαζόμενοι σε τουριστικές επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα επιδότησης μόλις για τρεις μήνες μετά τη λήξη της θερινής εποχικής εργασίας. Άρα, ο σερβιτόρος-ακροβάτης, μετά από κάποιους μήνες θα βρεθεί ξεκρέμαστος. Οι πλατφόρμες που ήταν τοποθετημένες μέσα στο νερό ήταν παράνομα εκεί, άρα αν εφαρμοζόταν η νομοθεσία, ο εργαζόμενος δε θα δούλευε υπό αυτές τις συνθήκες -συνθήκες που ακόμη κι αν δέχτηκε, ήταν από την αγωνία του να επιβιώσει τους επόμενους μήνες.
Ανθρώπινες συνθήκες εργασίας με αξιοπρεπή μισθό – Επιθεώρηση εργασίας
Σχεδόν κάθε μέρα καταγράφονται περιστατικά που αφορούν ατυχήματα και δυστυχήματα σε χώρους δουλειάς. Δεν είναι «η κακιά η ώρα», δεν είναι «το μοιραίο», δεν «έτυχε». Είναι προδιαγεγραμμένα ατυχήματα και θάνατοι, λόγω της εντατικοποίησης της εργασίας, σε συνδυασμό με την έλλειψη μέτρων και μέσων προστασίας και ασφάλειας για τους εργαζόμενους, όπως και παντελούς έλλειψης επιθεώρησης των εργασιακών συνθηκών.
Δεν ξεχνάμε κανένα εργατικό ατύχημα και δυστύχημα. Και οι εργαζόμενοι προειδοποιούν συνεχώς με ανακοινώσεις, απεργίες, διαδηλώσεις και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας. Φωνάζουν για την πίεση που δέχονται από την εργοδοσία για παραπάνω δουλειά, με όποιο κόστος -μια κατάσταση που με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγήσει σε τραγικά γεγονότα.
Αυτά θα σταματήσουν ότι γίνει σαφές ότι απαιτείται προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων. Κι αυτό ξεκινάει από τους εργαζόμενους, την οργάνωσή τους, τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Αυτό ξεκινάει από την επιθεώρηση εργασίας -που επιτέλους ας γίνει!