Είσαι άνεργος; Εσύ φταις.
Ο νεοφιλελευθερισμός μεταχειρίζεται τον εργαζόμενο ως επιχειρηματία του εαυτού του, μόνο που το κεφάλαιό του δεν είναι χρήματα ή μετοχές, αλλά τα προσόντα του. Αν λοιπόν, θέλει να βρει μια καλή δουλειά ή οποιαδήποτε δουλειά, οφείλει να αναπτύξει μόνος του αυτό το κεφάλαιο και να το αξιοποιήσει σωστά. Να εκπαιδεύεται διαρκώς, να αυξάνει τις γνώσεις και τις δεξιότητες που ζητά η αγορά.
Και επιπλέον, να μάθει να «πουλά» σωστά τα προσόντα του, να γίνει ο μαρκετίστας, ο διαφημιστής του εαυτού του. Σε αυτό το μάρκεντιγκ περιλαμβάνονται και η «σωστή» δόμηση του βιογραφικού, αλλά και η αναζήτηση εργασίας στο ίντερνετ, που ανέφερε ο Κυρανάκης.
Για τον νεοφιλελευθερισμό, η αγορά είναι ο τελειότερος μηχανισμός κατανομής των πόρων – υλικών και ανθρώπινων. Η βασική της λειτουργία είναι να συνδέει τη ζήτηση με την προσφορά, σε καθεστώς ελευθερίας και ισονομίας. Αν διαθέτεις κάτι για το οποίο υπάρχει ζήτηση, θα το πουλήσεις και θα ανταμειφθείς. Αν όχι, δεν έχεις να κατηγορήσεις παρά τον εαυτό σου, η αποτυχία είναι όλη δική σου.
Ασφαλώς πρόκειται για ιδεολογία που συγκαλύπτει τις τεράστιες διαφορές ισχύος ανάμεσα στους εργοδότες και τους εργαζομένους, τις πολλαπλές «ατέλειες» και δυσλειτουργίες της αγοράς που οδηγούν συστηματικά σε κακή χρήση, σπατάλη ή και καταστροφή πόρων, ανάμεσά τους και ανθρώπινων ζωών.
Όμως αυτή η ιδεολογία είναι σε μεγάλο βαθμό η πραγματικότητά μας. Σήμερα το βάρος ανεύρεσης εργασίας πέφτει σχεδόν εξολοκλήρου στους εργαζόμενους, που οφείλουν να κυνηγούν πτυχία, μεταπτυχιακά, σεμινάρια, διδακτορικά, να καταρτίζονται και να επανακαταρτίζονται ασταμάτητα, να προωθούν επιθετικά τον εαυτό τους και να ανταγωνίζονται μεταξύ τους μέχρις εσχάτων, σε μια όλο και πιο ανθρωποφαγική αγορά εργασίας. Και φυσικά να επωμιστούν και το κόστος – οικονομικό και ψυχικό – αυτής της ατελείωτης δοκιμασίας, αφού ούτε το κράτος, ούτε οι επιχειρήσεις θέλουν να το αναλάβουν.
Με δύο λόγια, ο Κυρανάκης είπε με χοντροκομμένο, δαπίτικο τρόπο εκείνο που ήδη ζούμε: είσαι άνεργος – φταις μόνο εσύ. Θες να βρεις δουλειά – πούλα σωστά τον εαυτό σου. Που είναι το αποτέλεσμα της ιστορικής ήττας της εργασίας και της πλήρους κατίσχυσης του κεφαλαίου σε κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής.
Για αυτό και δεν απαντιέται με το να φωνάζουμε και να αναδεικνύουμε την υποκρισία του, το ότι κουνά το δάχτυλο στους ανέργους, ενώ είναι ένα βύσμα που δεν έχει δουλέψει ποτέ στη ζωή του και που τα βρήκε όλα έτοιμα χάρη στις κομματικές διασυνδέσεις.
Ο περισσότερος κόσμος τα γνωρίζει αυτά, τα βλέπει και τα ακούει καθημερινά από όλους εκείνους που του κάνουν κήρυγμα περί αριστείας, αξιοκρατίας και σκληρής δουλειάς, αλλά οφείλουν τις θέσεις και τα πλούτη τους στον νεποτισμό, τη διαφθορά, τα πελατειακά δίκτυα και την καταλήστευση του δημοσίου. Άλλα και ο Κυρανάκης ξέρει ότι ξέρουμε και δεν τον ενδιαφέρει. Δεν φοβάται ότι η ιδεολογία του θα καταρρεύσει όταν αναδειχθεί η υποκρισία του.
Γιατί αυτή την υποκρισία την έχουν κάνει καθεστώς, αφού εμείς πράγματι, είμαστε αναγκασμένοι να πειθαρχούμε στις απαιτήσεις της αγοράς, όσο ακραίες και αν είναι, ενώ εκείνοι μπορούν εύκολα να τις προσπερνούν. Η αριστεία και η σκληρή δουλειά είναι για όσους δεν έχουν λεφτά ή διασυνδέσεις, για τα κορόιδα.
Ο Κυρανάκης μάς κοροϊδεύει μέσα στα μούτρα μας, είναι προφανές. Η μεγαλύτερη κοροϊδία όμως είναι ότι όλα αυτά που μας ζητά κάνουμε και από τα οποία εξαιρεί τον εαυτό του, είμαστε αναγκασμένοι να τα κάνουμε. Φρόντισε αυτός και η παρέα του.