Ενδιαφέρουσες απόψεις

Τις τελευταίες εβδομάδες διακινούνται εκ νέου στον Τύπο σενάρια για την υποτιθέμενη εργαστηριακή προέλευση του νέου κορονοϊού SARS-CoV-2, σενάρια που φαίνεται να πηγάζουν από την προσπάθεια της κυβέρνησης Τραμπ να αποτινάξει κάθε ευθύνη για τους περισσότερους από 50.000 θανάτους από την ασθένεια CoViD-19 στις ΗΠΑ.

Η πρώτη δημοσίευση που περιείχε υπόνοιες για την προέλευση του ιού έγινε στα τέλη Ιανουαρίου στην εφημερίδα Washington Times, ιδιοκτησίας του Νοτιοκορεάτη θρησκευτικού ηγέτη Sun Myung Moon. Η θρησκευτική οργάνωση του Moon, που ονομάζεται Unification Church, έχει χαρακτηριστεί ως επικίνδυνη αίρεση και είναι γνωστή για τις ακραία αντικομμουνιστικές της θέσεις.

Το άρθρο των Washington Times, με τίτλο «Ο κορονοϊός μπορεί να προήλθε από εργαστήριο που συνδέεται με το Κινεζικό πρόγραμμα βιολογικού πολέμου», χρησιμοποιούσε σαν πηγή έναν Ισραηλινό αξιωματούχο, πρώην μέλος των Ισραηλινών υπηρεσιών πληροφοριών, ονόματι Danny Shoham.

O Shoham, που συνδέεται εργασιακά με το κόμμα Λικούντ του Μπενιαμίν Νετανιάχου, ήταν αυτός που πρώτος ανέφερε υπόνοιες για «διαρροή του ιού από το εργαστήριο της Wuhan», αν και ο ίδιος κατέληγε λέγοντας πως «δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής στοιχεία ή ενδείξεις για ένα τέτοιο συμβάν».

Το άρθρο των Washington Times είχε επίσης ως πηγή αναφορές στο εργαστήριο της Wuhan από το Radio Free Asia, ένα ψυχροπολεμικό επικοινωνιακό όργανο του Αμερικανικού κράτους στην Ασία.

Η θεωρία συνωμοσίας περί κατασκευασμένου ιού, καταρρίφθηκε στις 17 Μαρτίου, με δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό Nature έρευνας ομάδας επιστημόνων από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και την Αυστραλία, που κατέληγε «Οι αναλύσεις μας δείχνουν ξεκάθαρα πως ο SARS-CoV-2 δεν είναι εργαστηριακό κατασκεύασμα ή ένας ηθελημένα επεξεργασμένος ιός».

Όμως η θεωρία συνωμοσίας επανεμφανίστηκε τις τελευταίες εβδομάδες, αρχής γενομένης από ένα άρθρο του δημοσιογράφου Τζος Ρόγκιν στις 14 Απριλίου στην Washington Post, ιδιοκτησίας του πολυδισεκατομμυριούχου Τζεφ Μπέζος.

Ο Ρόγκιν, αν και επίσης καταλήγει στο άρθρο του πως «Δεν ξέρουμε αν ο νέος κορονοϊός προήλθε από το εργαστήριο της Wuhan», επαναλαμβάνει σε όλο το μήκος του άρθρου υπόνοιες για την εργαστηριακή προέλευση του ιού από το συγκεκριμένο εργαστήριο, βασισμένος κατά κύριο λόγο σε αποσπάσματα από ένα διπλωματικό έγγραφο της αμερικανικής πρεσβείας στο Πεκίνο από τον Ιανουάριο του 2018.

Ο Ρόγκιν επίσης βασίστηκε στην άποψη του Xiao Qiang, ενός Κινέζου ακτιβιστή που έχει τη βάση του στις ΗΠΑ και διδάσκει μαθήματα «ψηφιακού ακτιβισμού» και «διαδικτυακής ελευθερίας» στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ. Ο Qiang χαρακτηρίζεται ως «ερευνητικός επιστήμονας» στο άρθρο του Ρόγκιν, παρά το γεγονός ότι δεν διαθέτει κάποιον διδακτορικό τίτλο σπουδών, με μοναδικό πτυχίο ένα Bachelor από το Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Κίνας.

Το άρθρο του Ρόγκιν υπήρξε αντικείμενο δριμείας κριτικής από την επιστημονική κοινότητα, με τους ιολόγους Άντζελα Ράσμουσεν του Πανεπιστημίου Κολούμπια και Στήβεν Γκόλντσταϊν του Πανεπιστημίου της Γιούτα, να κάνουν λόγο για «ανακριβή και αποσπασματική παρουσίαση» του διπλωματικού εγγράφου που επικαλέστηκε ο Ρόγκιν και για «πολλαπλά επιστημονικά κενά» και «αστήρικτα υπονοούμενα».

Ο Ρόγκιν κατηγορήθηκε ότι δεν έλαβε υπόψη του τις επιστημονικές απόψεις για το ζήτημα στο άρθρο του. Έπειτα από τις κατηγορίες, ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι μίλησε με επιστήμονες που υποστήριξαν την εκδοχή της εργαστηριακής προέλευσης του ιού, παρά το γεγονός ότι καμία τέτοια άποψη δεν παρουσιάζεται στο άρθρο του και ενώ έχει αρνηθεί να αποκαλύψει το όνομα έστω και ενός τέτοιου επιστήμονα. Ο Ρόγκιν επίσης αρνήθηκε να δώσει στη δημοσιότητα ολόκληρο το διπλωματικό έγγραφο, σε αποσπάσματα του οποίου βάσισε το άρθρο του.

Το άρθρο του Ρόγκιν γρήγορα αναπαρήχθη από δημοσιογράφους του Fox News, συντηρητικούς Αμερικανούς γερουσιαστές, δημοσιογράφους «φιλελεύθερων» μέσων όπως ο Κρις Χέιζ του MSNBC, τον υπουργό Εξωτερικών Μάικ Πομπέο και εν τέλει από τον ίδιο τον Ντόναλντ Τραμπ, σε μία προσπάθεια να ενοχοποιηθεί η Κίνα για την παγκόσμια πανδημία.

Ο Ρόγκιν δουλεύει εδώ και χρόνια στην προώθηση των απόψεων της υπερσυντηρητικής πτέρυγας της αμερικανικής πολιτικής σκηνής.

Το 2013, συνέγραψε μαζί με τον επίσης υπερσυντηρητικό αρθρογράφο Ήλαϊ Λέικ ένα ρεπορτάζ για κάποια υποτιθέμενη υποκλαπείσα τηλεφωνική συνομιλία των ηγετών της al-Qaeda, ρεπορτάζ που οι δύο αρθρογράφοι αναγκάστηκαν να «μαζέψουν» έπειτα από δριμεία κριτική για την εγκυρότητα των ισχυρισμών του.

Δύο χρόνια αργότερα, ο Ρόγκιν πιάστηκε εκ νέου «στα πράσα», προωθώντας ρεπορτάζ για την (υπαρκτή) στήριξη της Ρωσίας σε αποσχιστικές Ουκρανικές δυνάμεις, το οποίο περιείχε φωτογραφίες που υποτίθεται πως έδειχναν ρωσικά τανκ στην Ουκρανία. Μόνο που οι φωτογραφίες ήταν μερικά χρόνια παλιότερες και έδειχναν ρωσικά τανκ στη Νότια Οσετία.

Η υπόθεση του άρθρου του Ρόγκιν φέρνει στη μνήμη την αντίστοιχη υπόθεση της δημοσιογράφου των New York Times, Τζούντιθ Μίλλερ, η οποία είχε δημοσιεύσει ψευδή στοιχεία για όπλα μαζικής καταστροφής του Ιράκ, την περίοδο που η τότε κυβέρνηση Μπους ετοιμαζόταν να εισβάλει στη χώρα. Η Μίλλερ είχε λάβει τα ψευδή στοιχεία από μέλη της κυβέρνησης Μπους, τα ονόματα των οποίων δεν αποκάλυψε ποτέ, και οδηγήθηκε σε φυλάκιση για να προστατεύσει την ταυτότητα των πληροφοριοδοτών της.

Οι ασαφείς και αβέβαιοι ισχυρισμοί του Ρόγκιν, που πλέον έχουν κάνει τον γύρο του κόσμου και αναπαράγονται σε μια σειρά από ΜΜΕ, συνεχίζουν να μην έχουν καμία επιστημονική επιβεβαίωση.

Το Ιολογικό Εργαστήριο της Wuhan, το οποίο υποδεικνύεται από τον Ρόγκιν και τους θιασώτες της θεωρίας συνωμοσίας ως υπεύθυνο για τη «διαρροή» του ιού, διαθέτει την υψηλότερη πιστοποίηση ασφαλείας που υπάρχει στον χώρο της βιολογικής ασφάλειας. Δεκάδες άλλα παρόμοια εργαστήρια λειτουργούν ανά τον κόσμο, με 13 να βρίσκονται στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το εργαστήριο αποτελεί συνεργασία της Γαλλικής και της Κινεζικής κυβέρνησης, ενώ έχει δεχτεί δεκάδες επισκέψεις επιστημόνων από το άνοιγμά του το 2015, με Γάλλους επιστήμονες και αξιωματούχους να το έχουν επισκεφτεί τουλάχιστον οκτώ φορές.

Εκπρόσωπος της κυβέρνησης Μακρόν αναγκάστηκε να διαψεύσει τις θεωρίες συνωμοσίας που διακινούνται, λέγοντας πως «Θα θέλαμε να ξεκαθαρίσουμε ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να επιβεβαιώνει τις πρόσφατες αναφορές στον αμερικανικό τύπο που συνδέουν την προέλευση της CoViD-19 με την εργασία του εργαστηρίου P4 στη Wuhan της Κίνας».