Ενδιαφέρουσες απόψεις

Δημήτρης Λένης

Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι τα εμβόλια είναι σωτήρια, προκαλούν περισσότερο καλό από κακό, είναι αναγκαία για την ανθρωπότητα, χωρίς αυτά θα ήμασταν έρμαια των πανδημιών και οι ψεκασμένοι που αρνούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά τους είναι γενικά επικίνδυνοι. Ειδικά για ασθένειες που μπορεί να οδηγήσουν στη ΜΕΘ και για τις οποίες υπάρχει εμβόλιο, η ομοθυμαδόν, πάνδημη και χωρίς εξαιρέσεις κραυγή των πνευμονολόγων και εντατικολόγων, “κάντε εμβόλιο τώρα!”, θα έπρεπε να είναι δείκτης της σοβαρότητας των παραπάνω. Ο κορονοϊός θυμίζουμε, προκαλεί ασθένεια που στις βαριές της εκδηλώσεις οδηγεί σε ΜΕΘ, άρα όταν έρθει επιτέλους το εμβόλιο, αυτό θα είναι ένα υπερπολύτιμο όπλο για την αντιμετώπισή του, το οποίο θα πρέπει (εφόσον φυσικά τηρεί τις μίνιμουμ προϋποθέσεις ασφάλειας και αποτελεσματικότητας) να χορηγηθεί κατά προτεραιότητα στις ομάδες υψηλού κινδύνου και αμέσως μετά και στον ευρύτερο πληθυσμό.

……………………………….

Ωραία. Αφού δώσαμε τα διαπιστευτήριά μας και αποδείξαμε ότι δεν είμαστε ψεκασμένοι και ότι σεβόμαστε τα δεδομένα και την επιστήμη, ας δούμε τώρα και αυτές τις σπάνιες περιπτώσεις που οι ψεκασμένοι έχουν, περιέργως, ένα κάποιο δίκιο, έστω και για τους λάθος λόγους. Γιατί κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις, και στη χώρα μας και διεθνώς.

Και έξω…

Μέσα σε αυτόν τον φριχτό διαρκή χειμώνα χωρίς καλοκαίρι που αποδείχτηκε το 2020, όταν η Pfizer ανακοίνωσε στις 9 Νοεμβρίου ότι το εμβόλιό της για τον SARS-CoV-2 είναι πάνω από 90% αποτελεσματικό, ήταν σαν να μπαίνει η άνοιξη – στα ξαφνικά. Τα πουλάκια τιτίβισαν στα δέντρα, τα λουλούδια άνθισαν, το δεκαετές αμερικανικό ομόλογο έφτασε έως το 0,97%, τα χρηματιστήρια ένιωσαν τον δείκτη τους να σηκώνεται πάνω από 4-5% ημερησίως και οι επενδυτές άρχισαν αμέσως να φλερτάρουν χωρίς αναστολές ο ένας με τον άλλον: χωρίς αναστολές σημαίνει ότι οι Financial Times έγραψαν πως οι επενδυτές άρχισαν να “ξεσκονίζουν” το “reflation trade” – τόσο χωρίς αναστολές.

Κάποιες μικρές, κάπως αντιθετικές στην κυρίαρχη αφήγηση λεπτομέρειες που παρατηρήθηκαν από μερικά πνεύματα αντιλογίας αποδόθηκαν στο γεγονός ότι αυτοί που τα λέμε αυτά είμαστε είτε ψεκασμένοι, είτε μισάνθρωποι ή και τα δύο. Στο πνεύμα αυτό της μισανθρωπίας και του ψεκασμού, ας δούμε αυτές τις μικρές λεπτομέρειες, διαβάζοντας για αρχή τις ανακοινώσεις της ίδιας της φαρμακευτικής, της Pfizer.

Πρώτα-πρώτα να παρατηρήσουμε ότι πρόκειται για μια ακόμα περίπτωση ενός καινοτόμου φαινομένου που γνωρίζει μεγάλη έξαρση τα τελευταία χρόνια, της διεξαγωγής δηλαδή Επιστήμης με έκδοση Δελτίου Τύπου. Όταν κάποια επιστημονική ομάδα σε πανεπιστήμιο ή εταιρεία θέλει να κάνει μια σημαντική (ή λιγότερο σημαντική) ανακοίνωση, αντί να πάει σε συνέδριο, βάζει το τμήμα Δημοσίων Σχέσεων, το οποίο δεν έχει ιδέα για το θέμα, να μιλήσει στους δημοσιογράφους, οι οποίοι δεν έχουν την παραμικρή σχέση με το ζήτημα. Κανείς δεν καταλαβαίνει τίποτα, αλλά όλοι είναι πολύ ευχαριστημένοι. Έτσι και στην περίπτωσή μας, η ανακοίνωση της εταιρίας Pfizer δεν λέει απολύτως τίποτα που να μπορεί να αξιολογηθεί από τους ειδικούς, εκτός από το ότι το εμβόλιο είναι “αποτελεσματικό σε ποσοστό πάνω από 90%”. Τι σημαίνει αυτό; Πόσο πάνω από 90%; Ποιο ήταν το δείγμα της έρευνας; Ποιες ήταν οι συνθήκες διεξαγωγής της έρευνας; Πόσο ασφαλές είναι; Πόσο διαρκεί η ανοσία που προσφέρει; Προστατεύει εξίσου και τις ομάδες υψηλού κινδύνου; Δοκιμάστηκε σε ομάδες υψηλού κινδύνου; Έχει τα εχέγγυα να εγκριθεί;

Το τελευταίο είναι σημαντικό επειδή το συγκεκριμένο εμβόλιο παρά τη φασαρία που ξεσηκώθηκε δεν το έχει εγκρίνει απολύτως καμιά υπηρεσία, κανένας οργανισμός υγείας στον κόσμο (ακόμα). Και αυτό δεν είναι κάτι το ασήμαντο, αφού το συγκεκριμένο εμβόλιο χρησιμοποιεί μια νέα, πρωτοποριακή μέθοδο για την επίτευξη ανοσίας βασισμένη σε τμήματα του mRNA του ιού (αυτά τα τμήματα που κωδικοποιούν τις “ακίδες” του που του δίνουν και το σχήμα κορώνας), μέθοδο που δεν έχει ακόμα χρησιμοποιηθεί σε εμβόλιο ευρείας χρήσης.

Μετά από κάποια σχετική έρευνα στο Διαδίκτυο, μπορεί να αποδειχτεί ότι τεκμηριωμένες απαντήσεις για κάποια (όχι όμως όλα) από τα παραπάνω ερωτήματα έχουν ήδη δοθεί τουλάχιστον από τον Οκτώβριο· τότε δημοσιεύτηκαν τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας για το συγκεκριμένο εμβόλιο από την εταιρεία που το ανάπτυξε, αν και οι απαντήσεις αυτές ούτε πλήρεις είναι ακόμα, ούτε έχουν περάσει από τις στάνταρ επιστημονικές διαδικασίες που σε ένα βαθμό επικυρώνουν την ακρίβεια των επιστημονικών ανακαλύψεων, ήτοι peer review και δημοσίευση σε κάποιο από τα σχετικά επιστημονικά περιοδικά, ανακοίνωση σε επιστημονικό συνέδριο, κτλ. Επιπλέον, δεν έχουν γίνει δεκτές ακόμα από κρατικούς οργανισμούς φαρμάκων (αν και κάτι μας λέει ότι θα γίνουν δεκτές το ταχύτερο δυνατό). Από τον Οκτώβριο δημοσιεύτηκαν αυτά τα καταπληκτικά στοιχεία της αποτελεσματικότητας του εμβολίου – και όμως, η φασαρία έγινε μόλις τον Νοέμβριο, όταν εξέδωσε το σχετικό δελτίο τύπου η Pfizer, η οποία μάλιστα δεν έχει καμία σχέση με την ανάπτυξη του ίδιου του εμβολίου. Μα τι συμβαίνει εδώ;

Το υποψήφιο εμβόλιο που διαφημίζει η Pfizer είναι το BNT162b2 της Γερμανικής εταιρίας BioNTech (της οποίας μάλιστα ο ιδρυτής είναι γιος φτωχών Gastarbaiter), βρίσκεται στο στάδιο ΙΙΙ των κλινικών ερευνών, στάδιο στο οποίο βρίσκονται και αρκετά άλλα υποψήφια εμβόλια σε όλον τον κόσμο, πιθανότατα δε κάποια άλλα να είναι ακόμα πιο κοντά στο στάδιο παραγωγής από αυτό. Οι ως τώρα έρευνες έχουν χρηματοδοτηθεί:

• Τον Μάρτιο του 2020 με τη σύναψη συμβολαίου ύψους 135 εκατ. δολαρίων με την Fosun Pharmaceutical της Σαγκάης για την ανάπτυξη και διάθεση του εμβολίου στην Κίνα (Ναι, πάλι οι Κινέζοι είναι μπροστά από τις εξελίξεις, λόγω του ότι είναι η μόνη χώρα στον πλανήτη με επαρκές παραγωγικό δυναμικό. Δεν είναι τυχαίο ότι και το ρώσικο εμβόλιο Κινέζοι ανέλαβαν να το παραγάγουν…),
• Το καλοκαίρι του 2020, με τη λήψη 100 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και
• Τον Σεπτέμβριο, όταν η γερμανική κυβέρνηση έδωσε 375 εκατ. ευρώ στην εταιρεία για ανάπτυξη του εμβολίου.

Η BioNTech λοιπόν που αναπτύσσει το εμβόλιο αυτό, έχει συμβόλαιο συνεργασίας με την Pfizer, δηλαδή το εμβόλιο θα το πουλάει σε Ευρώπη και Αμερική η τελευταία. Μάλιστα ο CEO της εδρεύουσας στο Μανχάτταν Pfizer, ο Albert Bourla (ο οποίος είναι Σαλονικιός γέννημα θρέμμα, σπούδασε κτηνίατρος και έκανε διδακτορικό στο Αριστοτέλειο και προσλήφθηκε από την Pfizer και πέρασε και τα πρώτα χρόνια της καριέρας του στην πόλη) έχει πει ότι η εταιρεία του δεν έχει δεχτεί καμία απολύτως κρατική χρηματοδότηση για την έρευνα για το εμβόλιο, επειδή ήθελε “να ελευθερώσ[ει] τους επιστήμονές της από κάθε γραφειοκρατία που έρχεται με την υποχρέωση να δίνεις αναφορές” κτλ. κτλ. Η πραγματικά συγκινητική αυτή προσήλωση στην απεριόριστη ακαδημαϊκή και ασυμβίβαστη επιστημονική ελευθερία, έρχεται να συμπληρώσει το γεγονός ότι

α. Την έρευνα δεν την κάνει η Pfizer αλλά η BioΝTech, άρα η Pfizer δεν έχει δώσει δεκάρα για το εμβόλιο ως τώρα, και

β. Η Pfizer έχει κλείσει ήδη από το καλοκαίρι συμβόλαια με την αμερικάνικη κυβέρνηση ύψους 2 δισ. δολαρίων για 100 εκατ. δόσεις, ενώ ακολουθούν το Ηνωμένο Βασίλειο με 40 εκατ. δόσεις και ο Καναδάς με 20 εκατ δόσεις μέχρι το τέλος του 2021 (δηλαδή σε πάνω από ένα χρόνο από τώρα). Προσοχή στη λεπτομέρεια: Τα συμβόλαια έχουν κλείσει από το καλοκαίρι, πολύ πριν γίνει η πρόσφατη ανακοίνωση της αποτελεσματικότητάς του, πριν, υποτίθεται, οι ηρωικοί επιστήμονες της εταιρίας με τη ριζική τους ελευθερία καταλήξουν στο σωστό εμβόλιο.

Όλα κι όλα: για την Pfizer η ελευθερία των επιστημόνων “της”, έρχεται πριν από τις κρατικές χρηματοδοτήσεις…

Ναι, αλλά τουλάχιστον θα έχουμε εμβόλιο. Κάποτε.

Η θριαμβευτική ανακοίνωση της Pfizer που προκάλεσε πυρετό στα χρηματιστήρια, έλεγε επίσης και το εξής ενδιαφέρον: “50 εκατ. δόσεις θα είναι διαθέσιμες μέχρι το τέλος του χρόνου και περίπου 1,3 δισεκατομμύρια δόσεις μέχρι τα μέσα του 2021”.

Γενικά τα δελτία τύπου των εταιρειών τείνουν να είναι κάπως αισιόδοξα όταν αναφέρονται στις παραγωγικές τους ικανότητες, αλλά εμείς ας δεχτούμε ότι αυτή εδώ είναι μια ασφαλής πρόβλεψη (spoiler: όχι, δεν είναι). Θυμίζουμε ότι το εμβόλιο θέλει δύο δόσεις, άρα 1,3 δισ. δόσεις φτάνουν για περίπου 650 εκατ. άτομα σε Ευρώπη, Αμερικές, Αφρική και τμήματα της Ασίας, αν υποτεθεί ότι σε Ρωσία και Κίνα θα είναι υπεύθυνοι άλλοι. Επομένως, αυτό που λέει η ανακοίνωση είναι ότι στην καλύτερη περίπτωση, μέχρι του χρόνου τέτοια εποχή δεν θα υπάρχουν αρκετά εμβόλια για να εμβολιαστούν ούτε καν οι ομάδες υψηλού κινδύνου, πόσο μάλλον να εξασφαλιστεί ανοσία του γενικού πληθυσμού (ή όπως είναι γνωστή, ανοσία αγέλης). Για παράδειγμα, με βάση τα δελτία τύπου, αναμένεται να διατεθούν συνολικά στην Ε.Ε. καταρχάς 300 εκατ. δόσεις. Αν αυτές μοιραστούν αναλογικά με τον πληθυσμό, τότε η Γερμανία (που χρηματοδότησε σε δυσανάλογο βαθμό την έρευνα) έχει να λαβαίνει 60 εκατ. δόσεις. Ο υπουργός Υγείας Γενς Σπαν δήλωσε ότι ο στόχος της χώρας για το 2021 είναι 100 εκατ. Αυτομάτως, δύο σημεία συνάγονται: Πρώτον, θα πρέπει όλοι μαζί να ευχηθούμε στους Ευρωπαίους εταίρους μας καλή επιτυχία στο μαλλιοτράβηγμα που θα είναι η μοιρασιά. Δεύτερον: Αν τα λόκντάουν είναι η μόνη λύση για τον περιορισμό της πανδημίας μέχρι να έρθει το εμβόλιο, τότε θα πρέπει να συμβιβαστούμε με το ενδεχόμενο συνεχών λόκντάουν μέχρι του χρόνου τέτοια εποχή. [Σε μερικούς από μας, τους μισανθρώπους, αυτό το ενδεχόμενο δεν ακούγεται και τόσο απωθητικό…]

Όμως οι λεπτομέρειες δεν τελείωσαν ακόμα. Όπως είναι γνωστό τα εμβόλια αποθηκεύονται σε ψυγεία, σε χαμηλές θερμοκρασίες, κοντά στο μηδέν. Αυτό το εμβόλιο όμως, σύμφωνα με την ανακοίνωση της εταιρείας, χρειάζεται κάπως “ειδικές” συνθήκες αποθήκευσης. Συγκεκριμένα χρειάζεται αποθήκευση στους -70^o C, σε ειδικά ψυγεία ULT βιολογικών εφαρμογών. (Για σύγκριση τα οικιακά ψυγεία φτάνουν στους -24^oC και οι επαγγελματικοί καταψύκτες βαθιάς κατάψυξης στους -35^oC, αν είναι καλοί.) Έχουμε δηλαδή ένα εμβόλιο που χορηγείται σε δύο δόσεις με διαφορά 28 ημερών, και το οποίο πρέπει να φυλάσσεται σε θερμοκρασίες που γενικά μιλώντας, δεν υπάρχουν, αλλιώς χαλάει. Η εταιρεία διευκρίνισε ότι σκοπεύει να το διανέμει σε χάρτινα κιβώτια με ξηρό πάγο (στερεό CO2), τα οποία θα περιέχουν 1000 ως 5000 δόσεις το καθένα και θα κρατάνε τη σωστή θερμοκρασία για δέκα μέρες. Από τη στιγμή που θα ανοιχτούν θα πρέπει να καταναλωθούν ταχύτατα για να μην χαλάσουν. Το εμβόλιο, σύμφωνα πάντα με την εταιρία, θα μπορεί υποτίθεται να αντέξει για πέντε επιπλέον μέρες μετά το άνοιγμα του κουτιού, αν μπει σε κανονική κατάψυξη.

Η γενική δυσπιστία με την οποία αντιμετωπίστηκαν αυτές οι ανακοινώσεις ανάγκασε την Pfizer να προβεί σε μια καταιγίδα δημοσίων σχέσεων προκειμένου να πείσει και τους πλέον εύπιστους (και μόνον αυτούς) για το εφικτό του ανέφικτου αυτού σχεδίου. Γιατί υπό αυτές τις προϋποθέσεις, ακόμα και σε μια σχετικά δροσερή και πλούσια χώρα του Βορρά που έχει τέτοια (μικρά βέβαια) ειδικά ψυγεία στα νοσοκομεία της και πειθαρχημένο πληθυσμό, το σχέδιο χορήγησης των δύο δόσεων του εμβολίου θα είναι μια κόλαση εφοδιασμού και εκτέλεσης. Ποιος θα τηρεί τη σειρά του εμβολιασμού; Τι θα γίνεται αν κάποιος χάσει τη σειρά του; Ποιος θα κάνει το delivery τη στιγμή που είναι γνωστό ότι χαρτοκιβώτια που να κρατάνε αυτές τις θερμοκρασίες σταθερές, απλώς δεν υπάρχουν (σε αυτόν τον πλανήτη τουλάχιστον); Τι θα γίνει στις ζεστές χώρες; Τι θα γίνει σε περιοχές φτωχές με ασταθή ηλεκτρικά δίκτυα; Ποιος θα κατασκευάσει τις απαιτούμενες πανάκριβες υποδομές (ρεύμα, ULT ψυγεία, συστήματα καταγραφής εμβολιασμένων με τη σωστή σειρά); Ποιος θα πληρώσει τα 20 δολάρια ανά δόση (40 δολάρια το κεφάλι) που ζητάει η Pfizer; Το να υποστηρίζει κανείς ότι η διανομή ενός τέτοιου εμβολίου θα μας σώσει από τον ιό θα ήταν ένα περίπλοκο αστείο, αν δεν αφορούσε ανθρώπινες ζωές.

Η αισιοδοξία όμως που κίνησε η είδηση του εμβολίου της Pfizer μας αναγκάζει να γίνουμε κάπως καχύποπτοι για τα κίνητρα, τη μέθοδο και το τάιμινγκ της ανακοίνωσης αυτής. Ως ψεκασμένοι θα καταφύγουμε φυσικά στην αφόρητη συνωμοσιολογία. Το πρώτο τμήμα του παζλ είναι η πληροφορία των πιέσεων που ασκήθηκαν ένθεν και ένθεν στην εταιρεία για να κάνει ή να μην κάνει ανακοινώσεις στην προεκλογική περίοδο: Η πλευρά Τραμπ θα ήθελε προφανώς να γίνουν αυτές οι ανακοινώσεις πριν τις εκλογές, η πλευρά Biden όχι. Η Pfizer φαίνεται ότι έπαιξε και με τα δύο ενδεχόμενα, αλλά το τι ακριβώς συνέβη, τι διαπραγματεύτηκε, τι πήρε, δεν θα το μάθουμε ποτέ. Πάντως τελικά άφησε να περάσει το ορόσημο των εκλογών, γεγονός φυσικά που μπορεί ίσως να εξηγηθεί και από την ασυμβίβαστη στάση της εταιρείας σε επιστημονικά ζητήματα: τα έτοιμα από τον Οκτώβριο (όπως είδαμε παραπάνω) αποτελέσματα των ερευνών ίσως χρειάστηκε να περιμένουν μέχρι το ατίθασο επιστημονικά τμήμα των Δημοσίων Σχέσεων να ετοιμάσει την ανακοίνωση ακηδεμόνευτο από πολιτικές πιέσεις. Ίσως.

Η δεύτερη μικρή είδηση που έρχεται και δένει, είναι ότι ο CEO της Pfizer, ο Σαλονικιός Μπουρλά στις 9 Νοεμβρίου, μέρα που έγινε με μπόλικη φανφάρα η ανακοίνωση της αποτελεσματικότητας του εμβολίου, πούλησε ένα μικρό πακετάκι μετοχών του της εταιρείας. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ, ο Μπουρλά πούλησε το 62% της συμμετοχής του στη Pfizer, 132.508 μετοχές έναντι 41,94 δολαρίων το κομμάτι (5.6 εκατομμύρια δηλαδή), πώληση που έγινε μάλιστα πολύ κοντά στο “ταβάνι” που άγγιξε η μετοχή της Pfizer εκείνη τη Δευτέρα (41,99 δολάρια). Ο ίδιος ισχυρίστηκε φυσικά ότι η συναλλαγή είχε προγραμματιστεί από τον Αύγουστο, και ότι ήταν σύμφωνη με όλους τους κανόνες.

Από την άλλη βέβαια, ακούγεται λίγο περίεργο ο CEO να προγραμματίζει να πουλήσει το 62% της συμμετοχής του στην ίδια του την εταιρεία, τη στιγμή που από τη θέση του μπορούσε να γνωρίζει ότι εντός των επόμενων μηνών οι μετοχές αυτές θα εκτοξευτούν, λόγω ακριβώς του εμβολίου στο οποίο συμμετέχει και το οποίο οι εσωτερικές έρευνες το δείχνουν ήδη θαυματουργό (θυμηθείτε, “πάνω απο 90%”, όταν τα εμβόλια της γρίπης είναι στο 50 με 60% βαριά-βαριά). Είναι πολύ εύκολο να σκεφτεί κανείς ότι όπως προγραμματίστηκε εκ των προτέρων η πώληση ενός πακέτου μετοχών, έτσι προγραμματίστηκε εκ των προτέρων για την ίδια ακριβώς μέρα και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων που “αποδεικνύουν” την αποτελεσματικότητα ενός εμβολίου που δεν μπορεί να διατεθεί. Οι μετοχές όντως εκτοξεύτηκαν, αλλά αν όσα γράφονται παραπάνω έχουν κάποια βάση, θα ξεφουσκώσουν στο αμέσως επόμενο διάστημα όπως τόσες και τόσες άλλες μπαρούφες που έχουμε ακούσει σχετικά με την πανδημία και τους τρόπους αντιμετώπισής της. Στο μεταξύ όσοι είχαν τα σωστά πόστα, έβγαλαν μερικά εκατομμύρια ακόμα. Αλλά αυτά όλα είναι λόγια όχι ενημερωμένων πολιτών, παρά ψεκασμένων και συνομωσιολόγων, όπως θα φανεί σύντομα όταν κυκλοφορήσει ευρύτερα το εμβόλιο και αρχίσει να σώζει ζωές. Ας ελπίσουμε…

…Και μέσα

Το καλύτερο εγχώριο παράδειγμα αντίστοιχων, κάπως παρεξηγήσιμων (για να το θέσουμε κομψά) συμπεριφορών είναι αυτό του 2009. Γιατί, για παράδειγμα, αυτοί οι ελάχιστοι που το φθινόπωρο του 2009 έλεγαν ότι τα αντιγριπικά εμβόλια Η1Ν1 που παράγγελνε με τις νταλίκες ο τότε υπουργός υγείας Δημήτρης Αβραμόπουλος είναι πρώτον αποτέλεσμα πανικού, δεύτερον αχρείαστα, τρίτον μέγα σκάνδαλο, τέταρτο ντροπή για τη χώρα και την επιστήμη, αυτοί λοιπόν αντιμετωπίζονταν όπως σήμερα αντιμετωπίζονται οι “ψεκασμένοι” (δηλαδή σαν ανάξιος λόγου όχλος που δεν θα έπρεπε να ψηφίζει) από τα δημοκρατικά και φωτισμένα μέσα ενημέρωσής μας.

Και όμως: τότε τουλάχιστον, είχαν δίκιο (οι ψεκασμένοι, όχι τα μέσα). Ο Αβραμόπουλος, παράγγειλε 16 εκατ. δόσεις (δύο δόσεις εμβολίου χρειάζεται να γίνουν για να έχει αποτέλεσμα ο εμβολιασμός, δύο δόσεις για κάθε Έλληνα και Ελληνίδα παράγγειλε και αυτός: άρχοντας). Από αυτές τελικά αγοράσαμε μόνο τα τέσσερα εκατ. δόσεις, από τις οποίες χορηγήθηκαν μερικές χιλιάδες και οι υπόλοιπες έληξαν άδοξα στα ψυγεία και πετάχτηκαν (κάτι το οποίο είχε και αυτό κόστος, τα εμβόλια δεν πετάγονται στα σκουπίδια).

Αγοράστηκαν επίσης τόνοι Τamiflu της Roche (Ελβετία), καραβιές Relenza της GlaxoSmithKline (Βρετανία) και κανά δυο ανατρεπόμενα τριαξονικά φορτηγά οσελταμιβίρης (είναι η βασική δραστική ουσία του αντιγριπικού Tamiflu, αγοράστηκε για παρασκευή του φαρμάκου στην Ελλάδα, να πάρει το κατιτίς του και ο, μακαρίτης πλέον, Γιαννακόπουλος). Τα φάρμακα αυτά που δεν τα χρειαστήκαμε, τα πληρώσαμε από κρατικά λεφτά (αυτά που όλοι μαζί τα φάγαμε, αν θυμάστε), με τελικό κόστος αρκετά πάνω από 30 εκατ. ευρώ – και αυτό μόνο επειδή τελικά γλιτώσαμε πολλές δεκάδες εκατομμύρια από τις ακυρώσεις των απίστευτων παραγγελιών. Μάλιστα η επόμενη υπουργός Υγείας, Μαριλίζα Ξενογιανακοπούλου, ξεχνώντας ότι ως αντιπολίτευση είχε ψηφίσει με χέρια και πόδια τα εμβόλια του Αβραμόπουλου (κατηγορώντας τον από πάνω ότι δεν κάνει ό,τι όφειλε να κάνει για την υγεία του ελληνικού λαού) με πολλή ψυχραιμία μίλησε για “υπερβολικές παραγγελίες πανδημικών εμβολίων της προηγούμενης κυβέρνησης”, πριν ακυρώσει 12 εκατ. δόσεις (και πάλι καλά να λέμε: μόνο αυτές κόστιζαν πάνω από 80 εκατ. ευρώ).

Ο μεν Αβραμόπουλος, αφού πρώτα έγινε Ευρωπαίος Επίτροπος, φρόντισε γρήγορα να φύγει ήσυχα και κομψά (πώς αλλιώς;) από το προσκήνιο. Δεν υπάρχει κανείς που να πιστεύει ότι αυτό το έκανε για να ξεφύγει και από τυχόν τρεχάματα με τη δικαιοσύνη· σέρνονταν τότε βέβαια διάφορες δικαστικές διαδικασίες, είτε από τις εταιρίες που ζητούσαν και τα ρέστα από πάνω για τις ακυρώσεις των παραγγελιών, είτε από την έρευνα των εισαγγελέων κατά της διαφθοράς. Αλλά θα μπορούσε τάχα να τον πάρει και αυτόν καμιά ξώφαλτση; Εντελώς απίθανο, καθαρός ουρανός αστραπές δεν φοβάται.

Οι σύμβουλοί του πάλι, αυτοί που βρήκαν τις “σωστές” φαρμακευτικές με τα “καλά” τα φάρμακα, τα μόνα που είναι τα πιο ασφαλή, με ωραίο χρώμα και την μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της τάξης του 192,1%, που και νεκρούς ανασταίνουν, αυτοί οι σύμβουλοι λοιπόν όχι μόνο δεν έφυγαν από το προσκήνιο αλλά εξακολουθούν να κυβερνούν (μαζί με τον Μωυσή) τη χώρα: το εμβόλιο (της εταιρίας Novartis, αν το όνομα λέει κάτι) το είχε πλασάρει ύστερα από ώριμη σκέψη και εξετάζοντας τα τελευταία στατιστικά δεδομένα, με τον μειλίχιο, πράο, και πάντα συγκινητικό τρόπο του ο Ιεροψάλτης και σύμβουλος του υπουργείου Υγείας Σωτήρης Τσιόδρας. Το δε Tamiflu είχε βγει στις τηλεοράσεις και το είχε προτείνει (με το εμπορικό του μάλιστα όνομα και όχι ως δραστική ουσία, όπως δεοντολογικά όφειλε) η τότε πρόεδρος της Επιτροπής Πανδημίας Νέας Γρίπης, καθηγήτρια Ελένη Γιαμαρέλλου.

Συμπέρασμα: Τα εμβόλια είναι μια από τις σημαντικότερες επιστημονικές ανακαλύψεις της ανθρωπότητας. Οι φαρμακευτικές εταιρίες πάλι είναι μια από τις σημαντικότερες επινοήσεις του κεφαλαίου στην συνεχή πάλη του για κερδοφορία. Το να ξεχωρίσει κανείς πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις ένα εμβόλιο είναι χρήσιμο ή απάτη δεν είναι καθόλου τόσο εύκολο όσο ίσως ακούγεται αρχικά. Στη συγκεκριμένη περίπτωση της Pfizer, ίσως παραδόξως να πρέπει να συμφωνήσουμε με την ανακοίνωση του νέου πλανητάρχη, Τζο Μπάιντεν, ο οποίος είπε επ’ ευκαιρία των χαρμόσυνων νέων της “αποτελεσματικής” Pfizer, προκειμένου να μειώσει λίγο τις υπερβολικές προσδοκίες: “Για το προβλέψιμο μέλλον, μια μάσκα παραμένει πιο ισχυρό όπλο κατά του ιού από το εμβόλιο”. Πράγματι, έτσι είναι. Ειδικά αν σκεφτεί κανείς πόσο αδύναμο όπλο κατά του ιού είναι η μάσκα…