Εκδότης: Τόπος
Σειρά: Βιβλία
Σελίδες: 528
Σχήμα: 17 x 24
ISBN: 978-960-499-197-6
Έτσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα. Πλήρη πρακτικά και ιστορικό των δικών Μπελογιάννη-Τα σήματα Βαβούδη
Έτσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα
Πλήρη πρακτικά και ιστορικό των δικών Μπελογιάννη-Τα σήματα Βαβούδη
Σακελλαρόπουλος Σπύρος- Σακελλαρόπουλος Γρηγόρης
Σελ.: 528
Σχήμα: 17 x 24
ISBN: 978-960-499-197-6
Τιμή: 17,90 €
Τιμή online: 16,27 €
Προσθήκη στο καλάθι
Κυκλοφορεί: Οκτώβριος 2016
Η έκδοση αυτή παρουσιάζει για πρώτη φορά τα πλήρη πρακτικά των δύο δικών του Ν. Μπελογιάννη και των συντρόφων του, μεγάλο μέρος από τα σήματα Βαβούδη, τα υπομνήματα μετατροπής της θανατικής ποινής των Μπελογιάννη, Μπάτση και Καλούμενου σε ισόβια κάθειρξη, σχολιασμό για τον τρόπο διεξαγωγής καθώς και το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο πραγματοποιήθηκαν οι δίκες.
Το περιεχόμενο των ιστορικών ντοκουμέντων συμβάλει στο να αποκτήσει ο αναγνώστης τη δική του οπτική απέναντι στα συγκεκριμένα δραματικά γεγονότα. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν μπορεί να παρακάμψει καθοριστικούς παράγοντες διαμόρφωσης των ιστορικών εξελίξεων όπως ο ρόλος των ΗΠΑ (η στάση των οποίων παρουσιάζεται μέσα από τη χρήση των αρχείων του Foreign Office) το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινήθηκε η ηγεσία του ΚΚΕ, και ιδιαίτερα ο Ν. Ζαχαριάδης αμέσως μετά την ήττα στον εμφύλιο, η αμφιθυμική στάση των κομμάτων του Κέντρου και προσωπικά του Ν. Πλαστήρα, ο ρόλος του Θρόνου και του Στρατού.
Η πρωτοτυπία της μελέτης των παραπάνω είναι πως σε ορισμένες περιπτώσεις το αρχειακό υλικό οδηγεί σε διαπιστώσεις εικονοκλαστικού χαρακτήρα. Οι ΗΠΑ μόνο μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Κορέα βρέθηκαν να πρωτοστατούν στην επιβολή του αυταρχικού μετεμφυλιακού πλαισίου, η δράση του ΚΚΕ απείχε παρασάγγας από την πολιτική του «όπλου παραπόδα», η κυβέρνηση Πλαστήρα είχε πολύ σοβαρές ευθύνες για τις εκτελέσεις, το Παλάτι διαδραματίζει υποδεέστερο ρόλο σε σχέση με αυτό των ΗΠΑ και του Στρατού.
Στις ίδιες τις δίκες από τη μια εντυπωσιάζει ο ηρωισμός του Ν. Μπελογιάννη, και αρκετών άλλων που υπερασπίζονται τα ιδανικά τους. Από την άλλη η σπουδή πολλών κατηγορούμενων να αποποιηθούν τη σχέση τους με το κομμουνιστικό κίνημα συμπυκνώνει τους όρους της ήττας στον Εμφύλιο για την ελληνική Αριστερά στο πλαίσιο της κρατικής τρομοκρατίας της εποχής.
Παρουσίαση από τον Γ. Μπασκόζο στην εφημ. Επένδυση
Η σκοτεινή πλευρά της δίκης Μπελογιάννη
Ενα νέο βιβλίο αποκαλύπτει τα πρακτικά των δικών της πολύκροτης υπόθεσης και μαζί τους εξευτελισμούς των αγωνιστών, τις αδυναμίες των αστών πολιτικών, τις παλινωδίες του ΚΚΕ και τους εκβιασμούς του αμερικανικού παράγοντα
Το «Ετσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα» των Σπύρου και Γρηγόρη Σακελλαρόπουλου είναι ένα βιβλίο που θα συζητηθεί. Περιέχει για πρώτη φορά όλα τα πρακτικά και των δύο δικών της υπόθεσης Μπελογιάννη και όλα τα σήματα του ασυρμάτου του Βαβούδη, που αποτέλεσε και το βασικό πειστήριο για την κατηγορία περί κατασκοπίας, με την οποία δικάστηκαν, καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν τέσσερα στελέχη του ΚΚΕ στην περίφημη δίκη Μπελογιάννη.
Περιλαμβάνονται για πρώτη φορά οι απολογίες και όσων έδωσαν πληροφορίες ή υπέγραψαν δηλώσεις τις οποίες το κόμμα είχε φροντίσει να αποσιωπήσει στις μέχρι τώρα εκδόσεις του για τον ήρωα Μπελογιάννη. Το ΚΚΕ μέχρι σήμερα είχε δώσει έμφαση στην περίφημη απολογία Μπελογιάννη, όπως και σε αυτές της Ελλης Ιωννίδου - Παππά και του Τάκη Λαζαρίδη, που εξέφραζαν την ηρωική πλευρά του κομμουνιστικού κινήματος στη χώρα μας. Οτιδήποτε έφερνε στην επιφάνεια αρνητικές όψεις, όπως οι αποκηρύξεις του ΚΚΕ από άλλα στελέχη του, οι ενοχοποιητικές καταθέσεις και οι ταπεινωτικές απολογίες, είχαν θεωρηθεί ότι έπρεπε να αποκρυβούν
Τα δημοσιευθέντα πλήρη πρακτικά ζωντανεύουν το ζοφερό κλίμα της εποχής, την πολιτική αβεβαιότητα, τις παλινωδίες των πολιτικών, τις πιέσεις του αμερικανικού παράγοντα, τον ρόλο του βασιλιά. Είναι χαρακτηριστικές οι προσπάθειες του Πλαστήρα για γενική αμνηστία, με σκοπό να λήξει βελούδινα ο εμφύλιος πόλεμος, η αρνητική θέση των Γ. Παπανδρέου και Σ. Βενιζέλου, οι παρεμβάσεις των Αμερικανών για την ύπαρξη σταθερής κυβέρνησης, προκειμένου να συνεχίζει να ρέει η οικονομική βοήθεια από το Σχέδιο Μάρσαλ, και ο ρόλος του παλατιού.
Από την άλλη, τα στελέχη του πληγωμένου από την ήττα ΚΚΕ, από τις χώρες του ανατολικού συνασπισμού, όπου βρίσκονται, ονειρεύονται τρίτο γύρο. Μιλούν, βεβαίως, για νόμιμη δουλειά, αλλά εκθέτουν τα εγχώρια στελέχη τους οργανώνοντας παράνομη δουλειά με ασυρμάτους, γιάφκες, μεταφορά χρημάτων και άλλες ενέργειες. Οι Μπελογιάννης, Ηλίας Αργυριάδης, Νίκος Καλούμενος, Ελλη Παππά Ιωαννίδη, Τάκης Λαζαρίδης και άλλα στελέχη του ΚΚΕ οδηγούνται σε δύο διαδοχικές δίκες. Στην πρώτη κατηγορούμενοι για προπαγάνδα υπέρ του παράνομου ΚΚΕ και στη δεύτερη για κατασκοπία. Οι δίκες γίνονται με ταχύτατους ρυθμούς, το κλίμα είναι πολωμένο, ενώ οι κυρίαρχοι κύκλοι της εποχής επιζητούν την πλήρη εξόντωσή τους για παραδειγματισμό.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η δεύτερη δίκη έχει ως κύριο στόχο τον αστό και διανοούμενο Δημήτρη Μπάτση, τον οποίον, παρά τη μεταμέλειά του, επιζητούν να καταδικαστεί σε θάνατο. Και αυτό, σύμφωνα με τους συγγραφείς του βιβλίου, για να φανεί ότι οι αστικές δυνάμεις δεν θα επιτρέψουν καμία συμμαχία με τους αριστερούς. Μια απόφαση που θα εδραιώσει το μετέπειτα αντικομουνιστικό κλίμα.
Η κατηγορία για κατασκοπία στηρίχτηκε στην εξάρθρωση ομάδας υπό τους Βαβούδη, Πλουμπίδη και Μπελογιάννη, που διατηρούσαν ασυρμάτους κι έστελναν πληροφορίες στους συντρόφους του εξωτερικού. Στο βιβλίο παρατίθενται 148 τηλεγραφήματα που, σύμφωνα με την Ασφάλεια, είχε στείλει ο Βαβούδης από και προς το Π.Γ. του ΚΚΕ. Αν και από την πλευρά των Μπελογιάννη - Πλουμπίδη, αλλά και του ΚΚΕ, αμφισβητήθηκε η γνησιότητά τους, η άποψη των ερευνητών είναι πως, τουλάχιστον στη μεγάλη τους πλειονότητα, είναι αυθεντικά. Τα τηλεγραφήματα αυτά είναι ενδεικτικά των αυταπατών που είχε τότε το ΚΚΕ, των λανθασμένων πολιτικών που παρέσυραν με δύναμη στη δίνη ανθρώπους, μορφωμένους και ικανούς να προσφέρουν σε μια αναγεννημένη Ελλάδα.
Η έρευνα με απόλυτα στοιχεία καταγράφει μια δύσοσμη πολιτική πραγματικότητα, όπου όλοι οι «παίχτες» έχουν μεγάλες ευθύνες, και ταυτόχρονα φανερώνει την αδυναμία τους να οδηγήσουν τη χώρα σε μια μετεμφυλιακή ειρήνη και ευημερία.
Δείτε το δημοσίευμα εδώ
Επένδυση, γράφει ο Γ. Μπασκόζος (22.10.16)
Συνέντευξη του Σπύρου Σακελλαρόπουλου στη Μαριάννα Τζιαντζή για την εφ. ΠΡΙΝ
Το βιβλίο «Έτσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα» (εκδ. Τόπος) θα διαβαστεί και θα συζητηθεί. Η επιμέλεια είναι του πανεπιστημιακού Σπύρου Σακελλαρόπουλου, που έγραψε τα αρχικά κεφάλαια, όμως η έρευνα (ή μάλλον το έπος της έρευνας) πραγματοποιήθηκε από τον πατέρα του, τον Γρηγόρη Σακελλαρόπουλο, που δεν ζει πια.
Ο τόμος περιλαμβάνει τα πλήρη πρακτικά των δύο δικών Μπελογιάννη (1951 και 1952), που εκδίδονται για πρώτη φορά στο σύνολό τους, καθώς και τα «σήματα Βαβούδη», δηλαδή τα αποκρυπτογραφημένα ραδιοτηλεγραφήματα του Νίκου Βαβούδη (που αυτοκτόνησε κατά τη σύλληψη). Σε αυτά στηρίχτηκε το κατηγορητήριο περί κατασκοπείας που οδήγησε τον Μπελογιάννη και άλλους τρεις στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Επίσης, περιλαμβάνονται οι καταθέσεις των μαρτύρων, όλες οι απολογίες, οι αγορεύσεις του βασιλικού επιτρόπου και των δικηγόρων υπεράσπισης. Στα αρχικά κεφάλαια παρουσιάζονται αναλυτικά το πολιτικό πλαίσιο της εποχής των δικών, η βιογραφία του Μπελογιάννη και η αποστολή του στην Αθήνα, το χρονικό της σύλληψής του, καθώς και η πορεία προς την εκτέλεση.
Ηρωικές οι απολογίες του Μπελογιάννη και άλλων συντρόφων του, όμως δεν ισχύει το ίδιο για τις απολογίες αυτών που λύγισαν στη διάρκεια της προφυλάκισης και της ανάκρισης. Αυτές οι «ταπεινωτικές απολογίες» δεν αποκαλύπτουν απλώς την «ανθρώπινη κατάσταση», αλλά και την κτηνωδία του μετεμφυλιακού κράτους, που δεν δολοφονούσε απλώς ανθρώπους αλλά τσάκιζε ψυχές, γονάτιζε συνειδήσεις.
Τραγικά διαφωτιστικοί είναι οι πίνακες όπου η καταδίκη συσχετίζεται με το βαθμό μεταμέλειας: Από τους 92 κατηγορούμενους της πρώτης δίκης, οι 61, που είτε αποκήρυξαν το ΚΚΕ είτε αναγνώρισαν ότι η προανακριτική κατάθεσή τους ΔΕΝ ήταν προϊόν βίας, αφέθηκαν ελεύθεροι. Όμως οι «αμετανόητοι» κρίθηκαν ένοχοι χωρίς αναστολή και 21 από αυτούς καταδικάστηκαν σε βαριές ποινές, από θάνατο μέχρι 15 χρόνια φυλάκιση. (Στο πλαίσιο των μέτρων ειρήνευσης της πρόσφατα εκλεγμένης κυβέρνησης Πλαστήρα, η θανατική ποινή μετατράπηκε σε ισόβια).
Η δεύτερη δίκη ολοκληρώθηκε σε χρόνο ρεκόρ, μέσα σε δύο εβδομάδες, με σκοπό να χυθεί αίμα, για να σταλεί ο Μπελογιάννης στο απόσπασμα. Από τους 29 κατηγορούμενους (ανάμεσά τους οκτώ γυναίκες), οκτώ καταδικάστηκαν σε θάνατο, τέσσερις σε ισόβια και 5 αθωώθηκαν.
Αμερικάνοι, στρατός και παλάτι ήθελαν νεκρό τον Μπελογιάννη
Δεν είναι πολύ συνηθισμένο πατέρας και γιος να γράφουν ή μάλλον να υπογράφουν μαζί ένα βιβλίο. Ποια ήταν η συμβολή του Γρηγόρη Σακελλαρόπουλου;
Το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί, στο μεγαλύτερο μέρος του, προϊόν έρευνας του πατέρα μου, Γρηγόρη Σακελλαρόπουλου. Ο πατέρας μου, παρότι είχε σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες, ποτέ δεν ασχολήθηκε επαγγελματικά με κάτι σχετικό, είχε ωστόσο βαθιά ιστορική παιδεία και ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον για την υπόθεση Μπελογιάννη. Η προβολή της γνωστής ταινίας του Νίκου Τζήμα Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο και οι σχετικές συζητήσεις που προκάλεσε γύρω από τις δίκες Μπελογιάννη έδωσαν στον Γρηγόρη Σακελλαρόπουλο το ερέθισμα να αρχίσει μια προκαταρκτική έρευνα στη δεκαετία του ’80. Στη δεκαετία του ’90, όταν πια είχε συνταξιοδοτηθεί, είχε χρόνο να ασχοληθεί πιο ενδελεχώς με το συγκεκριμένο θέμα. Τον θυμάμαι να πηγαίνει σε βιβλιοθήκες, να κάνει αιτήσεις σε υπηρεσίες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, να διαβάζει στο γραφείο του βιβλία και άλλο υλικό σχετικά με τον Μπελογιάννη. Τελικά, γύρω στο 1997-98 είχε τελειώσει μια πρώτη εκδοχή της καταγραφής των πρακτικών των δύο δικών μαζί έναν αρκετά εκτενή δικό του σχολιασμό. Δυστυχώς, η ασθένεια της μητέρας μου και ο δικός του αδόκητος θάνατος τρεις μήνες (16/7/2009) μετά το θάνατο της μητέρας μου (6/4/2009) λειτούργησαν απαγορευτικά για τη συνέχιση του εγχειρήματος από τη δική του πλευρά.
Γιατί έως τώρα δεν είχαμε μια έκδοση με τα πλήρη πρακτικά;
Οι λόγοι είναι, κατά τη γνώμη μου, κυρίως πολιτικοί και όχι τόσο τεχνικοί. Βέβαια τμήματα των πρακτικών δημοσιεύτηκαν με διάφορους τρόπους. Στο βιβλίο του Τάσο Βουρνά, Υπόθεση Μπελογιάννη (Αθήνα 1984, εκδ. Τολίδη), αναφέρεται στον υπότιτλό του πως περιέχονται τα πλήρη πρακτικά. Ωστόσο, όπως και ο ίδιος ο Βουρνάς επισημαίνει, πρόκειται περί ιδιαίτερα περιληπτικών πρακτικών με λάθη, που προέκυπταν ανάλογα με το τι είχε αντιληφθεί ο πρακτικογράφος. Συνιστούσε ιδιαίτερη προσοχή στη χρήση τους αντιπαραβάλλοντας μάλιστα την απολογία Μπελογιάννη όπως εμφανιζόταν στα πρακτικά, με την πολύ πιο εκτενή εκδοχή που διένειμε η γ.γ. Τύπου και Πληροφοριών. Ταυτόχρονα, παρέμενε το πρόβλημα της απουσίας πρακτικών για την πρώτη δίκη.
Από την πλευρά του, το ΚΚΕ επιχείρησε να βγάλει μια αρκετά μεγάλη εκδοχή των πρακτικών της πρώτης δίκης, βασισμένη στα πρακτικά που δημοσίευσαν οι εφημερίδες της εποχής. Πρόκειται για το βιβλίο Μπελογιάννης – Η δίκη της Αλήθειας (Εκδοτικό Νέα Ελλάδα) που διανεμήθηκε στα τέλη του 1951 στους πολιτικούς πρόσφυγες οι οποίοι ζούσαν στις ανατολικές χώρες. Το ζήτημα όμως είναι πως η συγκεκριμένη έκδοση παρουσιάζει δύο προβλήματα: Το πρώτο σχετίζεται με το ότι είναι εντελώς δυσεύρετη. Το δεύτερο ζήτημα, που είναι και το πιο σοβαρό, συνδέεται με το ότι στο βιβλίο αυτό δεν περιλαμβάνονται τα πλήρη πρακτικά της πρώτης δίκης αλλά κυρίως οι απολογίες εκείνων των κατηγορούμενων που υπερασπίστηκαν το ΚΚΕ, οι αγορεύσεις συνηγόρων τους, καθώς και αποσπάσματα από μαρτυρίες μαρτύρων κατηγορίας που υπέπεσαν σε προφανείς αντιφάσεις. Απουσιάζει έτσι η πλευρά όσων κατηγορούμενων αποκήρυξαν το ΚΚΕ, οι αγορεύσεις των δικών τους συνηγόρων, η τελική αγόρευση του Βασιλικού Επίτροπου κ.ά.
Ποια είναι τα κενά στα πρακτικά που είχαν εκδοθεί παλιότερα; Γιατί απουσιάζουν οι «ταπεινωτικές απολογίες», όπως τις χαρακτηρίζετε;
Η απάντηση είναι πως η πλήρης έκδοση των πρακτικών δεν αποτελούσε προτεραιότητα για το σύνολο της ελληνικής Αριστεράς. Έφτανε η πολύ διαδεδομένη απολογία Μπελογιάννη, ενίοτε και οι απολογίες της Έλλης Παππά και του Τάκη Λαζαρίδη που εξέφραζαν την ηρωική πλευρά του κομμουνιστικού κινήματος στη χώρα μας. Οτιδήποτε έφερνε στην επιφάνεια αρνητικές όψεις, όπως οι αποκηρύξεις του ΚΚΕ από άλλα στελέχη του, οι ενοχοποιητικές καταθέσεις, οι ταπεινωτικές απολογίες, καλό ήταν να αποφεύγονταν γιατί έδειχναν μια άλλη πλευρά της πραγματικότητας.
Γιατί υποστηρίζετε ότι ο πόλεμος στην Κορέα, σε συνδυασμό με την εμφάνιση του μακαρθισμού στις ΗΠΑ, επηρέασαν τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα την εποχή της δίκης;
Ο μακαρθισμός, ως εκδήλωση ακραίου αντικομμουνισμού, επηρέασε και την πολιτική των ΗΠΑ ώστε να εξαλειφθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η σοβιετική επιρροή. Σε αυτό το πλαίσιο θα γίνουν στις ΗΠΑ η εκτέλεση του ζεύγους Ρόζενμπεργκ και οι διώξεις των αριστερών πολιτών, ενώ στην Ελλάδα θα συνεχιστούν οι εκτελέσεις αρκετά χρόνια μετά το τέλος του εμφυλίου. Ο μακαρθισμός θα τροφοδοτηθεί από το ξέσπασμα του πολέμου στην Κορέα. Ο τελευταίος θα επηρεάσει ιδιαίτερα τις εξελίξεις στην Ελλάδα λόγω της γειτνίασής με χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ θεωρεί σχεδόν σίγουρο πως μέσω Βουλγαρίας θα πραγματοποιηθεί εισβολή στην Ελλάδα, η οποία θα μετατραπεί σε σοβιετικό δορυφόρο. Έτσι, οι ΗΠΑ άρχισαν να φτιάχνουν στρατιωτικά σχέδια ώστε ο ελληνικός στρατός να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί ενάντια σε μία υποκινούμενη από τους σοβιετικούς εισβολή, η οποία πιθανολογείτο πως θα γινόταν μέσα στο 1951! Μέσα σε αυτό το κλίμα πραγματοποιήθηκαν οι δύο δίκες.
Γιατί αμφισβητείτε την άποψη που έχει διατυπωθεί από ορισμένες πλευρές πως ίσως να ήταν διαφορετική η εξέλιξη αν ο Ζαχαριάδης δεν χαρακτήριζε «ψευδή και χαφιέδικη» την περίφημη επιστολή Πλουμπίδη;
Όπως προανέφερα είχε δημιουργηθεί ένα κλίμα σφοδρού αντικομμουνισμού. Το ελληνικό μετεμφυλιακό κράτος θα εκτελούσε οποιοδήποτε ανώτερο στέλεχος του ΚΚΕ κατάφερνε να συλλάβει. Θα ήταν παράδοξο να ματαιωνόταν η εκτέλεση Μπελογιάννη (αναπληρωματικού μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ), τη στιγμή που ένα χρόνο νωρίτερα είχε εκτελεστεί ο Ν. Νικηφορίδης απλώς επειδή διακινούσε ψήφισμα για την κατάργηση των ατομικών όπλων.
Γιατί υπήρξε τόσο μεγάλη σπουδή για την εκτέλεση του Μπελογιάννη παρά την αντίθετη θέληση της κυβέρνησης Πλαστήρα;
Η κυβέρνηση Πλαστήρα δεν ήθελε την πραγματοποίηση των εκτελέσεων, ωστόσο περιορίστηκε απλά στη διατύπωση της αντίθεσής της χωρίς να προχωρήσει σε ανοικτή αντιπαράθεση με το Θρόνο και το Στρατό. Αντίθετα, ο Στρατός και το Παλάτι επείγονταν στο να γίνουν οι εκτελέσεις επειδή φοβούνταν το παγκόσμιο κίνημα συμπαράστασης που είχε εκδηλωθεί, καθώς και τις αντίστοιχες αντιδράσεις στο εσωτερικό.
Γιατί τόση σπουδή να εκτελεστεί ο Μπάτσης μολονότι, όπως γράφετε, δεν είχε κάποια σχέση με τους ασυρμάτους αλλά ήταν «ταμίας» του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ;
Ο Μπάτσης, γιος ναυάρχου που είχε στενή σχέση με τον Γεώργιο το Β΄, δικηγόρος τριών εταιρειών και σημαντικός οικονομολόγος, άνθρωπος ο οποίος είχε κοινωνικές επαφές με πολλά μέλη της ελληνικής άρχουσας τάξης, αποτελούσε αποστάτη της τάξης του και μάλιστα όταν κινδύνευσε η εξουσία της. Η εκτέλεσή του είχε το συμβολισμό πως η αστική τάξη δεν συγχωρεί και πως με το ίδιο τίμημα θα τιμωρήσει και όποιο άλλο μέλος της αποστατήσει. Δεν έφτανε η στάση του στη δίκη, του έγιναν και πιέσεις να ψευδομαρτυρήσει. Όταν εκείνος αρνήθηκε, η εκτέλεση ήταν μονόδρομος.
Πέρα από τη συμβολή του βιβλίου σας στην προσέγγιση της ιστορικής αλήθειας, πώς πιστεύετε ότι αγγίζει τον σύγχρονο αναγνώστη, που δεν γνώρισε τα «πέτρινα χρόνια»;
Ελπίζω πως τον μεταφέρει στο κλίμα της εποχής, κάνοντας να γίνει σαφής η βαναυσότητα της εκάστοτε άρχουσας τάξης όταν κινδυνεύει σοβαρά η εξουσία της. Έτσι, μπορούν να προκύψουν και για τις νεότερες γενιές συμπεράσματα για το πόσο αδυσώπητος θα είναι ο αγώνας για να φύγουμε από την περίοδο της ανθρώπινης προϊστορίας. Τότε οι θυσίες των αγωνιστών του κομμουνιστικού κινήματος, και ανάμεσα σε αυτούς του Μπελογιάννη και των συντρόφων του, θα έχουν βρει τη δικαίωσή τους.
Δείτε εδώ όλο το δημοσίευμα
Εφ. ΠΡΙΝ (21.11.16)
Παρουσίση στη Lifo από την Τίνα Μανδηλαρά
Για πρώτη φορά έρχονται στο φως, χάρη σε αυτή την έκδοση που επιμελήθηκε ο πανεπιστημιακός Σπύρος Σακελλαρόπουλος (ενώ την έρευνα την είχε ξεκινήσει ο πατέρας του Γρηγόρης) τα πλήρη πρακτικά των δικών του Ν. Μπελογιάννη και των συντρόφων του (1951 και 1952) καθώς και τα λεγόμενα «σήματα» Βαβούδη, δηλαδή τα αποκρυπτογραφημένα ραδιοτηλεγραφήματα στα οποία στηρίχτηκε το κατηγορητήριο περί κατασκοπείας. Ο Βαβούδης αυτοκτόνησε κατά τη σύλληψή του και οι υπόλοιποι καταδικάστηκαν με τον γνωστό τρόπο που τότε είχε ξεσηκώσει φωνές διαμαρτυρίας και συμπαράστασης απ' όλο τον πλανήτη. Τα πρακτικά είναι σημαντικά όχι μόνο γιατί καταγράφουν ένα ολόκληρο κλίμα και περιγράφουν ανάγλυφα τον ιστορικό περίγυρο αλλά και γιατί φέρνουν στο φως πλήθος σκοτεινά σημεία, τόσο για τον ρόλο των ΗΠΑ όσο και του ίδιου του Κομμουνιστικού Κόμματος. Πολλά καταλαβαίνει ο αναγνώστης για τη στάση του Νίκου Ζαχαριάδη –όχι τυχαία είχε προηγηθεί η μεγάλη εμφυλιακή ήττα–, ενώ σημαντικές φαίνονται να είναι οι ευθύνες που βαραίνουν τα κόμματα του Κέντρου και της κυβέρνησης Πλαστήρα. Έκπληξη επίσης προκαλεί το γεγονός ότι η πλειονότητα των κομμουνιστών που καταθέτουν στη δίκη σπεύδουν να αρνηθούν την πίστη τους στο Κόμμα, κάτι που σκόπιμα αποσιωπούσε το ΚΚΕ όλα αυτά τα χρόνια. Όλοι μέχρι σήμερα γνώριζαν την απολογία του Μπελογιάννη, της Έλλης Παππά και του Τάκη Λαζαρίδη, αλλά λίγοι ήξεραν πόσοι ήταν οι σύντροφοι που λιποτάκτησαν και τι έλεγαν. Ωστόσο από την παρούσα έκδοση δεν λείπει το χιούμορ, τα ευτράπελα ενσταντανέ και διάφορες λεπτομέρειες που μετατρέπουν τα πρακτικά από ιστορική μαρτυρία σε απολαυστικό ανάγνωσμα.
Τίνα Μανδηλαρά
Εφημ. Lifo (09.12.16)
Παρουσίαση στην εφημ. Δρόμος της Αριστεράς
Κλείνοντας το 2016 με βρήκε με ένα βιβλίο που ώρες -ώρες η ανάγνωσή του με πνίγει. «Έτσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα – Πλήρη πρακτικά και ιστορικό των δικών του Μπελογιάνη /Τα σήματα Βαβούδη» ο τίτλος του και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος. Το αφήνω και το ξαναπιάνω. Υπογραμμίζω και σκέφτομαι…
Τι θα έκανες εσύ αν βρισκόσουν στη θέση πρωταγωνιστών και δευτεραγωνιστών; Ένας από αυτά τα ξεχασμένα πρόσωπα που βρέθηκαν να δικάζονται μαζί με τον Νίκο Μπελογιάννη. Με τους πολλούς που υπέκυψαν και αποκήρυξαν τις ιδέες τους ή με εκείνους που στάθηκαν «βράχοι ακλόνητοι;»
Κατάθεση την κατάθεση, απολογία την απολογία, νιώθεις να γυρίζεις στην ασφυξία της δεκαετίας του ’50. Στα σκοτεινά κελιά, στα βασανιστήρια, στους δωσίλογους που έγιναν εθνικόφρονες, στους βασανιστές που υπήρξαν «εξέχοντα μέλη της κοινωνίας της εποχής», στους σιχαμερούς στρατοδίκες – ανάμεσα τους και ο μετέπειτα δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος, στους αγωνιστές που άλλοτε λύγιζαν κι άλλοτε όχι…
Από την πρώτη στιγμή, διαβάζοντας για τη δημιουργία του βιβλίου, όπου ο Γρηγόρης Σακελλαρόπουλος αρχίζει να ερευνά και να αναζητά τα πρακτικά της δίκης Μπελογιάννη, μέχρι την ολοκλήρωση της εργασίας αυτής από τον γιο του Σπύρο Σακελλαρόπουλο που έχει την επιμέλεια της έκδοσης, ένιωσα έναν γκρεμό να ανοίγεται μπροστά μου…
Στέκομαι συχνά στις φράσεις από τις απολογίες των ανθρώπων που αρνούνται τα πιστεύω τους, ένας θεός ξέρει κάτω από ποιες πιέσεις και εκβιασμούς. Θυμάμαι όλα τα παρασκήνια που περιέγραφε η Λίλιαν Μπάτση σε ένα άλλο βιβλίο, το «Βαρύτατο Τίμημα». Θυμώνω, λες και θα μπορούσε αυτός ο θυμός να κάνει κάτι, με τις άθλιες παρεμβάσεις του προέδρου αυτής της στημένης δίκης. Η δικαιοσύνη εκτός αιθούσης. Μάλλον και εκτός Ελλάδος. Μια τραγωδία που βλέπεις να οδηγείται στο μοιραίο τέλος της, σε μια εκτέλεση κάτω από το φως των προβολέων των αυτοκινήτων, πριν το ξημέρωμα. Κρυφά, υπόγεια.
Και πολιτικές ηγεσίες οσφυοκαμπτών. Άλλοτε ένδοξων στρατηγών. Που αποδείχθηκαν τόσο μικροί. Και ο ξένος παράγοντας που βρίσκει νυν και αεί τους πρόθυμους υπηρέτες του.
Αλλά κυρίως οι άνθρωποι. Εκεί που κρίνεται η παλικαριά και τα μεγάλα λόγια δεν αρκούν. Υπάρχουν οι πράξεις. Κι απορείς με το χαμόγελο του Νίκου Μπελογιάννη. Και σκέφτεσαι πόσα χάσαμε με τον χαμό του… Γιατί άλλο να ξεστομίζω αυτά τα λόγια εδώ, από την ασφάλεια του σπιτιού και την οθόνη του υπολογιστή μου κι άλλο να τα λέω εκεί. Γνωρίζοντας πως θα ήταν πολύ εύκολο να κηρυχτείς ξαφνικά αθώος. Να επιστρέψεις στη ζωή που σε περιμένει. Στο παιδί που έρχεται. Στην αγκαλιά της αγαπημένης που στέκεται κι αυτή περήφανα στη δίκη.
Ένα πραγματικά συγκλονιστικό βιβλίο, ένα δώρο για όλους μας. Που θα πρέπει επιτέλους να μάθουμε κάτι από την ιστορία και να ακούσουμε τους ανθρώπους που τη δημιουργούν. Να ακούσουμε κι αυτούς που υποκύπτουν. Να διαβάσουμε πίσω από τις γραμμές εκείνων που πολέμησαν, αντιστάθηκαν, εξορίστηκαν, βασανίστηκαν και βρέθηκαν να μιλάνε με τη φωνή των άλλων για το «προδοτικό ΚΚΕ». Όλα αυτά τα ντοκουμέντα που βγαίνουν στο φως θα έπρεπε να οδηγήσουν τους διάφορους αναθεωρητές της ιστορίας σε μια αιδήμονα σιωπή…
Κι εμείς από εδώ, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να σας παροτρύνουμε να διαβάσετε αλλά και να μοιραστείτε βιβλία σαν αυτό του Σπύρου Σακελλαρόπουλου…
Γράφει ο Κώστας Στοφόρος
Δρόμος της Αριστεράς (06.01.17)
Συνέντευξη του Σπύρου Σακελλαρόπουλου στην Πόλυ Κρημνιώτη για την εφημ. Αυγή
Αγνοήθηκαν οι επιπτώσεις στην καθημερινότητα των ηττημένων του εμφυλίου
Ο τίτλος συμπυκνώνει όλη την πορεία του κομμουνιστικού και λαϊκού κινήματος στις σκληρές ελληνικές δεκαετίες του '40 και του '50. Η φράση του Νίκου Μπελογιάννη, στη δίκη που τον οδήγησε στο εκτελεστικό απόσπασμα ως πράκτορα της ΕΣΣΔ, δίνει το τίτλο στο βιβλίο «Ετσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα», στο οποίο δημοσιεύονται για πρώτη φορά τα πλήρη πρακτικά των δύο ιστορικών δικών που στοίχειωσαν την πρόσφατη πολιτική ιστορία του τόπου. Οι απολογίες των κατηγορουμένων και όσων υπέγραψαν δηλώσεις ή έδωσαν στοιχεία στην Ασφάλεια, οι αγορεύσεις, τα υπομνήματα και όσα διαμείφθηκαν στις δικαστικές αίθουσες ανασυνθέτουν το ζοφερό κλίμα της εποχής και φωτίζουν αποσιωπημένες, έως τώρα, ιστορικές πτυχές αλλά και τον ρόλο όλων εκείνων που επηρέασαν τα γεγονότα. Ο Σπύρος Σακελλαρόπουλος, καθηγητής Κοινωνικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, επιμελήθηκε και σχολίασε το αρχειακό υλικό που ανέσυρε η έρευνα του πατέρα του Γρηγόρη και μας βοηθά να κατανοήσουμε μια από τις κομβικές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας μας.
Διαβάστε την συνέντευξη εδώ
Πόλυ Κρημνιώτη, Αυγή 04.02.17
Δείτε στον Οδηγό Ανάγνωσης την παρουσίαση του Δ. Στεμπίλη στο περιοδικό Επίκαιρα (09.12.16), την συνέντευξη του Σπύρου Σακελλαρόπουλου στη Δ. Αθανασοπούλου για την εφ. Ελευθερία του Τύπου (02.04.17) & μια κριτική του βιβλίου από τον Προκόπη Παπαστράτη για το περιοδικό Τα Ιστορικά (τ. 65ο, Απρίλιος 2017). Δείτε επίσης στον Οδηγό Ανάγνωσης μια βιβλιοκριτική του Θανάση Σφήκα στο περιοδικό Μαρξιστική Σκέψη τ.24 (Το κείμενο αποτελεί εισήγησή του στην παρουσίαση του βιβλίου που έγινε στην αίθουσα του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, 25.05.17).
Διαβάστε εδώ την προδημοσίευση του βιβλίου από το toperiodiko.gr και εδώ τη συνέντευξη του Σπύρου Σακελλαρόπουλου στη Μάγδα Παπαδημητρίου για το bookia.gr (11.02.17).
Δείτε εδώ το άρθρο του Κώστα Ζώρα στην Εφ. των Συντακτών (24/04/17) & εδώ μια παρουσίαση του βιβλίου από τον Γιώργο Αλεξάτο στο iskra.gr (30.03.17).
Ακούστε εδώ την συνέντευξη του Σπύρου Σακελλαρόπουλου στο Θανάση Τσακίρη για το βιβλίο (ράδιο Ηλιούπολη, 25.10.16) & εδώ τη συνέντευξή του στον Διονύση Ελευθεράτο 105,5 στο Κόκκινο (12/02/17)
Δείτε εδώ την παρουσίαση του βιβλίου που έγινε στην ΕΣΗΕΑ (22.11.16). Για το βιβλίο μίλησαν: Γιώργος Λεονταρίτης (Δημοσιογράφος- Συγγραφέας),Ηλίας Νικολακόπουλος (Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών), Ιωάννα Παπαθανασίου (Ιστορικός- Ερευνήτρια στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών) και ο Σπύρος Σακελλαρόπουλος (Αναπληρωτής Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, επιμελητής της έκδοσης). Την συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Διονύσης Ελευθεράτος
Δείτε παρακάτω την εκδήλωση-παρουσίαση του βιβλίου στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών (01.03.17). Τη συζήτηση συντόνισε ο Βασίλης Ασημακόπουλος (δικηγόρος). Για το βιβλίο, τις δίκες και την εποχή μίλησαν οι: Αλεξανδρής Βασίλης (Δικηγόρος, Πρόεδρος Δ.Σ.Α), Νικολακόπουλος Ηλίας (Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών), Παπαδάκης Κώστας (Δικηγόρος) και ο Σπύρος Σακελλαρόπουλος
Δείτε εδώ (και εδώ το δεύτερο μέρος) την παρουσίαση του βιβλίου στη Θεσσαλονίκη στο χώρο νεολαίας & πολιτισμού Σφεντόνα (07.04.17), με ομιλητές τους: Χρίστο Μάη (Ιστορικός), Δημήτρη Παυλίδη (Οικονομολόγος) και τον Σπύρο Σακελλαρόπουλο.
Επίσης, εδώ η εκδήλωση της παρουσίασης του βιβλίου στην Αλεξανδρούπολη (28/05/17), με ομιλητές τον Βασίλη Δαλκαβούκη (Επίκουρος Καθηγητής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου) & τον Σπύρο Σακελλαρόπουλο. Την εκδήλωση συντόνισε η Στέλλα Καραμήτρου.
Πλήρη πρακτικά και ιστορικό των δικών Μπελογιάννη-Τα σήματα Βαβούδη
Σακελλαρόπουλος Σπύρος- Σακελλαρόπουλος Γρηγόρης
Σελ.: 528
Σχήμα: 17 x 24
ISBN: 978-960-499-197-6
Τιμή: 17,90 €
Τιμή online: 16,27 €
Προσθήκη στο καλάθι
Κυκλοφορεί: Οκτώβριος 2016
Η έκδοση αυτή παρουσιάζει για πρώτη φορά τα πλήρη πρακτικά των δύο δικών του Ν. Μπελογιάννη και των συντρόφων του, μεγάλο μέρος από τα σήματα Βαβούδη, τα υπομνήματα μετατροπής της θανατικής ποινής των Μπελογιάννη, Μπάτση και Καλούμενου σε ισόβια κάθειρξη, σχολιασμό για τον τρόπο διεξαγωγής καθώς και το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο πραγματοποιήθηκαν οι δίκες.
Το περιεχόμενο των ιστορικών ντοκουμέντων συμβάλει στο να αποκτήσει ο αναγνώστης τη δική του οπτική απέναντι στα συγκεκριμένα δραματικά γεγονότα. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν μπορεί να παρακάμψει καθοριστικούς παράγοντες διαμόρφωσης των ιστορικών εξελίξεων όπως ο ρόλος των ΗΠΑ (η στάση των οποίων παρουσιάζεται μέσα από τη χρήση των αρχείων του Foreign Office) το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινήθηκε η ηγεσία του ΚΚΕ, και ιδιαίτερα ο Ν. Ζαχαριάδης αμέσως μετά την ήττα στον εμφύλιο, η αμφιθυμική στάση των κομμάτων του Κέντρου και προσωπικά του Ν. Πλαστήρα, ο ρόλος του Θρόνου και του Στρατού.
Η πρωτοτυπία της μελέτης των παραπάνω είναι πως σε ορισμένες περιπτώσεις το αρχειακό υλικό οδηγεί σε διαπιστώσεις εικονοκλαστικού χαρακτήρα. Οι ΗΠΑ μόνο μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Κορέα βρέθηκαν να πρωτοστατούν στην επιβολή του αυταρχικού μετεμφυλιακού πλαισίου, η δράση του ΚΚΕ απείχε παρασάγγας από την πολιτική του «όπλου παραπόδα», η κυβέρνηση Πλαστήρα είχε πολύ σοβαρές ευθύνες για τις εκτελέσεις, το Παλάτι διαδραματίζει υποδεέστερο ρόλο σε σχέση με αυτό των ΗΠΑ και του Στρατού.
Στις ίδιες τις δίκες από τη μια εντυπωσιάζει ο ηρωισμός του Ν. Μπελογιάννη, και αρκετών άλλων που υπερασπίζονται τα ιδανικά τους. Από την άλλη η σπουδή πολλών κατηγορούμενων να αποποιηθούν τη σχέση τους με το κομμουνιστικό κίνημα συμπυκνώνει τους όρους της ήττας στον Εμφύλιο για την ελληνική Αριστερά στο πλαίσιο της κρατικής τρομοκρατίας της εποχής.
Παρουσίαση από τον Γ. Μπασκόζο στην εφημ. Επένδυση
Η σκοτεινή πλευρά της δίκης Μπελογιάννη
Ενα νέο βιβλίο αποκαλύπτει τα πρακτικά των δικών της πολύκροτης υπόθεσης και μαζί τους εξευτελισμούς των αγωνιστών, τις αδυναμίες των αστών πολιτικών, τις παλινωδίες του ΚΚΕ και τους εκβιασμούς του αμερικανικού παράγοντα
Το «Ετσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα» των Σπύρου και Γρηγόρη Σακελλαρόπουλου είναι ένα βιβλίο που θα συζητηθεί. Περιέχει για πρώτη φορά όλα τα πρακτικά και των δύο δικών της υπόθεσης Μπελογιάννη και όλα τα σήματα του ασυρμάτου του Βαβούδη, που αποτέλεσε και το βασικό πειστήριο για την κατηγορία περί κατασκοπίας, με την οποία δικάστηκαν, καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν τέσσερα στελέχη του ΚΚΕ στην περίφημη δίκη Μπελογιάννη.
Περιλαμβάνονται για πρώτη φορά οι απολογίες και όσων έδωσαν πληροφορίες ή υπέγραψαν δηλώσεις τις οποίες το κόμμα είχε φροντίσει να αποσιωπήσει στις μέχρι τώρα εκδόσεις του για τον ήρωα Μπελογιάννη. Το ΚΚΕ μέχρι σήμερα είχε δώσει έμφαση στην περίφημη απολογία Μπελογιάννη, όπως και σε αυτές της Ελλης Ιωννίδου - Παππά και του Τάκη Λαζαρίδη, που εξέφραζαν την ηρωική πλευρά του κομμουνιστικού κινήματος στη χώρα μας. Οτιδήποτε έφερνε στην επιφάνεια αρνητικές όψεις, όπως οι αποκηρύξεις του ΚΚΕ από άλλα στελέχη του, οι ενοχοποιητικές καταθέσεις και οι ταπεινωτικές απολογίες, είχαν θεωρηθεί ότι έπρεπε να αποκρυβούν
Τα δημοσιευθέντα πλήρη πρακτικά ζωντανεύουν το ζοφερό κλίμα της εποχής, την πολιτική αβεβαιότητα, τις παλινωδίες των πολιτικών, τις πιέσεις του αμερικανικού παράγοντα, τον ρόλο του βασιλιά. Είναι χαρακτηριστικές οι προσπάθειες του Πλαστήρα για γενική αμνηστία, με σκοπό να λήξει βελούδινα ο εμφύλιος πόλεμος, η αρνητική θέση των Γ. Παπανδρέου και Σ. Βενιζέλου, οι παρεμβάσεις των Αμερικανών για την ύπαρξη σταθερής κυβέρνησης, προκειμένου να συνεχίζει να ρέει η οικονομική βοήθεια από το Σχέδιο Μάρσαλ, και ο ρόλος του παλατιού.
Από την άλλη, τα στελέχη του πληγωμένου από την ήττα ΚΚΕ, από τις χώρες του ανατολικού συνασπισμού, όπου βρίσκονται, ονειρεύονται τρίτο γύρο. Μιλούν, βεβαίως, για νόμιμη δουλειά, αλλά εκθέτουν τα εγχώρια στελέχη τους οργανώνοντας παράνομη δουλειά με ασυρμάτους, γιάφκες, μεταφορά χρημάτων και άλλες ενέργειες. Οι Μπελογιάννης, Ηλίας Αργυριάδης, Νίκος Καλούμενος, Ελλη Παππά Ιωαννίδη, Τάκης Λαζαρίδης και άλλα στελέχη του ΚΚΕ οδηγούνται σε δύο διαδοχικές δίκες. Στην πρώτη κατηγορούμενοι για προπαγάνδα υπέρ του παράνομου ΚΚΕ και στη δεύτερη για κατασκοπία. Οι δίκες γίνονται με ταχύτατους ρυθμούς, το κλίμα είναι πολωμένο, ενώ οι κυρίαρχοι κύκλοι της εποχής επιζητούν την πλήρη εξόντωσή τους για παραδειγματισμό.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η δεύτερη δίκη έχει ως κύριο στόχο τον αστό και διανοούμενο Δημήτρη Μπάτση, τον οποίον, παρά τη μεταμέλειά του, επιζητούν να καταδικαστεί σε θάνατο. Και αυτό, σύμφωνα με τους συγγραφείς του βιβλίου, για να φανεί ότι οι αστικές δυνάμεις δεν θα επιτρέψουν καμία συμμαχία με τους αριστερούς. Μια απόφαση που θα εδραιώσει το μετέπειτα αντικομουνιστικό κλίμα.
Η κατηγορία για κατασκοπία στηρίχτηκε στην εξάρθρωση ομάδας υπό τους Βαβούδη, Πλουμπίδη και Μπελογιάννη, που διατηρούσαν ασυρμάτους κι έστελναν πληροφορίες στους συντρόφους του εξωτερικού. Στο βιβλίο παρατίθενται 148 τηλεγραφήματα που, σύμφωνα με την Ασφάλεια, είχε στείλει ο Βαβούδης από και προς το Π.Γ. του ΚΚΕ. Αν και από την πλευρά των Μπελογιάννη - Πλουμπίδη, αλλά και του ΚΚΕ, αμφισβητήθηκε η γνησιότητά τους, η άποψη των ερευνητών είναι πως, τουλάχιστον στη μεγάλη τους πλειονότητα, είναι αυθεντικά. Τα τηλεγραφήματα αυτά είναι ενδεικτικά των αυταπατών που είχε τότε το ΚΚΕ, των λανθασμένων πολιτικών που παρέσυραν με δύναμη στη δίνη ανθρώπους, μορφωμένους και ικανούς να προσφέρουν σε μια αναγεννημένη Ελλάδα.
Η έρευνα με απόλυτα στοιχεία καταγράφει μια δύσοσμη πολιτική πραγματικότητα, όπου όλοι οι «παίχτες» έχουν μεγάλες ευθύνες, και ταυτόχρονα φανερώνει την αδυναμία τους να οδηγήσουν τη χώρα σε μια μετεμφυλιακή ειρήνη και ευημερία.
Δείτε το δημοσίευμα εδώ
Επένδυση, γράφει ο Γ. Μπασκόζος (22.10.16)
Συνέντευξη του Σπύρου Σακελλαρόπουλου στη Μαριάννα Τζιαντζή για την εφ. ΠΡΙΝ
Το βιβλίο «Έτσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα» (εκδ. Τόπος) θα διαβαστεί και θα συζητηθεί. Η επιμέλεια είναι του πανεπιστημιακού Σπύρου Σακελλαρόπουλου, που έγραψε τα αρχικά κεφάλαια, όμως η έρευνα (ή μάλλον το έπος της έρευνας) πραγματοποιήθηκε από τον πατέρα του, τον Γρηγόρη Σακελλαρόπουλο, που δεν ζει πια.
Ο τόμος περιλαμβάνει τα πλήρη πρακτικά των δύο δικών Μπελογιάννη (1951 και 1952), που εκδίδονται για πρώτη φορά στο σύνολό τους, καθώς και τα «σήματα Βαβούδη», δηλαδή τα αποκρυπτογραφημένα ραδιοτηλεγραφήματα του Νίκου Βαβούδη (που αυτοκτόνησε κατά τη σύλληψη). Σε αυτά στηρίχτηκε το κατηγορητήριο περί κατασκοπείας που οδήγησε τον Μπελογιάννη και άλλους τρεις στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Επίσης, περιλαμβάνονται οι καταθέσεις των μαρτύρων, όλες οι απολογίες, οι αγορεύσεις του βασιλικού επιτρόπου και των δικηγόρων υπεράσπισης. Στα αρχικά κεφάλαια παρουσιάζονται αναλυτικά το πολιτικό πλαίσιο της εποχής των δικών, η βιογραφία του Μπελογιάννη και η αποστολή του στην Αθήνα, το χρονικό της σύλληψής του, καθώς και η πορεία προς την εκτέλεση.
Ηρωικές οι απολογίες του Μπελογιάννη και άλλων συντρόφων του, όμως δεν ισχύει το ίδιο για τις απολογίες αυτών που λύγισαν στη διάρκεια της προφυλάκισης και της ανάκρισης. Αυτές οι «ταπεινωτικές απολογίες» δεν αποκαλύπτουν απλώς την «ανθρώπινη κατάσταση», αλλά και την κτηνωδία του μετεμφυλιακού κράτους, που δεν δολοφονούσε απλώς ανθρώπους αλλά τσάκιζε ψυχές, γονάτιζε συνειδήσεις.
Τραγικά διαφωτιστικοί είναι οι πίνακες όπου η καταδίκη συσχετίζεται με το βαθμό μεταμέλειας: Από τους 92 κατηγορούμενους της πρώτης δίκης, οι 61, που είτε αποκήρυξαν το ΚΚΕ είτε αναγνώρισαν ότι η προανακριτική κατάθεσή τους ΔΕΝ ήταν προϊόν βίας, αφέθηκαν ελεύθεροι. Όμως οι «αμετανόητοι» κρίθηκαν ένοχοι χωρίς αναστολή και 21 από αυτούς καταδικάστηκαν σε βαριές ποινές, από θάνατο μέχρι 15 χρόνια φυλάκιση. (Στο πλαίσιο των μέτρων ειρήνευσης της πρόσφατα εκλεγμένης κυβέρνησης Πλαστήρα, η θανατική ποινή μετατράπηκε σε ισόβια).
Η δεύτερη δίκη ολοκληρώθηκε σε χρόνο ρεκόρ, μέσα σε δύο εβδομάδες, με σκοπό να χυθεί αίμα, για να σταλεί ο Μπελογιάννης στο απόσπασμα. Από τους 29 κατηγορούμενους (ανάμεσά τους οκτώ γυναίκες), οκτώ καταδικάστηκαν σε θάνατο, τέσσερις σε ισόβια και 5 αθωώθηκαν.
Αμερικάνοι, στρατός και παλάτι ήθελαν νεκρό τον Μπελογιάννη
Δεν είναι πολύ συνηθισμένο πατέρας και γιος να γράφουν ή μάλλον να υπογράφουν μαζί ένα βιβλίο. Ποια ήταν η συμβολή του Γρηγόρη Σακελλαρόπουλου;
Το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί, στο μεγαλύτερο μέρος του, προϊόν έρευνας του πατέρα μου, Γρηγόρη Σακελλαρόπουλου. Ο πατέρας μου, παρότι είχε σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες, ποτέ δεν ασχολήθηκε επαγγελματικά με κάτι σχετικό, είχε ωστόσο βαθιά ιστορική παιδεία και ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον για την υπόθεση Μπελογιάννη. Η προβολή της γνωστής ταινίας του Νίκου Τζήμα Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο και οι σχετικές συζητήσεις που προκάλεσε γύρω από τις δίκες Μπελογιάννη έδωσαν στον Γρηγόρη Σακελλαρόπουλο το ερέθισμα να αρχίσει μια προκαταρκτική έρευνα στη δεκαετία του ’80. Στη δεκαετία του ’90, όταν πια είχε συνταξιοδοτηθεί, είχε χρόνο να ασχοληθεί πιο ενδελεχώς με το συγκεκριμένο θέμα. Τον θυμάμαι να πηγαίνει σε βιβλιοθήκες, να κάνει αιτήσεις σε υπηρεσίες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, να διαβάζει στο γραφείο του βιβλία και άλλο υλικό σχετικά με τον Μπελογιάννη. Τελικά, γύρω στο 1997-98 είχε τελειώσει μια πρώτη εκδοχή της καταγραφής των πρακτικών των δύο δικών μαζί έναν αρκετά εκτενή δικό του σχολιασμό. Δυστυχώς, η ασθένεια της μητέρας μου και ο δικός του αδόκητος θάνατος τρεις μήνες (16/7/2009) μετά το θάνατο της μητέρας μου (6/4/2009) λειτούργησαν απαγορευτικά για τη συνέχιση του εγχειρήματος από τη δική του πλευρά.
Γιατί έως τώρα δεν είχαμε μια έκδοση με τα πλήρη πρακτικά;
Οι λόγοι είναι, κατά τη γνώμη μου, κυρίως πολιτικοί και όχι τόσο τεχνικοί. Βέβαια τμήματα των πρακτικών δημοσιεύτηκαν με διάφορους τρόπους. Στο βιβλίο του Τάσο Βουρνά, Υπόθεση Μπελογιάννη (Αθήνα 1984, εκδ. Τολίδη), αναφέρεται στον υπότιτλό του πως περιέχονται τα πλήρη πρακτικά. Ωστόσο, όπως και ο ίδιος ο Βουρνάς επισημαίνει, πρόκειται περί ιδιαίτερα περιληπτικών πρακτικών με λάθη, που προέκυπταν ανάλογα με το τι είχε αντιληφθεί ο πρακτικογράφος. Συνιστούσε ιδιαίτερη προσοχή στη χρήση τους αντιπαραβάλλοντας μάλιστα την απολογία Μπελογιάννη όπως εμφανιζόταν στα πρακτικά, με την πολύ πιο εκτενή εκδοχή που διένειμε η γ.γ. Τύπου και Πληροφοριών. Ταυτόχρονα, παρέμενε το πρόβλημα της απουσίας πρακτικών για την πρώτη δίκη.
Από την πλευρά του, το ΚΚΕ επιχείρησε να βγάλει μια αρκετά μεγάλη εκδοχή των πρακτικών της πρώτης δίκης, βασισμένη στα πρακτικά που δημοσίευσαν οι εφημερίδες της εποχής. Πρόκειται για το βιβλίο Μπελογιάννης – Η δίκη της Αλήθειας (Εκδοτικό Νέα Ελλάδα) που διανεμήθηκε στα τέλη του 1951 στους πολιτικούς πρόσφυγες οι οποίοι ζούσαν στις ανατολικές χώρες. Το ζήτημα όμως είναι πως η συγκεκριμένη έκδοση παρουσιάζει δύο προβλήματα: Το πρώτο σχετίζεται με το ότι είναι εντελώς δυσεύρετη. Το δεύτερο ζήτημα, που είναι και το πιο σοβαρό, συνδέεται με το ότι στο βιβλίο αυτό δεν περιλαμβάνονται τα πλήρη πρακτικά της πρώτης δίκης αλλά κυρίως οι απολογίες εκείνων των κατηγορούμενων που υπερασπίστηκαν το ΚΚΕ, οι αγορεύσεις συνηγόρων τους, καθώς και αποσπάσματα από μαρτυρίες μαρτύρων κατηγορίας που υπέπεσαν σε προφανείς αντιφάσεις. Απουσιάζει έτσι η πλευρά όσων κατηγορούμενων αποκήρυξαν το ΚΚΕ, οι αγορεύσεις των δικών τους συνηγόρων, η τελική αγόρευση του Βασιλικού Επίτροπου κ.ά.
Ποια είναι τα κενά στα πρακτικά που είχαν εκδοθεί παλιότερα; Γιατί απουσιάζουν οι «ταπεινωτικές απολογίες», όπως τις χαρακτηρίζετε;
Η απάντηση είναι πως η πλήρης έκδοση των πρακτικών δεν αποτελούσε προτεραιότητα για το σύνολο της ελληνικής Αριστεράς. Έφτανε η πολύ διαδεδομένη απολογία Μπελογιάννη, ενίοτε και οι απολογίες της Έλλης Παππά και του Τάκη Λαζαρίδη που εξέφραζαν την ηρωική πλευρά του κομμουνιστικού κινήματος στη χώρα μας. Οτιδήποτε έφερνε στην επιφάνεια αρνητικές όψεις, όπως οι αποκηρύξεις του ΚΚΕ από άλλα στελέχη του, οι ενοχοποιητικές καταθέσεις, οι ταπεινωτικές απολογίες, καλό ήταν να αποφεύγονταν γιατί έδειχναν μια άλλη πλευρά της πραγματικότητας.
Γιατί υποστηρίζετε ότι ο πόλεμος στην Κορέα, σε συνδυασμό με την εμφάνιση του μακαρθισμού στις ΗΠΑ, επηρέασαν τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα την εποχή της δίκης;
Ο μακαρθισμός, ως εκδήλωση ακραίου αντικομμουνισμού, επηρέασε και την πολιτική των ΗΠΑ ώστε να εξαλειφθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η σοβιετική επιρροή. Σε αυτό το πλαίσιο θα γίνουν στις ΗΠΑ η εκτέλεση του ζεύγους Ρόζενμπεργκ και οι διώξεις των αριστερών πολιτών, ενώ στην Ελλάδα θα συνεχιστούν οι εκτελέσεις αρκετά χρόνια μετά το τέλος του εμφυλίου. Ο μακαρθισμός θα τροφοδοτηθεί από το ξέσπασμα του πολέμου στην Κορέα. Ο τελευταίος θα επηρεάσει ιδιαίτερα τις εξελίξεις στην Ελλάδα λόγω της γειτνίασής με χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ θεωρεί σχεδόν σίγουρο πως μέσω Βουλγαρίας θα πραγματοποιηθεί εισβολή στην Ελλάδα, η οποία θα μετατραπεί σε σοβιετικό δορυφόρο. Έτσι, οι ΗΠΑ άρχισαν να φτιάχνουν στρατιωτικά σχέδια ώστε ο ελληνικός στρατός να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί ενάντια σε μία υποκινούμενη από τους σοβιετικούς εισβολή, η οποία πιθανολογείτο πως θα γινόταν μέσα στο 1951! Μέσα σε αυτό το κλίμα πραγματοποιήθηκαν οι δύο δίκες.
Γιατί αμφισβητείτε την άποψη που έχει διατυπωθεί από ορισμένες πλευρές πως ίσως να ήταν διαφορετική η εξέλιξη αν ο Ζαχαριάδης δεν χαρακτήριζε «ψευδή και χαφιέδικη» την περίφημη επιστολή Πλουμπίδη;
Όπως προανέφερα είχε δημιουργηθεί ένα κλίμα σφοδρού αντικομμουνισμού. Το ελληνικό μετεμφυλιακό κράτος θα εκτελούσε οποιοδήποτε ανώτερο στέλεχος του ΚΚΕ κατάφερνε να συλλάβει. Θα ήταν παράδοξο να ματαιωνόταν η εκτέλεση Μπελογιάννη (αναπληρωματικού μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ), τη στιγμή που ένα χρόνο νωρίτερα είχε εκτελεστεί ο Ν. Νικηφορίδης απλώς επειδή διακινούσε ψήφισμα για την κατάργηση των ατομικών όπλων.
Γιατί υπήρξε τόσο μεγάλη σπουδή για την εκτέλεση του Μπελογιάννη παρά την αντίθετη θέληση της κυβέρνησης Πλαστήρα;
Η κυβέρνηση Πλαστήρα δεν ήθελε την πραγματοποίηση των εκτελέσεων, ωστόσο περιορίστηκε απλά στη διατύπωση της αντίθεσής της χωρίς να προχωρήσει σε ανοικτή αντιπαράθεση με το Θρόνο και το Στρατό. Αντίθετα, ο Στρατός και το Παλάτι επείγονταν στο να γίνουν οι εκτελέσεις επειδή φοβούνταν το παγκόσμιο κίνημα συμπαράστασης που είχε εκδηλωθεί, καθώς και τις αντίστοιχες αντιδράσεις στο εσωτερικό.
Γιατί τόση σπουδή να εκτελεστεί ο Μπάτσης μολονότι, όπως γράφετε, δεν είχε κάποια σχέση με τους ασυρμάτους αλλά ήταν «ταμίας» του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ;
Ο Μπάτσης, γιος ναυάρχου που είχε στενή σχέση με τον Γεώργιο το Β΄, δικηγόρος τριών εταιρειών και σημαντικός οικονομολόγος, άνθρωπος ο οποίος είχε κοινωνικές επαφές με πολλά μέλη της ελληνικής άρχουσας τάξης, αποτελούσε αποστάτη της τάξης του και μάλιστα όταν κινδύνευσε η εξουσία της. Η εκτέλεσή του είχε το συμβολισμό πως η αστική τάξη δεν συγχωρεί και πως με το ίδιο τίμημα θα τιμωρήσει και όποιο άλλο μέλος της αποστατήσει. Δεν έφτανε η στάση του στη δίκη, του έγιναν και πιέσεις να ψευδομαρτυρήσει. Όταν εκείνος αρνήθηκε, η εκτέλεση ήταν μονόδρομος.
Πέρα από τη συμβολή του βιβλίου σας στην προσέγγιση της ιστορικής αλήθειας, πώς πιστεύετε ότι αγγίζει τον σύγχρονο αναγνώστη, που δεν γνώρισε τα «πέτρινα χρόνια»;
Ελπίζω πως τον μεταφέρει στο κλίμα της εποχής, κάνοντας να γίνει σαφής η βαναυσότητα της εκάστοτε άρχουσας τάξης όταν κινδυνεύει σοβαρά η εξουσία της. Έτσι, μπορούν να προκύψουν και για τις νεότερες γενιές συμπεράσματα για το πόσο αδυσώπητος θα είναι ο αγώνας για να φύγουμε από την περίοδο της ανθρώπινης προϊστορίας. Τότε οι θυσίες των αγωνιστών του κομμουνιστικού κινήματος, και ανάμεσα σε αυτούς του Μπελογιάννη και των συντρόφων του, θα έχουν βρει τη δικαίωσή τους.
Δείτε εδώ όλο το δημοσίευμα
Εφ. ΠΡΙΝ (21.11.16)
Παρουσίση στη Lifo από την Τίνα Μανδηλαρά
Για πρώτη φορά έρχονται στο φως, χάρη σε αυτή την έκδοση που επιμελήθηκε ο πανεπιστημιακός Σπύρος Σακελλαρόπουλος (ενώ την έρευνα την είχε ξεκινήσει ο πατέρας του Γρηγόρης) τα πλήρη πρακτικά των δικών του Ν. Μπελογιάννη και των συντρόφων του (1951 και 1952) καθώς και τα λεγόμενα «σήματα» Βαβούδη, δηλαδή τα αποκρυπτογραφημένα ραδιοτηλεγραφήματα στα οποία στηρίχτηκε το κατηγορητήριο περί κατασκοπείας. Ο Βαβούδης αυτοκτόνησε κατά τη σύλληψή του και οι υπόλοιποι καταδικάστηκαν με τον γνωστό τρόπο που τότε είχε ξεσηκώσει φωνές διαμαρτυρίας και συμπαράστασης απ' όλο τον πλανήτη. Τα πρακτικά είναι σημαντικά όχι μόνο γιατί καταγράφουν ένα ολόκληρο κλίμα και περιγράφουν ανάγλυφα τον ιστορικό περίγυρο αλλά και γιατί φέρνουν στο φως πλήθος σκοτεινά σημεία, τόσο για τον ρόλο των ΗΠΑ όσο και του ίδιου του Κομμουνιστικού Κόμματος. Πολλά καταλαβαίνει ο αναγνώστης για τη στάση του Νίκου Ζαχαριάδη –όχι τυχαία είχε προηγηθεί η μεγάλη εμφυλιακή ήττα–, ενώ σημαντικές φαίνονται να είναι οι ευθύνες που βαραίνουν τα κόμματα του Κέντρου και της κυβέρνησης Πλαστήρα. Έκπληξη επίσης προκαλεί το γεγονός ότι η πλειονότητα των κομμουνιστών που καταθέτουν στη δίκη σπεύδουν να αρνηθούν την πίστη τους στο Κόμμα, κάτι που σκόπιμα αποσιωπούσε το ΚΚΕ όλα αυτά τα χρόνια. Όλοι μέχρι σήμερα γνώριζαν την απολογία του Μπελογιάννη, της Έλλης Παππά και του Τάκη Λαζαρίδη, αλλά λίγοι ήξεραν πόσοι ήταν οι σύντροφοι που λιποτάκτησαν και τι έλεγαν. Ωστόσο από την παρούσα έκδοση δεν λείπει το χιούμορ, τα ευτράπελα ενσταντανέ και διάφορες λεπτομέρειες που μετατρέπουν τα πρακτικά από ιστορική μαρτυρία σε απολαυστικό ανάγνωσμα.
Τίνα Μανδηλαρά
Εφημ. Lifo (09.12.16)
Παρουσίαση στην εφημ. Δρόμος της Αριστεράς
Κλείνοντας το 2016 με βρήκε με ένα βιβλίο που ώρες -ώρες η ανάγνωσή του με πνίγει. «Έτσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα – Πλήρη πρακτικά και ιστορικό των δικών του Μπελογιάνη /Τα σήματα Βαβούδη» ο τίτλος του και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος. Το αφήνω και το ξαναπιάνω. Υπογραμμίζω και σκέφτομαι…
Τι θα έκανες εσύ αν βρισκόσουν στη θέση πρωταγωνιστών και δευτεραγωνιστών; Ένας από αυτά τα ξεχασμένα πρόσωπα που βρέθηκαν να δικάζονται μαζί με τον Νίκο Μπελογιάννη. Με τους πολλούς που υπέκυψαν και αποκήρυξαν τις ιδέες τους ή με εκείνους που στάθηκαν «βράχοι ακλόνητοι;»
Κατάθεση την κατάθεση, απολογία την απολογία, νιώθεις να γυρίζεις στην ασφυξία της δεκαετίας του ’50. Στα σκοτεινά κελιά, στα βασανιστήρια, στους δωσίλογους που έγιναν εθνικόφρονες, στους βασανιστές που υπήρξαν «εξέχοντα μέλη της κοινωνίας της εποχής», στους σιχαμερούς στρατοδίκες – ανάμεσα τους και ο μετέπειτα δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος, στους αγωνιστές που άλλοτε λύγιζαν κι άλλοτε όχι…
Από την πρώτη στιγμή, διαβάζοντας για τη δημιουργία του βιβλίου, όπου ο Γρηγόρης Σακελλαρόπουλος αρχίζει να ερευνά και να αναζητά τα πρακτικά της δίκης Μπελογιάννη, μέχρι την ολοκλήρωση της εργασίας αυτής από τον γιο του Σπύρο Σακελλαρόπουλο που έχει την επιμέλεια της έκδοσης, ένιωσα έναν γκρεμό να ανοίγεται μπροστά μου…
Στέκομαι συχνά στις φράσεις από τις απολογίες των ανθρώπων που αρνούνται τα πιστεύω τους, ένας θεός ξέρει κάτω από ποιες πιέσεις και εκβιασμούς. Θυμάμαι όλα τα παρασκήνια που περιέγραφε η Λίλιαν Μπάτση σε ένα άλλο βιβλίο, το «Βαρύτατο Τίμημα». Θυμώνω, λες και θα μπορούσε αυτός ο θυμός να κάνει κάτι, με τις άθλιες παρεμβάσεις του προέδρου αυτής της στημένης δίκης. Η δικαιοσύνη εκτός αιθούσης. Μάλλον και εκτός Ελλάδος. Μια τραγωδία που βλέπεις να οδηγείται στο μοιραίο τέλος της, σε μια εκτέλεση κάτω από το φως των προβολέων των αυτοκινήτων, πριν το ξημέρωμα. Κρυφά, υπόγεια.
Και πολιτικές ηγεσίες οσφυοκαμπτών. Άλλοτε ένδοξων στρατηγών. Που αποδείχθηκαν τόσο μικροί. Και ο ξένος παράγοντας που βρίσκει νυν και αεί τους πρόθυμους υπηρέτες του.
Αλλά κυρίως οι άνθρωποι. Εκεί που κρίνεται η παλικαριά και τα μεγάλα λόγια δεν αρκούν. Υπάρχουν οι πράξεις. Κι απορείς με το χαμόγελο του Νίκου Μπελογιάννη. Και σκέφτεσαι πόσα χάσαμε με τον χαμό του… Γιατί άλλο να ξεστομίζω αυτά τα λόγια εδώ, από την ασφάλεια του σπιτιού και την οθόνη του υπολογιστή μου κι άλλο να τα λέω εκεί. Γνωρίζοντας πως θα ήταν πολύ εύκολο να κηρυχτείς ξαφνικά αθώος. Να επιστρέψεις στη ζωή που σε περιμένει. Στο παιδί που έρχεται. Στην αγκαλιά της αγαπημένης που στέκεται κι αυτή περήφανα στη δίκη.
Ένα πραγματικά συγκλονιστικό βιβλίο, ένα δώρο για όλους μας. Που θα πρέπει επιτέλους να μάθουμε κάτι από την ιστορία και να ακούσουμε τους ανθρώπους που τη δημιουργούν. Να ακούσουμε κι αυτούς που υποκύπτουν. Να διαβάσουμε πίσω από τις γραμμές εκείνων που πολέμησαν, αντιστάθηκαν, εξορίστηκαν, βασανίστηκαν και βρέθηκαν να μιλάνε με τη φωνή των άλλων για το «προδοτικό ΚΚΕ». Όλα αυτά τα ντοκουμέντα που βγαίνουν στο φως θα έπρεπε να οδηγήσουν τους διάφορους αναθεωρητές της ιστορίας σε μια αιδήμονα σιωπή…
Κι εμείς από εδώ, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να σας παροτρύνουμε να διαβάσετε αλλά και να μοιραστείτε βιβλία σαν αυτό του Σπύρου Σακελλαρόπουλου…
Γράφει ο Κώστας Στοφόρος
Δρόμος της Αριστεράς (06.01.17)
Συνέντευξη του Σπύρου Σακελλαρόπουλου στην Πόλυ Κρημνιώτη για την εφημ. Αυγή
Αγνοήθηκαν οι επιπτώσεις στην καθημερινότητα των ηττημένων του εμφυλίου
Ο τίτλος συμπυκνώνει όλη την πορεία του κομμουνιστικού και λαϊκού κινήματος στις σκληρές ελληνικές δεκαετίες του '40 και του '50. Η φράση του Νίκου Μπελογιάννη, στη δίκη που τον οδήγησε στο εκτελεστικό απόσπασμα ως πράκτορα της ΕΣΣΔ, δίνει το τίτλο στο βιβλίο «Ετσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα», στο οποίο δημοσιεύονται για πρώτη φορά τα πλήρη πρακτικά των δύο ιστορικών δικών που στοίχειωσαν την πρόσφατη πολιτική ιστορία του τόπου. Οι απολογίες των κατηγορουμένων και όσων υπέγραψαν δηλώσεις ή έδωσαν στοιχεία στην Ασφάλεια, οι αγορεύσεις, τα υπομνήματα και όσα διαμείφθηκαν στις δικαστικές αίθουσες ανασυνθέτουν το ζοφερό κλίμα της εποχής και φωτίζουν αποσιωπημένες, έως τώρα, ιστορικές πτυχές αλλά και τον ρόλο όλων εκείνων που επηρέασαν τα γεγονότα. Ο Σπύρος Σακελλαρόπουλος, καθηγητής Κοινωνικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, επιμελήθηκε και σχολίασε το αρχειακό υλικό που ανέσυρε η έρευνα του πατέρα του Γρηγόρη και μας βοηθά να κατανοήσουμε μια από τις κομβικές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας μας.
Διαβάστε την συνέντευξη εδώ
Πόλυ Κρημνιώτη, Αυγή 04.02.17
Δείτε στον Οδηγό Ανάγνωσης την παρουσίαση του Δ. Στεμπίλη στο περιοδικό Επίκαιρα (09.12.16), την συνέντευξη του Σπύρου Σακελλαρόπουλου στη Δ. Αθανασοπούλου για την εφ. Ελευθερία του Τύπου (02.04.17) & μια κριτική του βιβλίου από τον Προκόπη Παπαστράτη για το περιοδικό Τα Ιστορικά (τ. 65ο, Απρίλιος 2017). Δείτε επίσης στον Οδηγό Ανάγνωσης μια βιβλιοκριτική του Θανάση Σφήκα στο περιοδικό Μαρξιστική Σκέψη τ.24 (Το κείμενο αποτελεί εισήγησή του στην παρουσίαση του βιβλίου που έγινε στην αίθουσα του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, 25.05.17).
Διαβάστε εδώ την προδημοσίευση του βιβλίου από το toperiodiko.gr και εδώ τη συνέντευξη του Σπύρου Σακελλαρόπουλου στη Μάγδα Παπαδημητρίου για το bookia.gr (11.02.17).
Δείτε εδώ το άρθρο του Κώστα Ζώρα στην Εφ. των Συντακτών (24/04/17) & εδώ μια παρουσίαση του βιβλίου από τον Γιώργο Αλεξάτο στο iskra.gr (30.03.17).
Ακούστε εδώ την συνέντευξη του Σπύρου Σακελλαρόπουλου στο Θανάση Τσακίρη για το βιβλίο (ράδιο Ηλιούπολη, 25.10.16) & εδώ τη συνέντευξή του στον Διονύση Ελευθεράτο 105,5 στο Κόκκινο (12/02/17)
Δείτε εδώ την παρουσίαση του βιβλίου που έγινε στην ΕΣΗΕΑ (22.11.16). Για το βιβλίο μίλησαν: Γιώργος Λεονταρίτης (Δημοσιογράφος- Συγγραφέας),Ηλίας Νικολακόπουλος (Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών), Ιωάννα Παπαθανασίου (Ιστορικός- Ερευνήτρια στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών) και ο Σπύρος Σακελλαρόπουλος (Αναπληρωτής Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, επιμελητής της έκδοσης). Την συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Διονύσης Ελευθεράτος
Δείτε παρακάτω την εκδήλωση-παρουσίαση του βιβλίου στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών (01.03.17). Τη συζήτηση συντόνισε ο Βασίλης Ασημακόπουλος (δικηγόρος). Για το βιβλίο, τις δίκες και την εποχή μίλησαν οι: Αλεξανδρής Βασίλης (Δικηγόρος, Πρόεδρος Δ.Σ.Α), Νικολακόπουλος Ηλίας (Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών), Παπαδάκης Κώστας (Δικηγόρος) και ο Σπύρος Σακελλαρόπουλος
Δείτε εδώ (και εδώ το δεύτερο μέρος) την παρουσίαση του βιβλίου στη Θεσσαλονίκη στο χώρο νεολαίας & πολιτισμού Σφεντόνα (07.04.17), με ομιλητές τους: Χρίστο Μάη (Ιστορικός), Δημήτρη Παυλίδη (Οικονομολόγος) και τον Σπύρο Σακελλαρόπουλο.
Επίσης, εδώ η εκδήλωση της παρουσίασης του βιβλίου στην Αλεξανδρούπολη (28/05/17), με ομιλητές τον Βασίλη Δαλκαβούκη (Επίκουρος Καθηγητής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου) & τον Σπύρο Σακελλαρόπουλο. Την εκδήλωση συντόνισε η Στέλλα Καραμήτρου.